Digmaang Taglamig

(Idinirekta mula sa Digmaan ng Taglamig)

Ang Digmaang Taglamig (Pinlandes: talvisota, Suweko: vinterkriget, Ruso: Зи́мняя война́, tr. Zimnyaya voyna)[28] ay isang digmaan sa pagitan ng Unyong Sobyet at Pinlandya noong 1939–1940. Nagsimula ito nang lusubin ng Unyong Sobyet ang Pinlandya noong Nobyembre 30, 1939 (tatlong buwan pagkatapos ng simula ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig), at natapos sa Kasunduan ng Kapayapaan sa Moscow noong Marso 13, 1940. Dineklara ng Liga ng mga Bansa ang paglusob na ilegal at pinalayas ang Unyong Sobyet mula sa Liga noong Disyembre 14, 1939.[29]

Digmaang Taglamig
Bahagi ng ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Petsa30 Nobyembre 1939 – 13 Marso 1940 (3 buwan, 1 linggo at 6 na araw)
Lookasyon
Silangang Pinlandya
Resulta Pagkapanalo ng mga Sobyet
Pagbabago sa
teritoryo
Pagbibigay ng mga pulo sa Golpo ng Pinlandya , Karelian Isthmus, Ladoga Karelia, Salla, and Rybachy Peninsula, at pagakila ng Hanko sa Unyong Sobyet
Mga nakipagdigma

Finland Pinlandya

 Unyong Sobyet

Mga kumander at pinuno
Finland Kyösti Kallio
Finland Risto Ryti
Finland C.G.E. Mannerheim
Unyong Sobyet Joseph Stalin
Unyong Sobyet Kirill Meretskov
Unyong Sobyet Kliment Voroshilov
Unyong Sobyet Semyon Timoshenko[F 1]
Lakas
300,000–340,000 kawal[F 2]
32 na tanke[F 3]
114 sasakyang panghimpapawid[F 4]
425,000–760,000 kawal[F 5]
2,514–6,541 na tanke[F 6]
3,880 na sasakyang panghimpapawid[14]
Mga nasawi at pinsala
25,904 patay o nawawala[15]
43,557 sugatan[16]
800–1,100 nabilanggo[17]
20–30 na tanke
62 na sasakyang panghimpapawid[kailangan ng sanggunian]
1 armadong tagasira ng yelo ang nasira
Ladoga Destakamentong Pandagat ng Pinlandes binigay sa Unyong Sobyet
70,000 kabuuang nasawi
126,875–167,976 patay o nawawala[18][19][20][21]
188,671–207,538 sugatan o nagkasakit[18][19] (ikasama ang mahigit 61,506 na may sakit o nagyelo[22])
5,572 nabilanggo[23]
1,200–3,543 na tanke[24][25][26]
261–515 na sasakyang panghimpapawid[26][27]

321,000–381,000 kabuuang nasawi

Inaangkin noon ng Unyong Sobyet ang mga teritoryo ng Pinlandya, kasama rito ang pag-urong ng hangganan ng Pinlandya palayo, pangunahin na para protektahan ang Leningrad, na 32 kilometro lamang ang layo mula sa hangganan ng Pinalndya.[30][31][32] Tumanggi ang Pinlandya kaya lumusob ang USSR. Maraming akda ang nagsasabi na nilayon ng Unyong Sobyet na sakupin ang buong Finland,[33][34][35][36][37][38] ngunit may mga akda rin na nagsasabi ng kabaligtaran.[39][40][41]

Mas maraming sundalo (tatlong beses), eroplano (tatlumpung beses), at tanke (isangdaan beses) ang mga Sobyet kaysa sa mga Pinlandes, ngunit ang hukbo ng Unyong Sobyet ay lubhang humina dahil sa Great Purge ni Joseph Stalin noong 1937.[42] Umabot sa mahigit tatlumpung libong mga opisyal ng hukbo ang naalis sa pwesto nila, binitay man o ipinakulong, kaya karamihan sa mga opisyal ng Hukbong Pula ay kulang sa kasanayan.[43][44] Dagdag rito ang mataas na morale at magandang liderato ng hukbo ng Pinlandya, kaya nagawa nilang mapigilan ang mga paglusob ng Unyong Sobyet sa loob ng maraming buwan.[45]

Ngunit dahil sa inayos muli ang organisasyon ng Hukbong Pula, nagawang makalampas sa mga hangganan ang mga puwersa ng Unyong Sobyet. Dahil dito, pumayag ang Finland na magsuko pa ng higit na lupain kaysa sa hinihingi ng Unyong Sobyet noong 1939. Tinanggap ito ng mga Sobyet dahil sa dami ng mga nasawi sa kanilang panig.

Tumigil ang labanan noong Marso 1940 nang malagdaan ang Kasunduan ng Kapayapaan sa Mosku. Sinuko ng Pinlandya ang aabot sa 11% ng lupain nito at 30% ng ekonomiya nito sa Unyong Sobyet.[46] Napakalaki ng nawala ng Unyong Sobyet, kaya humina ang reputasyon nito sa ibang bansa.[47] Nakakuha sila ng malaking teritoryo sa lugar ng Lawa ng Ladoga at lupain sa Hilagang Finland, anupat nagbigay ng hight na lupain sa paligid ng lungsod ng Leningrad.[48] Napanatili ng Pinlandya ang kalayaan nito at napaganda pa ang reputasyon nito.

Mga Nota baguhin

  1. Edwards (2006), p. 93
  2. Edwards (2006), p. 125
  3. Manninen (2008), p. 14
  4. Trotter (2002), p. 204
  5. Palokangas (1999), pp. 299–300
  6. Juutilainen & Koskimaa (2005), p. 83
  7. Palokangas (1999), p. 318
  8. Peltonen (1999)
  9. Meltiukhov (2000): ch. 4, Table 10
  10. Krivosheyev (1997), p. 63
  11. Kilin (1999), p. 383
  12. Manninen (1994), p. 43
  13. Kantakoski (1998), p. 260
  14. Trotter (2002), p. 187
  15. Kurenmaa and Lentilä (2005), p. 1152
  16. Lentilä and Juutilainen (1999), p. 821
  17. Malmi (1999), p. 792
  18. 18.0 18.1 Krivosheyev (1997), pp. 77–78
  19. 19.0 19.1 Kilin (2007b), p. 91
  20. Petrov (2013)
  21. Sokolov (2000), p. 340
  22. Krivosheyev, Table 100
  23. Manninen (1999b), p. 815
  24. Kilin (1999) p. 381
  25. Kantakoski (1998), p. 286
  26. 26.0 26.1 Manninen (1999b), pp. 810–811
  27. Kilin (1999), p. 381
  28. Ang mga pangalang Soviet–Finnish War 1939–1940 (Ruso: Сове́тско-финская война́ 1939–1940) at Soviet–Finland War 1939–1940 (Ruso: Сове́тско-финляндская война́ 1939–1940) ay madalas gamitin sa Pagsusulat sa kasaysayan ng Rusya. Maaaring tignan ang sumusunod: Baryshnikov, N.; Salomaa, E. (2005), Вовлечение Финляндии во Вторую Мировую войну, in Chernov, M. (pat.), Крестовый поход на Россию [Krusada laban sa Rusya] (sa Ruso), Moscow: Yauza, ISBN 5-87849-171-0, inarkibo mula sa ang orihinal noong 2008-11-06, nakuha noong 2015-01-30 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (tulong); Padron:Cite citation; Shirokorad, A. (2001), "IX: Зимняя война 1939–1940 гг. [Winter War 1939-1940]", Северные войны России (sa Ruso), Moscow: ACT, ISBN 5-17-009849-9 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (tulong)
  29. "League of Nations' Expulsion of the U.S.S.R." League of Nations. 14 December 1939. Nakuha noong 24 July 2009.
  30. Trotter (2002), p. 15
  31. Edwards (2006), pp. 28–29
  32. Lightbody (2004), p. 52
  33. Manninen (2008), pp. 37, 42, 43, 46, 49
  34. Rentola, Kimmo (2003). Holtsmark, Sven G.; Pharo, Helge Ø.; Tamnes, Rolf (mga pat.). Motstrøms: Olav Riste og norsk internasjonal historieskrivning (Countercurrent: Olav Riste and Norwegian international historiography) (sa Noruwego). Cappelen Akademisk Forlag. pp. 188–217. ISBN 8202218284.
  35. Ravasz, István (2003). "Finnország függetlenségi harca 1917–1945, Magyar önkéntesek Finnországban (Finland's struggle for independence from 1917 to 1945, Hungarian volunteers in Finland)" (PDF) (sa Unggaro). Wysocki Légió Hagyományőrző Egyesületnek. p. 3. Inarkibo mula sa ang orihinal (PDF) noong 2017-10-20. Nakuha noong 2015-01-30.
  36. Clemmesen, Michael H.; Faulkner, Marcus, mga pat. (2013). Northern European Overture to War, 1939–1941: From Memel to Barbarossa. Brill. p. 76. ISBN 978-90-04-24908-0.
  37. Zeiler, Thomas W.; DuBois, Daniel M., mga pat. (2012). A Companion to World War II. Wiley Blackwell Companions to World History. Bol. 11. Wiley-Blackwell. p. 210. ISBN 978-1-4051-9681-9.
  38. Reiter (2009), p. 124
  39. Chubaryan (2000), p. xvi
  40. Trotter (2002), p. 17
  41. Lightbody (2004), p. 55
  42. Bullock (1993), p. 489
  43. Glanz (1998), p. 58
  44. Ries (1988), p. 56
  45. Ries (1988), pp. 79–80
  46. Edwards (2006), p. 18
  47. Edwards (2006), pp. 272–273
  48. VanDyke (1997), pp. 189-190

Mga Pinagkunan baguhin


Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "F", pero walang nakitang <references group="F"/> tag para rito); $2