Si Mariano Nuñez Llanera (ipinanganak na Mariano Llanera y Nuñez, Nobyembre 9, 1855 - Setyembre 19, 1942) ay isang rebolusyonaryong heneral na Pilipino mula sa Cabiao, Nueva Ecija na nakipaglaban sa kanyang lalawiganng tahanan, at gayon din sa mga kalapit na lalawigan ng Bulacan, Tarlac, at Pampanga . Siya ay itinuturing na isa sa "tatlong Ama" (ang pangunahing instigator / kumandante) ng Sigaw ng Nueva Ecija, kasama sina Pantaleon Valmonte at Manuel Tinio . [1]

Mariano Nuñez Llanera
Llanera in 1899.
Pangalan nang isilangMariano Llanera y Nuñez
Kapanganakan9 Nobyembre 1855(1855-11-09)
Cabiao, Nueva Ecija, Captaincy General of the Philippines
Kamatayan19 Setyembre 1942(1942-09-19) (edad 86)
Cabiao, Nueva Ecija, Commonwealth of the Philippines
Katapatan First Philippine Republic
Republic of Biak-na-Bato
Katipunan
Sangay Philippine Revolutionary Army
RanggoGeneral
Labanan/digmaanHimagsikang Pilipino

Digmaang Pilipino-Amerikano

Kabataan baguhin

Nag-aral si Llanera sa Colegio de San Juan de Letran . Siya ay naging isang Cabeza de barangay at kalaunan, isang Gobernadorcillo para sa dalawang termino sa bayan ng Cabiao. [2] Pinakasalan niya ang kanyang unang asawang si Salome Siapoco, noong taong 1877.

Rebolusyong Pilipino baguhin

Sa sandaling ang balita tungkol sa Rebolusyon ay umabot sa Nueva Ecija at Bulacan, ang mga kalalakihan ay tinipon noong Setyembre 1, 1896. Kabilang sa mga pinuno ay sina Mariano at ang kanyang anak na si Eduardo Llanera, Mamerto Natividad, Alipio Tecson at Manuel Tinio . [3] Ginamit ni Llanera ang kanyang sariling watawat: isang kulay itim na watawat, na may isang puting letrang K at simbolo ng bungo at naka-krus na buto. Sinasabing ang sarili mismo ni Andrés Bonifacio ay tinawanan ang watawat at tinawag itong bungo ni Llanera .

 
Ang Hudyatan ng Labanan ni Llanera
 
"Bungo ni Llanera": Ang watawat na ginamit ni Mariano Llanera sa San Isidro, Nueva Ecija (sa Casa Real Museum, Malolos City ).
 
Malayo sa kanan si Llanera sa likuran ni Pedro A. Paterno (sa kaliwang kaliwa) at Emilio Aguinaldo (harap ng kanan)

Si Llanera ay nagtipon ng halos 3,000 na kalalakihan, kasama sina Tinio at ang kanyang mga tauhan, na kadalasang armado ng mga bolo, at mga kawayang sibat. Iilan lamang ang may mga baril. Sa 3,000 na nagboluntaryo, 500 na determinadong kalalakihan ang napili para sa pag-atake. Sa pangunguna ng isang bandang pang-martsa ng Cabiao na nagngangalang Banda Makabayan De Cabiao, ang puwersa ay dumating sa dalawang magkahiwalay na mga pangkat mula sa Cabiao at Gapan at nakipag-ugnay sa Sityo Pulu, na 5 kilometro mula sa San Isidro. Sa kabila ng pagkakaroon lamang ng 100 riple, galit na galit ang mga rebelde na nakipagdigmaan sa mga Kastila sa Casa Tribunal, ang arsenal, at iba pang mga gusali ng pamahalaan. Si Kapitan Joaquin Machorro, kumander ng Guardya Sibil, ay pinatay sa unang araw ng labanan. Mabilis na inayos ng mga awtoridad ng Espanya ang isang kumpanya ng 200 armadong sibilyan na Kastila at mersenaryo nang sumunod na araw at sinalakay ang mga kumpiyansang rebolusyonaryo, at pinalayas ang mga ito mula sa sentro ng gobyerno. Nang mga sumunod na araw, mas maraming mga dagdag puwersa ng Espanya ang dumating. Pinuwersa nito ang mga mahinang armadong mga rebelde na umatras, naiwan ang 60 patay. Ang mga Kastila ay nagsikap ng mainit na paghabol sa mga rebelde, napilitan ang mga mula sa Cabiao na tumakas patungong Pampanga, at ang mga mula sa Gapan ay nagtago sa San Miguel de Mayumo sa Bulacan - San Miguel, Bulacan . Ang mga rebelde mula sa San Isidro ay tumakas sa pagtawid sa ilog upang magtago sa Jaen, Nueva Ecija . Ang mga kamag-anak ng mga nakilala ay pinalayas sa kanilang mga tahanan ng mga awtoridad ng kolonyal. Ang walang humpay na pagtugis ng mga Espanyol sa mga rebelde ay pinilit silang mag-hiwahiwalay at magtago hanggang Enero 1897. Pagkamatay ni Bonifacio noong Mayo 1897, siya ay itinalagang tenyente heneral. Kasama niya si Emilio Aguinaldo nang ang huli, kasama ang 35 pang rebolusyonaryo, ay ipinatapon sa Hong Kong noong Disyembre 23, 1897 alinsunod sa Pact ng Biak-na-Bato . [4]

 
Si Llanera ang unang tao mula sa kaliwa sa pangatlong hilera

Digmaang Pilipino-Amerikano baguhin

Nang sumiklab ang Digmaang Pilipino-Amerikano, nasa Pilipinas siya at inatasan ni Heneral Antonio Luna bilang tenyente heneral sa Maynila . Noong Pebrero 23, 1899, si Llanera at ang kanyang mga tropa ay kasama ang pwersa ni Luna nang ang huli ay sumabak sa isang kontra atake sa Caloocan upang maiwasan ang pagsalakay ng mga Amerikano sa bandang hilaga. Ang kontra atake gayunpaman, ay bahagyang matagumpay lamang dahil ang batalyon ng Kawit ay tumanggi na gumalaw. Si Llanera ay nahuli ng mga Amerikano sa parehong taon. Siya ay ipinatapon sa Guam noong Enero 16, 1901 kasama si Artemio Ricarte at 30 pang mga opisyal ng militar ng Rebolusyon. Bumalik siya sa Pilipinas noong Pebrero 1903 bilang tugon sa hinihingi ng mga tao ng Estados Unidos . [5]

Kamatayan at pamana baguhin

Noong 1919, pinakasalan niya ang kanyang pangalawang asawa na si Feliza Balajandia. Namatay siya sa kanyang bayan (Cabiao) noong Setyembre 19, 1942. Ang General Llanera Memorial Lodge No. 168, na itinatag noong 1963 sa Gapan City, ay pinangalanan bilang karangalan sa kanya. [6] Ang Pangkalahatang Mariano Llanera Day, isang paggunita sa pag-atake ni Llanera laban sa mga Kastila noong Setyembre 2, 1896, ay ipinagdiwang sa Nueva Ecija - ang Sigaw ng Nueva Ecija . [7]

Sanggunian baguhin

  1. "EVOLUTION OF THE PHILIPPINE FLAG". 2006. Nakuha noong 2012-01-04.
  2. Quirino, Carlos (1995). Who's who in Philippine History.
  3. Alvarez, Santiago V. The katipunan and the revolution: memoirs of a general. p. 182.
  4. "Ang Kasaysayan ng mga Pilipinong Ipinatapon sa Hongkong (1897-1903)". 2011. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2012-02-18. Nakuha noong 2012-01-07.
  5. "Gen. Artemio "Vibora" Ricarte: He never surrendered". 2006. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2012-01-03. Nakuha noong 2012-01-06.
  6. "General Llanera Memorial Lodge No. 168". 2006. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2012-04-26. Nakuha noong 2012-01-04.
  7. "115th anniversary of "Unang Sigaw ng Nueva Ecija"". September 2011. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2016-03-04. Nakuha noong 2012-01-06.