Wikipedia

Melanesya

(Idinirekta mula sa Melanesia)

Ang Melanesia o Melanesya ay isang rehiyon na matatagpuan sa timog ng Micronesia, kanluran ng Polynesia, hilagang-silangan ng Australya, at silangan ng Kapuluang Malay. Ito ay matatagpuan sa bandang timog-kanlurang bahagi ng Pasipiko. Ang mga pangunahing bahagi nito ay ang Isla ng Bagong Ginea, Bagong Kaledonya, Fiji, Kapuluang Solomon, Kapuluan sa Kipot ng Torres sa Australya atVanuatu. Ang rehiyon ay matatagpuan sa timog-kanluran ng Singsing na Apoy ng Pasipiko. Ang isa sa kapansin-pansing lindol na kumitil ng maraming buhay sa rehiyon ay ang Lindol ng 1998 sa Papua Bagong Ginea na kumitil sa mahigit na 2,200 na buhay.[10]

Melanesia
Palayaw: "Isla ng itim [na mga tao]" (Tagalog)
"Island of black [people]" (Ingles)
Mapa ng timog-kanlurang Karagatang Pasipiko (Melanesya ay kulay-bughaw na malilim)
EtimolohiyaAntiguong Griyegong "μέλας" (mélas) at
"νήσος" (nísos)
Heograpiya
ArkipelagoMelanesia
Kapuluang Solomon
Kapuluang Bismarck
Vanuatu
Kapuluang Louisiade
Kapuluang Trobriand
Kapuluang D'entrecasteaux
Kapuluang Admiralty
Grupong Viti Levu
Kapuluang Loyalty
Katabing anyong tubigKipot ng Torres
Dagat Arafura
Look ng Cenderawasih
Dagat Bismarck
Dagat Solomon
Karagatang Pasipiko
Pangkalahatang puloBagong Ginea
Bagong Britanya
Grande Terre
Bagong Ireland
Isla ng Bougainville
Guadalcanal
Malaita
Santa Isabel
Viti Levu
Vanua Levu
Espiritu Santo
Malekula
Sukat386,000 mi kuw (1,000,000 km2)[1]
Pinakamataas na puntoPuncak Jaya (16,024ft.)
Papua New Guinea
Kabisera at pinakamalaking lungsodPort Moresby (pop. 364,145 (2011)[2])
Nasasakupan462,840 km2 (178,704 mi kuw)
Kapuluang Solomon
Kabisera at pinakamalaking lungsodHoniara (pop. 84,520 (2017)[3])
Nasasakupan28,896 km2 (11,156.8 mi kuw)
Fiji
Kabisera at pinakamalaking lungsodSuva (pop. 93,970 (2017)[4])
Nasasakupan18,274 km2 (7,055.6 mi kuw)
Vanuatu
Kabisera at pinakamalaking lungsodPort Vila (pop. 49,034 (2020)[5])
Nasasakupan12,189 km2 (4,706.2 mi kuw)
Kanlurang Papua, Indonesya
Pinakamalaking paninirahanJayapura (pop. 303,760 (2020)[6])
Nasasakupan412,215 km2 (159,157.1 mi kuw)
Bagong Kaledonya (Teritoryo ng Pransiya)
Kabisera at pinakamalaking communeNouméa (pop. 94,285 (2019)[7])
Nasasakupan18,576 km2 (7,172.2 mi kuw)
Demograpiya
HentilisiyoMelanesyan
Melanesyano
Populasyon17,396,848 (2020)[8][kailangan ng sanggunian]
Densidad ng pop.17.4 /km2 (45.1 /mi kuw)
Mga wikaMga Pambansang Wika:
Papuan Malay
Tok Pisin
Hiri Motu
Bislama
Fijian
Mga Pandayuhang Wika:
Ingles
Pranses
Hindi
Mga pangkat etnikoMga Pangkat-Etniko ng Bagong Ginea (listahan)
Melanesyano
Ni-Vanuatu
Fijian
Kanak
Karagdagang impormasyon
Sona ng oras
  • UTC+9 (Western New Guinea)
    UTC+10 (Papua New Guinea, except Bougainville Region)
    UTC+11 (New Caledonia, Solomon Islands, Vanuatu, and Bougainville Region)
    UTC+12 (Fiji)
    UTC+13 (Fiji (Daylight Saving Time))
ISO 3166QX[9]

Ang unang paglapag ng mga tao sa rehiyon ay noong 50,000 hanggang 60,000 taong nakalipas, sa isla ng Bagong Ginea.[11] Ang mga unang taong nanirahan doon ay mga Papuan.[12] Sumunod na nakarating ang mga tao sa Kapuluang Solomon mula sa Isla ng Bismarck, mahigit 30000 BC hanggang 28000 BC.[13] Noong mahigit 1600 BC, nakaabot sa Bagong Kaledonya ang mga tao[14] at mahigit 1500 BC naman sa Vanuatu.[15]

Etimolohiya baguhin

Ang pangalang Melanesya ay nagmula sa salitang Antiguong Griyegong μέλας (mélas) na nagmula sa Proto-Helenikong salita na *mélās na ang ibig-sabihin ay "itim", at νῆσος (nísos) na ang ibig-sabihin naman ay "isla", na nangangahulugang "mga isla ng itim [na mga tao]",[16] bilang pantukoy sa maitim na balat ng mga naninirahang tao rito.

Mga Sanggunian baguhin

  Ang lathalaing ito na tungkol sa Heograpiya ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

  1. ↑ "Melanesia - New World Encyclopedia". www.newworldencyclopedia.org. Nakuha noong 2024-04-12.
  2. ↑ "2011 CENSUS REPORT | Papua New Guinea Environment Data Portal". png-data.sprep.org. Nakuha noong 2024-04-12.
  3. ↑ "Honiara Population 2024". worldpopulationreview.com. Nakuha noong 2024-04-13.
  4. ↑ "Fiji: Divisions and Provinces, Major Urban Areas & Urban Areas - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information". www.citypopulation.de. Nakuha noong 2024-04-13.
  5. ↑ "2020 National Population and Housing Census - Basic Tables Report, Volume 1, Version 2" (PDF). vnso.gov.vu. Vanuatu National Statistics Office. 2021-11-17. Nakuha noong 2023-09-05.
  6. ↑ "Jayapura". Google Arts & Culture. Nakuha noong 2024-04-13.
  7. ↑ "Nouméa (Commune, New Caledonia) - Population Statistics, Charts, Map and Location". www.citypopulation.de. Nakuha noong 2024-04-13.
  8. ↑ "World Bank Open Data". World Bank Open Data. Nakuha noong 2024-04-13.
  9. ↑ Flad, Régis (June 22, 2021). "List of ISO 3166 Country Codes". ISAN. Nakuha noong 2024-04-13.
  10. ↑ Geist, E. L. (2000). "Origin of the 17 July 1998 Papua New Guinea tsunami: Earthquake or landslide". Seismological Research Letters (sa Ingles). 71 (3): 344–351. doi:10.1785/gssrl.71.3.344. ISSN 1938-2057.
  11. ↑ "History". Papua New Guinea (sa Ingles). Nakuha noong 2024-04-15.
  12. ↑ "New Guinea people". wwf.panda.org (sa Ingles). Nakuha noong 2024-04-15.
  13. ↑ "Solomon Islands". Australian Government Department of Foreign Affairs and Trade. Nakuha noong 2024-04-15.
  14. ↑ "New Caledonia - 2022 World Factbook Archive". www.cia.gov. Nakuha noong 2024-04-15.
  15. ↑ "History of Vanuatu". The Havannah Vanuatu | Multi-Award Winning Resort (sa Ingles). Nakuha noong 2024-04-15.
  16. ↑ "Introduction", Science, Voyages, and Encounters in Oceania, 1511-1850, Palgrave Macmillan, nakuha noong 2024-01-30
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Melanesya&oldid=2107179"