Morpolohiya (lingguwistika)

Ang morpolohiya ay ang sangay ng linggwistika na nag-aaral ng morpema (morpheme) o ang pinakamaliit na yunit ng tunog na may kahuluguhan. Pinag-aaralan dito ang sistema ng pagsasalansan ng mga morpema upang makabuo ng salita na may payak o kumplikadong kahulugan. Ang mga morpema ay maaaring isang buong salita, panlapi, artikulo, o metalinggwistikal na yunit ng kahulugan tulad ng intonasyon at stress o diin.

Kayarian ng salita

May apat na kayarian ng mga salita. Ito ang mga sumusunod:

1. payak - salitang-ugat
2. maylapi - salitang-ugat at may panlapi
3. inuulit - kapag ang salitang-ugat ay inuulit
4. tambalang-salita - dalawang magkaibang salitang pinagsama upang makabuo ng bagong kahulugan

Mga halimbawa ng tambalang salita at mga kahulugan nito

1. Taingang-kawali- taong nagbibingi-bingihan
2. Ingat-yaman - tresyurera o tresyurero, tagapag-ingat ng salapi o ari-arian ng isang tao o organisasyon
3. Matapobre - mapagmataas, malupit, mapangmata sa mga mahihirap
4. Patay-gutom - timawa, palaging gutom, matakaw
5. Hampaslupa - mahirap, pobre, pulubi
6. Akyat-bahay - magnanakaw, mang-uumit sa bahay ng iba
7. Boses-palaka - pangit kumanta, sintunado o wala sa tono
8. Ningas-kugon - sinisimulan ang isang Gawain ngunit hindi tinatapos
9. Nakaw-tingin - pag-sulyap sa isang tao na hindi niya nalalaman
10. Agaw-pansin - madaling makakuha ng pansin o atensiyon, takaw-pansin, agaw-eksena
11. Sirang-plaka - paulit-ulit ang sinasabi
12. Takip-silim - mag-gagabi, pagitan ng hapon at gabi
13. Bukang-liwayway - mag-uumaga, pagitan ng ng umaga at madaling-araw
14. Madaling-araw - pagitan ng hatinggabi at bukang-liwayway
15. Hatinggabi - eksaktong alas dose ng gabi, pagitan ng gabi at madaling-araw
16. Tanghaling-tapat - eksaktong alas dose ng umaga, pagitan ng umaga at hapon
17. Balat-sibuyas - maramdamin, madaling masaktan
18. Likas-yaman - pinagkukunang yaman na nanggagaling sa kalikasan
19. Tubig-alat - tubig na nanggagaling sa dagat o karagatan
20. Tubig-tabang - tubig na nanggagaling sa mga ilog, lawa at ibang maliit na bahagi ng tubig
21. Hanap-buhay - trabahong kailangan ng mga tao.

Ang lathalaing ito na tungkol sa Agham ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.