Balani: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Linya 13:
{{main|Batas ng unibersal na grabitasyon ni Newton}}
[[Talaksan:NewtonsLawOfUniversalGravitation.svg|thumb|right|pormula ng batas ng unibersal na grabitasyon ni [[Isaac Newton]]]]
Noong 1687, ang [[matematiko]]ng Ingles na si [[Isaac Newton]] ay naglimbag ng [[Principia]] na nagmungkahi ng kabaligtarang-batas kwadrado ng unibersal na grabitasyon. Ang teoriyang ito ni Newton ay nagtamasa ng pinakadakilang tagumpay nang ito ay gamitin upang hulaan ang eksistensiya ng [[Neptune]] batay sa mga mosyon ng [[Uranus]] na hindi maipapaliwanag sa pamamagitan ng mga aksiyon ng ibang mga planeta. Ang mga kalkulasyon ng parehong sina John Couch Adams at Urbain Le Verrier ay humula ng pangkalahatang posisyon ng planetang ito at ang mga kalkulasyon ni Le Verrie ang tumungo sa pagkakatuklas ni Johann Gottfried Galle ng Neptune. Ang pagkakaiba sa [[orbito]] ng planetang [[Mercury]] ang nagturo sa kamalian ng teoriya ni Newton. Sa dulo ng ika-19 na siglo, nabatid na ang orbito ay nagpakita ng kaunting mga [[perturbasyon]](pagkagulo) na hindi buong maipapaliwanag ng teoriya ni Newton ngunit ang lahat ng mga paghahanap sa isang pang katawang(body) nagugulo gaya ng isang planetang umikot sa [[araw]] na mas malapit kesa sa Mercury ay hindi naging mabunga. Ang isyung ito ay nalutas noong
===Pangkalahatang relatibidad===
[[Image:spacetime curvature.png|thumb|right|300px|Sa [[pangkalahatang relatibidad]], ang [[grabidad]] ay kurbada(pagkakabaluktot) na dulot ng presensiya ng materya(sa larawang ito ay kumakatawan sa mundo) sa [[espasyo-oras]]. Ang kurbadong landas ang [[orbito]] na sinusundan ng buwan sa pag-ikot nito sa mundo.]]
Ang grabitasyon ay kasalukuyang inilalarawan ng makabagong [[pisika]] sa pamamagitan ng [[teoriyang pangkalahatang relatibidad]] ni [[Albert Einstein]] na kanyang
===Mekanikang quantum===
Pagkatapos ng ilang mga dekada nang matuklasan ang [[pangkalahatang relatibidad]], natantong ang pangkalahatang relatibidad ay hindi umaayon sa [[mekanikang quantum]]. Ang mga [[graviton]] ay iminungkahi dahil sa dakilang tagumpay ng [[teoriyang quantum field]](sa partikular ang [[Pamantayang Modelo]]) sa pagmomodelo ng pag-aasal ng lahat ng iba pang mga [[pundamental na interaksiyon|pundamental na pwersa]] ng kalikasan bilang pinamamagitan ng mga elementaryong partikulo. Ang [[elektromagnetismo]] ay ng [[photon]], ang [[malakas na interaksiyon]] ng [[gluon]], ang [[mahinang interaksiyon]] ng mga [[boson na W at Z]]. Ang hipotesis ay ang grabitasyonal na interaksiyon ay pinamamagitan rin ng hindi pa natutuklasang elementaryong partikulo na tinawag na [[graviton]]. Sa [[klasikong hangganan]], ang teoriyang ito ay liliit sa [[pangkalahatang relatibidad]] at umaayon sa batas grabitasyon ni [[Newton]] sa hangganang mahinang field.<ref>{{cite book |last= Feynman |first= R. P. |coauthors= Morinigo, F. B., Wagner, W. G., & Hatfield, B. |title= Feynman lectures on gravitation |publisher= Addison-Wesley |year= 1995 |isbn=0201627345 }}</ref><ref>{{cite book | author=Zee, A. |title=Quantum Field Theory in a Nutshell | publisher = Princeton University Press | year=2003 | isbn=0-691-01019-6}}</ref><ref>{{cite book | author=Randall, Lisa | title=Warped Passages: Unraveling the Universe's Hidden Dimensions | publisher=Ecco | year=2005 | isbn=0-06-053108-8}}</ref> Ang mga pagtatangka na palawigin ang [[Pamantayang Modelo]] o iba pang mga [[teoriyang quantum field]] sa pamamagitan ng pagdadagdag ng mga [[graviton]] ay tumutungo sa mga malubhang teoretikal na kahirapan sa mataaas na mga [[enerhiya]](mga prosesong sumasangkot sa mga enerhiyang malapit sa o mataas sa [[skalang Planck]]) dahil ang mga [[inpinidad]] ay lumilitaw sanhi ng mga epektong quantum o sa teknikal na mga termino, ang grabitasyon ay [[renormalisasyon|hindi renormalisable]]. Dahil sa ang klasikong pangkalahatang relatibdiad at [[mekanikang quantum]] ay hindi magkaayon sa gayong mga enerhiya, mula sa teoretikal na pananaw, ito ay hindi maipagtatanggol. Ang isang posibleng solusyon ang pagpapalit ng mga partikulo ng [[teoriya ng tali|tali]].
| |||