Paghahari-harian: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
AnakngAraw (usapan | ambag)
→‎Mga sanggunian: tingnan din
AnakngAraw (usapan | ambag)
linis
Linya 3:
Ang paghahari-harian ay kinabibilangan ng tatlong saligang mga uri ng [[pang-aabuso]] &ndash; [[pang-aabusong sikolohikal|emosyonal]], [[pang-aabusong binabanggit|sinasambit]], at [[pang-aabusong pangkatawan|pisikal]]. Karaniwang itong kinasasangkutan ng mapitagang mga paraan ng pamumuwersa katulad ng [[pananakot]] o intimidasyon. Ang paghahari-harian ay maaaring bigyan ng kahulugan sa maraming iba't ibang mga kaparaanan. Ang [[Nagkakaisang Kaharian]] ay kasalukuyang walang pambatas na kahulugan ng pagmamaton,<ref>[http://www.campus.manchester.ac.uk/equalityanddiversity/harassmentdiscriminationandbullying/ ''Harassment, Discrimination and Bullying Policy''] &ndash; [[Pamantasan ng Manchester]]</ref> samantalang ang mga estado ng [[Estados Unidos]] ay mayroon mga batas na laban dito.<ref>Hindi bababa sa 15 mga estado ang nagpasa ng mga batas na tumutuon sa pangmamaton sa mga batang nag-aaral.[http://72.14.205.104/search?q=cache:ao8az0gkKqMJ:stopbullyingnow.hrsa.gov/HHS_PSA/pdfs/SBN_Tip_6.pdf+bullying+legislation&hl=en&ct=clnk&cd=3&gl=us&client=firefox-a Paghahanap sa Google]</ref>
 
Sumasaklaw ang paghahari-harian mula sa payak na isang tao sa isa pang tao na '''pagmimiron'''paghahari-harian sa mas kumplikadong pagmamaton kung saan ang maton ay maaaring mayroong isa o maraming mga 'tenyente' na tila nagnanais na tulungan ang pangunahing maton sa kanyang mga gawain ng paghahari-harian. Ang paghahari-harian sa paaralan at sa pook ng trabaho ay tinatawag ding '''pang-aabuso ng kauri''' o '''pang-aabuso ng kapantay''' na tao.<ref>Bennett, Elizabeth ''Peer Abuse Know More: Bullying From a Psychological Perspective'' (2006)</ref> Sinuri ni [[Robert W. Fuller]] ang pagmamaton sa diwa ng [[rankismo]]. Mayroon ding [[pagmamaton sa Internet]].
 
Maaaring maganap ang pagmamaton sa anumang konteksto kung saan ang mga tao ay nakikipag-ugnayan o nakikipagkapwa sa bawat isa. Kabilang dito ang [[Pagmamaton sa paaralan|paaralan]], simbahan, mag-anak, [[pagmamataon sa pook ng trabaho|trabaho]], tahanan, at pamayanan. Ito ay isa ring pangkaraniwang [[Imigrasyon|dahilan ng pagtulak]] na nag-uudyok ng [[migrasyon ng tao|migrasyon]]. Maaaring umiral ang pagmamaton sa pagitan ng mga [[pangkat na panlipunan]] (grupong sosyal), mga [[klaseng panlipunan]] (klaseng sosyal), at pati na sa pagitan ng mga bansa (tingnan ang [[jinggoismo]]). Sa katunayan, sa sukatang pandaigdigan, ang nawawatasan o tunay mga kawalan ng pagkakapantay-pantay sa pagitan ng mga nasyon, kapwa sa mga sistemang pang-ekonomiya at sa mga sistemang pangtratado o pangkasunduan, ay kadalasang binabanggit bilang ilan sa pangunahing mga sanhi ng [[Unang Digmaang Pandaigdig]] at ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]].<ref name = "power_imbalance_caused_wwI">{{cite web