Pagbu-boot: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
AnakngAraw (usapan | ambag) inalis muna |
AnakngAraw (usapan | ambag) paliwanag |
||
Linya 1:
Sa larangan ng [[kompyuting]], ang mga katagang '''''booting''''' o '''''booting up''''' (binibigkas na /bu-ting. at /bu-ting ap/, literal na "pagpapaandar" o "pagpapasimula ng pag-andar") ay ang unang pangkat ng mga operasyon na isinasagawa ng isang [[sistema ng kompyuter]] kapag ang binuhay ang lakas ng kuryente. Ang proseso ay nagsisimula kapag ang isang kompyuter na nakapatay ay muling nabigyan ng enerhiya, at nagwawakas kapag ang kompyuter ay handang magsagawa ng normal nitong mga operasyon. Sa modernong mga kompyuter na pampangkalahatang layunin, ang "paggising" o ''booting'' ng kompyuter ay maaaring magtagal ng mga sampu ng mga segundo at karaniwang kinasasangkutan ng pagsasagawa ng [[power-on self-test|pagsubok sa sariling pagbuhay]], paghanap at pagsisimula ng mga aparatong periperal o nakapaligid, na masusundan ng paghahanda, pagkakarga at pagpapasimula ng [[sistemang pang-operasyon]]. Maraming mga sistemang pangkompyuter ay nagpapahintulot din sa ganitong mga operasyon na mapasimulan sa pamamagitan ng isang kautusan ng isang [[sopwer]] na walang kapangyarihan ng siklo o ''cycling power'', na nakikilala bilang ''[[Reboot (computing)#Soft reboot|soft reboot]]'', bagaman ang ilan sa paunang mga operasyon ay maaaring malaktawan sa "malambot na ''reboot''. Ang '''''boot loader''''' (bigkas: /but-low-der/), na may literal na kahulugang "tagapagsakay ng arangka" o "tagapagsimula" ay isang [[programang pangkompyuter]] na nagkakarga ng pangunahing sistema ng operasyon (pagpapatakbo) o [[runtime environment|kapaligiran ng panahon ng pagtakbo]] (pag-andar) para sa kompyuter pagkaraang makumpleto ang mga pagsubok sa sarili.
Ang katagang pangkompyuter na ''boot'' ay isang pagpapaikli ng salitang patalinghaga o metaporikal na [[bootstrapping|''bootstrap'']] o ''bootstrap load'' na hinango magmula sa pariralang Ingles na ''to
Ang paggamit na ito ay nagbibigay ng pansin o pagtuon sa [[kabalintunaan]] (kabalighuan) na ang kompyuter ay hindi maaaring tumakbo o umandar nang hindi muna magkakarga ng sopwer subalit ilan sa mga sopwer ang dapat na umandar muna bago maikarga ang anupamang iba pang mga sopwer.<ref>{{cite web |url=http://www.phrases.org.uk/meanings/290800.html |title=Phrase Finder |publisher=phrases.org.uk}}</ref> Ang mga unang labas ng kompyuter ay gumamit ng isang kasamu't sarian ng mga pamamaraang ''ad-hoc'' o tangi (ayon sa nangyayari) upang makakuha ng isang pragmento ng sopwer papasok sa loob ng memorya upang malutas ang suliraning ito. Ang pagkaimbento ng ''integrated circuit [[Read-only memory]] (ROM)'' ng sari-saring mga tipo ang lumutas sa kabalighuan sa pamamagitan ng pagpapahintulot sa mga kompyuter na mailulan at maipadala na mayroong isang programang pangpagsisimula o ''start up program'' na hindi mabubura, subalit ang paglaki ng sukat ng ROM ay nakapagpahintulot ng pagsasakatuparan ng mas masasalimuot na mga alituntunin. Maraming mga halimbawa ng isahan at maramihang mga hakbang ng mga pagkakasunud-sunod na nag-uumpisa sa pagsasakatuparan ng (mga) programa ng ''boot'' na nakatinggal o nakatabi sa loob ng mga ROM ng boot. Habang nagaganap ang proseso ng pagbu-''boot'', ang [[kodigong binaryo]] ng isang sistemang pang-operasyon or kapaligiran ng panahon ng pagtakbo ay maaaring ikarga magmula sa ''[[non-volatile memory|nonvolatile]] [[secondary storage]]'' o "hindi sumpungin o hindi salawahang pangalawang tinggalan o imbakan" (katulad ng isang [[hard disk drive]]) papasok sa ''volatile'' (sumpungin), o [[random-access memory]] (RAM) at pagkaraan ay isinasakatuparan. Mayroong ilang payak na [[embedded systems|nakabaong mga sistema]] ang hindi nangangailangan ng isang napupunang sunuran ng ''boot'' upang magsimulang umandar at maaaring payak na magpatakbo ng mga programang pang-operasyon na nakatinggal sa [[read-only memory]] (ROM) kapag buhay o naka-''on''.
| |||