Timog-silangang Asya: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Frigotoni (usapan | ambag)
m Inalis ang binago ni 27.108.99.112, ibinalik sa huling bersyon ni Nickrds09
Linya 106:
[[Talaksan:Koh Samui Lipa Noi2.jpg|thumb|Isang baybain sa [[Ko Samui]] [[Thailand]]]]
[[Talaksan:Mayon1984.jpg|thumb|Ang [[Bulkang Mayon]] sa [[Pilipinas]] overlooks a pastoral scene.]]
 
== Kasaysayan ==
{{Main|Kasaysayan ng Timog Silangang Asya}}
 
 
 
Si Solheim at ang iba pa ay nagpapakita ng katibayan ng isang sanga sangang kalakalan "Nusantao" (''Nusantara'') sa karagatan na mula Vietnam hanggang sa kabuuan ng mga kapuluan o arkipelago noon pang 5000 BCE hanggang 1 CE.<ref>Solheim, ''Journal of East Asian Archaeology'', 2000, '''2''':1-2, pp. 273-284(12)</ref> Ang mga tao ng Timog Silangang Asya, lalo na ang mga mula sa lahing [[Austronesyano]], ay ilang libong taon nang mga mandaragat, at ang ilan pa ay naaabot ang pulo ng [[Madagascar]]. Ang kanilang mga sasakyan, gaya ng [[vinta]], ay nakapakalahaga sa karagatan. Ang paglalakbay ni [[Fernando Magallanes]] ay nagtala kung gaano mas mahusay ang mga sasakyan ng mga ito, kung ihahambing sa mga sasakyang pandagat ng mga Europeo.<ref name="Bergreen.L_Magellan">Laurence Bergreen, Over the Edge of the World: Magellan's Terrifying Circumnavigation of the Globe, HarperCollins Publishers, 2003, hardcover 480 pages, ISBN 0-06-621173-5</ref>
 
Ang pagdaan sa [[Karagatang Indiyano]] ang nakatulong sa pagkolonisa ng Madagascar ng mga [[taong Austronesyano]], at kasabayan din nang pag-unlad ng kalakalan sa pagitang ng [[Kanlurang Asya]] at Timog Silangang Asya. Ang ginto mula [[Sumatra]] ay sinasabing umabot hanggang sa [[Roma]].
 
Orihinal na mga [[animista]] ang mga tao. Ito ay lumaong napalitan ng Brahmanikong Hinduismo. Ito naman ay sinundan ng [[Theravada Budhismo]], noong 525. Noong 1400, pumasok sa rehiyon ang impluwensyang Islamiko. Ito ang tumulak sa mga Hindu ng Indonesia na umatras sa Bali.
 
Sa Kalupaang Timog Silangang Asya, napanatili ng Myanmar, Cambodia, at Thailand ang paniniwalang Theravada ng Budhismo, na dinala doon buhat sa Sri Lanka. Ang uri ng Budhismong ito ay humalo sa impluwensyang Hindu ng kulturang Khmer.
 
[[Talaksan:Borom That Chaiya.jpg|thumb|right|upright|Arkitektura na istilong [[Srivijaya]]. [[Surat Thani Province|Surat Thani]] [[Thailand]]]]
 
=== Inindiyanong Kaharian ===
{{main|Inindiyanong Kaharian}}
{{see|Kalakhang India}}
 
Kakaunti lamang ang nalalaman sa mga paniniwalang pangrelihiyon sa Timog Silangang Asya bago dumating ang mga mangangalakal na mga Indyano at mga impluwensyang relihiyosa mula noong ikalawang dantaon BCE. Bago mag-13 dantaon, ang [[Budhismo]] at [[Hinduismo]] ay ang pangunahing relihiyon sa Timog Silangang Asya.
 
Ang Kahariang Hindu ng [[Jawa Dwipa]] sa [[Java (pulo)|Java]] at [[SUmaatra]] ay nabuo noong tinatayang 200 BCE. Ang kasaysayan ng daigdig ng taong Malay ay nagsimula sa pagdating ng mga impluwensyang Indiyano, na tinatayang naganap noong ika-3 dantaon BC ang nakalipas. Ang mga mangangalakal na Indiyano ay dumating sa arkipelago dahil sa parehong yamang gubat at yaman ng karagatan nito at upang makipagkalakalan sa mga mangangalakal mula sa Tsina, na mas maaagang natuklasan ang daigdig ng mga Malay. Ang parehong [[Budhismo]] at [[Hinduismo]] ay maayos na naitatag sa [[Tangway ng Malay]] noong simula ng ika-1 dantaon CE, at mula roon ay lumaganap sa buong kapuluan.
 
Ang [[Cambodia]] ay ang unang naimpluwensyahan ng Hinduismo noong unang bahagi ng kaharian ng [[Funan]]. Ang Hinduismo ay isa sa mga opisyal na relihiyon ng [[Emperyo ng Khmer]]. Ang Cambodia ay ang tahanan ng isa sa dalawang templong alay sa [[Brahma]] sa daigdig. Ang [[Angkor Wat]] ay tanyag ding templong Hindu sa Cambodia.
 
[[Talaksan:AngkorWat Westview Keiwo.JPG|left|thumb|Ang [[Angkor Wat]], sa [[Siem Reap]], [[Cambodia]], ay ang pinakamalaking templong pangrelihiyon sa daigdig at isa sa pinakamalaking lungsod ng sinaunang panahon.]]
 
Ang [[Emperyong Majapahit]] ay isang [[Indiyanong Kaharian]] na matatagupuan sa silangang [[Java (pulo)|Java]] mula noong 1293 hanggang 1500. Ang pinakadakilang pinuno nito ay si [[Hayam Wuruk]], na namuno mula 1350 hanggang 1389 na nagmarka ng karurukan ng emperyo nang sakupin nito ang iba pang mga kaharian sa katimugan ng [[Tangway ng Malay]], [[Borneo]], [[Sumatra]], [[Bali]] at ang [[Pilipinas]]. Ang kabuuan din ng Pilipinas ay nagbibigay din ng pagkilala sa sa emperyo
 
Ang mga [[Cholas]] ay nagpamalas sa mga aktibidad sa karagatan, sa parehong aspeto ng sandatahan at pangangalakal. Ang kanilang pagsalakay sa [[Kedah]] at sa [[Srivijaya]], at ang kanilang patuloy na ugnayang komersyal sa [[Emperyong Tsino]], ay ang nagbigay daan sa kanila upang maimpluwensyahan ang katutubong kultura. Karamihan sa mga natitirang halimbawa ng mga impluwensyang kultural na Hindu na makikita ngayon sa kalakhang Timog Silangang Asya ay dulot ng mga paglalakbay ng mga Chola.<ref name="prambanan">Ang mga dakilang templo sa [[Prambanan]] sa [[Indonesia]] ay nagpapamalas ng ilang pagkakahalintulad sa mga arkitekturang Timog India. See Nilakanta Sastri, K.A. ''The CōĻas'', 1935 pp 709 </ref>
 
== Kalakalan at Kolonisasyon ==