Aklat ni Isaias: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Luckas-bot (usapan | ambag) m r2.7.1) (robot dinagdag: uk:Книга пророка Ісаї |
Atn20112222 (usapan | ambag) |
||
Linya 48:
Sa huling hati ng libro, binigyang diin ni Isaias ang paghahari at pagiging maawain ng Diyos. Dito ipinahayag ni Isaias na pinatawad ng Diyos ang mga kasalanan ng Israel upang magkaroon ng wakas ang mga paghihirap ng mga mamamayan.<ref name=Biblia2/>
==Komposisyon==
Ayon sa tradisyon ng mga Hudyo at Kristiyano, ang buong ''Aklat ni Isaias'' ay isinulat ni propeta Isaias noong ika-8 siglo BCE. Gayunpaman, ang mga modernong skolar ng [[Bibliya]] ay nagbigay konklusyon na ang aklat na ito ay hindi maaaring isinulat ng isang may-akda.<ref name="sweeney">Sweeney, Marvin A., ''Isaiah 1–4 and the post-exilic understanding of the Isaianic tradition'', Beiheft zur Zeitscrift für die alttestamentliche Wissenschaft 171. Berlin & New York: de Gruyter, 1988 ISBN 0-89925-404-7.</ref>{{Rp|p.1}}<ref>For an example of the Jewish tradition concerning the composition of ''Isaiah'' in antiquity, see Josephus' ''[[Antiquities of the Jews]]'' XI, ch.1 . Josephus says<!-- changed "theorizes" to "says" because we don't know if it was Josephus' own theory or if he got it from somewhere else --> that the statements about Cyrus the Great were indeed prophecies by Isaiah, but were themselves motivation for Cyrus to bring them to fulfillment as [[self-fulfilling prophecies]]. Further, Josephus says, Cyrus used the prophecies to justify and glorify his actions as [[divine will]]. For an example of the Christian tradition in antiquity, see [[Eusebius]] as reported in Hollerich, Michael J., ''[http://books.google.ca/books?id=ofS9hdOhQwUC&pg=PA139#v=onepage&q&f=false Eusebius of Caesarea's Commentary on Isaiah: Christian exegesis in the age of Constantine]'' (Oxford University Press, 1999), pp. 138-142. Hollerich also writes on Josephus' account.</ref> Ang mga obserbasyon na tumungo sa konklusyong ito ang sumusunod:<ref>{{cite book|pages=172|first=Harlan|last=Creelman|title=An Introduction to the Old Testament |publisher=The Macmillan company |year=1917}}</ref>
*Mga propesiya → Ang mga talata ng Isaias 40–66 ay tumutukoy sa mga panguyayari na hindi nangyari sa sinasabing panahon ni Isaias gaya ng pag-akat ng Babilonia bilang pandaigdigang kapangyarihan, ang pagkakawasak ng Herusalem ng Babilonia, at ang pag-akyat ni [[Cirong Dakila]] na mga ebidensiya nang kalaunang komposisyo ng aklat na ito.<ref>Eng, Milton, "[http://books.google.ca/books?id=gkhxEy8Q_44C&lpg=PP1&pg=PA216#v=onepage&q&f=false What's in a Name? Cyrus and the Dating of Deutero-Isaiah]" in Kaltner & Stulman (eds.), ''Inspired Speech: Prophecy in the Ancient Near East'' (T&T Clark International, 2004), pp. 216-224.</ref> [[R. N. Whybray]] uses these passages to pinpoint the period of Deutero-Isaiah's activity to 550–539 BCE).<ref>[http://books.google.ca/books?id=QMENImo6ISYC&pg=PA10] Whybray, Roger Norman, ''The second Isaiah'', Sheffield, England: Sheffield Academic Press, 1983 ISBN 0-567-08424-8, pp. 11–12.</ref>
*Anonimidad → Ang pangalang Isaias ay biglaang huminto sa paggamit pagkatapos ng Kapitulo 39.
*Istilo → May biglaang pagbabago sa istilo at teolohiya pagkatapos ng Kapitulo 40.<ref name="Bromiley">{{cite book|pages=895–895|first=Geoffrey W.|last=Bromiley|title=The international standard Bible encyclopedia |isbn=978-0-8028-3782-0 |year=1982}}</ref> Maraming mga mahahalgang salita at parirala na matatagpuan sa isang seksiyon ay hindi matatagpuan sa ibang mga seksiyon.<ref name="mercer">[http://books.google.ca/books?id=goq0VWw9rGIC&pg=PA414 Mercer dictionary of the Bible]</ref>
*Sitwasyong historikal → Ang sitwasyong historikal ay dumadaan sa tatlong mga yugto: Sa mga kapitulo 1-39, ang may-akda nito ay nagsasalita ng paghatol na babagsak sa mga masasamang Israelita. Sa mga kapitulo 40-55, ang pagkakawasak ng Herusalem at Templo nito noong 587 BCE ay tinatrato bilang nagganap ng katotohanan at ang pagbagsak ng [[Imperyong Babilonia]] ay tinatatrato bilang nalalapit na banta. Sa mga kapitulo 56-66, ang pagbagsak ng Imperyo Babilonia ay nasa nakaraan na(past).<ref name="mercer"/>
Dahil sa mga ebidensiyang ito, hinati ng mga skolar ang aklat na ito sa tatlong mga bahagi: <ref name="Boadt">{{Cite book|title=Reading the Old Testament: An Introduction| authorlink=Lawrence Boadt | first=Lawrence|last=Boadt |year=1984 |isbn=978-0-8091-2631-6}}</ref>
* Kapitulo 1 hanggang 39 (na tinerminuhang ''Unang Isaias'', ''Proto-Isaias'' o ''Orihinal na Isaias''): ito ay akda ng orihinal na nagpakilalang propetang Isaias na nasa sa Herusalem sa pagitan ng 740 at 687 BCE.<ref name="CSB">{{Cite web | title = Introduction to the Book of Isaiah | accessdate = 2007-04-29 | url = http://www.nccbuscc.org/nab/bible/isaiah/intro.htm | publisher = United States Conference of Catholic Bishops }}</ref>
* Kapitulo 40 hanggang 55 (na tinerminuhang ''Ikalawang Isaias'' o ''Deutero-Isaias''): ito ay isinulat ng isang hindi kilalang may-akda na namuhay sa Babilonia sa huli nang [[pagkakatapon sa Babilonia]] ng mga Israelita.<ref name="Boadt" />{{rp|418}}
* Kapitulo 56 hanggang 66 (na tinerminuhang ''Ikatlong Isaias'' o ''Trito-Isaias''): ito ay isinulat ng mga hindi kilalang alagad na naghahangad na ipagpatuloy ang akda ni Isaias pagkatapos ng pagkakatapos ng mga Israelita sa Babilonia. <ref name="Boadt" />{{rp|444}} (Ang ilang mga skolar ay nagmungkahing ang Kapitulo 55-66 ay isinulat ng Deutero-Isaias pagkatapos ng pagbagsak ng Babilonia)<ref name="Kugel"/>{{Rp|p. 561}}
Ito ay nagpapahiwatig na ang sekwensiya ng bago ang pagkakatapon(pre-exilic), pagkakatapon(exilic) at pagkatapos ng pagkakatapon(post-exilic) ay medyo nakaliligaw dahil ang labis na pagbabago o editing ay nangyari sa lahat ng mga seksiyong ito.
<ref name="blenkinsopp">Blenkinsopp, Joseph, ''A history of prophecy in Israel'', Louisville, Kentucky: Westminster John Knox, revised edition,1996 ISBN 0-664-25639-2</ref>{{Rp|p.183}}
Walang katiyakan kung paanong ang mga seksiyong Deutero-Isaias at Trito-Isaias ay naidugtong sa orihinal na Isaias. Ang dalawang magkalabang mga teoriya ng skolar ay ang Deutero-Isaias ay isinulat bilang pagpapatuloy ng Proto-Isaias o ang ito ay isinulat nang hiwalay at naidugtong sa unang seksiyon sa kalaunang panahon.
<ref>[http://books.google.com.au/books?id=Z9zLXRhNl9MC&printsec=frontcover&dq=The+prophetic+literature:+an+introduction&source=bl&ots=x2k5u1yeaq&sig=O9v3Gi-T2rNOQPRPIwrD2jdfM6A&hl=en&ei=cSufTMGaHZDCcaHMudIJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCAQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=false Petersen, David L., "The prophetic literature: an introduction" (Westminster John Knox, 2002)] p.48</ref>
==Mga sanggunian==
| |||