Septuagint: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Atn20112222 (usapan | ambag)
Atn20112222 (usapan | ambag)
Linya 26:
===Mga pagkakaibs sa Latinong Vulgata at tekstong Masoretiko===
 
Ang mga pinagkunan sa maraming mga pagkakaiba sa pagitan ng Septuagint, [[Latinong Vulgata]] at [[Masoretiko]] ay matagal nang tinatalakay ng mga skolar. Ang pananawapananaw na tinatanggap ng mga skolar ngayon ay ang orihinal na Septuagint ay nagbibigay ng salin ng sinaunang bariantong tekstuwal(textual variant) ng Hebreo na iba sa ninuno ng [[Masoretiko]] gayundin din ng [[Latinong Vulgata]] kung saan ang parehong huling ito ay tila may mas magkatulad nasa ninunong tekstuwal. Ang mga pagkakaiba ng LXX at [[Masoretiko]](MT) ay nahuhulog sa apat na mga kategorya: <ref>See, Jinbachian, ''Some Semantically Significant Differences Between the Masoretic Text and the Septuagint'', [http://210.107.99.8/appendage/labhwp/Jinbachian.doc].</ref>
 
:# ''Pagkakaiba ng mga pinagkunang Hebreo para sa MT at LXX''. Ang ebidensiya nito ay matatagpuan sa kabuuan ng Lumang Tipan. Ang pinakahalata ang pangunahing mga pagkakaiba sa [[Aklat ni Jeremias]] at [[Aklat ni Job]] kung saan ang LXX ay mas maikli at ang mga kabanata nito ay lumilitaw sa ibang pagkakasunod kesa sa MT at sa [[Aklat ni Esther]] kung saan ang halos isa't kalahati ng mga talata sa LXX ay walang paralelo(pagkakatugma) sa MT. Ang isang tagong halimbawa ay matatagpuan sa [[Aklat ni Isaias]] 36.11. Ang kahulugan ay sa huli nananatiling pareho ngunit ang pagpili ng mga salit ay nagbibigay ebidensiya sa ibang teksto. Ang MT ay mababasang ''"...al tedaber yehudit be-'ozne ha`am al ha-homa"'' [huwag salitan ang wikang Judean sa mga tenga ng(o-na maririnig ng) mga tao sa pader]. Ang parehong talata sa LXX ay mababasa ayon sa salin ni Brenton na "and speak not to us in the Jewish tongue: and wherefore speakest thou in the ears of the men on the wall."(at huwag salitain sa amin sa dilang Hudyo: at kaya salitain mo sa mga tenga ng mga lalake sa pader). Ang MT ay mababasang "people"(mga tao) samantalang sa LXX ay mababsang "men"(mga lalake) The MT reads "people" where the LXX reads "men". Sa pagkakatuklas ng [[Mga skrolyo ng Patay na Dagat]], ang mga tekstuwal na bariantong Hebreo ng Bibliya ay natagpuan. Ang katunayan ang talatang ito ay matatagpuan sa Qumran (1QIsa''a'') kung saan ang salitang Hebreo na "haanashim" (ang mga lalake) ay matatagpuan sa lugar ng "haam" (ang mga tao). Ang pagkakatuklas na ito at ng iba pang katulad nito ay nagpapakitang kahit tila maliit na pagkakaiba ng mga salin ay maaaring resulta ng pinagkunang tekstong bariantong Hebreo.
Linya 32:
:# ''Mga pagkakaiba bilang resulta ng mga isyung saling idiomatiko'' (i.e. ang isang idiomang Hebreo ay maarign hindi madaling maisalin sa Griyego kaya ang ilang pagkakaiba na intensiyonal o hindi intensiyonal ay naipapasa). Halimbawa, sa [[Aklat ng mga Awit]] 47:10, ang MT ay mababasang "The shields of the earth belong to God"(Ang mga kalasag ng mundo ay nabibilang sa diyos). Ang LXX ay mababasang "To God are the mighty ones of the earth."(sa diyos ang mga makapangyarihan ng mundo). Ang metaphor na "shields" ay walang labis na saysay sa isang tagapagsalitang griyego, kaya ang "mighty ones" ay inihalili upang mapanatili ang orihinal na kahulugan.
:# ''Mga pagbabago ng transmisyon sa Hebreo o Griyego'' (Nagkakaibang mga pagbabagong rebisyonaryo/recensional at mga pagkakamali ng mga kumokopya nito)
 
===Mga skrolyo ng Patay na Dagat===
Ang mga manuskritong natagpuan sa [[Qumran]] na tinatawag na [[Mga skrolyo ng Patay na Dagat]](Dead Sea Scrolls o '''DSS''') ay nagtulak sa mga paghahambing ng iba't ibang mga tekstong nauugnay sa Bibliyang Hebreo kabilang ang Septuagint.<ref>http://www.bib-arch.org/e-features/searching-for-better-text.asp</ref><ref>[http://twu.ca/research/academic/faculty-research/chairs-and-professorships/canada-research-chairs/peter-flint/curriculum-vitae-dr-peter-flint.html Dr. Peter Flint. Curriculum Vitae. Trinity Western University. Langley, BC, Canada.] Accessed March 26, 2011</ref> Tinukoy ni Emanuel Tov, na hepeng editor ng [[Mga skrolyo ng Patay na Dagat]]<ref name = "Elderen" >[http://sbl-site.org/Article.aspx?ArticleID=356 Edwin Yamauchi, '''"Bastiaan Van Elderen, 1924– 2004,"''' SBL Forum] Accessed March 26, 2011.</ref> ang limang malawak na mga kategorya ng bariasyon ng mga teksto ng DSS:<ref name = "Tov">Tov, E. 2001. Textual Criticism of the Hebrew Bible (2nd ed.) Assen/Maastricht: Van Gocum; Philadelphia: Fortress Press. As cited in [http://books.google.ca/books?id=RBSO35k25_YC&dq=%22dead+sea+scrolls+and+the+septuagint%22,+%22peter+flint%22&lr=&source=gbs_navlinks_s Flint, Peter W. 2002. The Bible and the Dead Sea Scrolls as presented in Bible and computer: the Stellenbosch AIBI-6 Conference: proceedings of the Association internationale Bible et informatique, "From alpha to byte", University of Stellenbosch, 17–21 July, 2000 Association internationale Bible et informatique. Conference, Johann Cook (ed.) Leiden/Boston BRILL, 2002]</ref>