Wikang Pranses: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Zollerriia (usapan | ambag)
mNo edit summary
Zollerriia (usapan | ambag)
mNo edit summary
Linya 1:
[[Talaksan:Map-Francophone World.png|thumb|300px|right|bughaw: mga lugar na [[Francophonie|Francophone]]; asul: wikang pampangasiwaan; asul na masilaw: wikang pangkultura; berde: minoriya]]
Ang '''Pranses''' (Pranses: ''français''; [[wikang Ingles|Ingles]]: ''French'') ay isang wika na nagmula sa [[Pransya]]. Noong [[1999]], ito ang wikang may ika-11 pinakamalaking bilang ng mga tagapagsalita sa buong daigdig, sinasalita ng higit-kumulang na 77 milyong tao (tinatawag na ''francophones'') bilang [[inang wika]], at 128 milyon na kinabibilangan ng mga tao na tinatanggap ito bilang pangalawang wika. Ito ang opisyal o pampangasiwaang wika sa iba’t ibang komunidad o samahan (katulad ng [[Unyong Europeo]], [[IOCInternational Olympic Committee]], [[Mga Nagkakaisang Bansa]], at [[Universal Postal Union]]).
 
==Heographiyang Distribusyon==
Linya 12:
 
====Suwiso====
Habang ang wikang Pranses kasama ng wikang [[Alemanyawikang Aleman]], [[Wikang Italyano|Italyano]] at [[Wikang Romansh|Romansh]] ay ang mga opisyal na wika ng [[Suwiso]], habang ang wikang Pranses ay ang katutubong wika ng halos 20% na mga Suwiso.
 
====Belgium====
Sa [[Belgium]], ang wika ay ang opisyal na wika ng [[Wallonia]] (maliban sa Hilagang Cantons kung saan ang [[wikang Aleman]] ay ginagamit) at isa sa dalawang opisyal na wika --Kasama ang [[wikang Olandes]]-- ng [[Brussels]] kung saan ito'y binibigkas ng mayoriya ng populasyon. Sa Totaltotal, 40% ng populasyon ng Belgium ay nagsasalita ng Pranses at ang natitirang 60% ay nagsasalita ng Dutch.
 
====Monako at Andorra====
Kahit [[Monégasque]] ay pambansang wika ng [[Monako]], ang wikang Pranses ay ang opisyal na wika at binibuobinubuo ng mga Pranses ang 47% ng populasyon.<br>
Habang naman sa [[Andorra]], kahit ang [[Wikang Katalan|Katalan]] ang opisyal na wika, ang Pranses ay karaniwang ginagamit dahil ito'y malapit sa Pransya at 7% ng populasyon ay binibuobinubuo ng mga Pranses.
 
====Nagkakaisang Kaharian at Italya====
Sa [[NagkakaiisangNagkakaisang Kaharian]], ito'y isang minoryang wika at 23% ng populasyon ay nakakaintindi ng Pranses.<br>
Sa [[Italya]], ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasama ang wikang Italyano sa maliit na rehiyon ng Aosta Valley sa Italya.
 
===Amerika===
Sa [[Kanada]], ang wikang Pranses ay opisyal na wika kasama ang Ingles. Sa [[Québec]], Kanada kung saan 80% ng populasyon ay Pranses ang kanilang katutubong wika. Mahigit na 10,170,000 na mga Kanadiano o kaya 30.6% ng populasyon ay ginagamit ang Pranses bilang unang o ikalawang wikang pangsalitawika. Dahil sa mga Programmangprogramang bilingualbilinggwal sa mga paaralan ay tumataas ang porsiyentoporsyento ng mga Kanadianong gumagamit ng Pranses.
 
Ang Pranses ay isang opisyal na wika ng [[Haiti]] kahit ito'y ginagamit lamang ng mga taong mayayaman, habang naman ang Haitan Creole (isang wikang basi sa Pranses creole) ay mas ginagamit bilang katutubong wika.
 
Sa mga ibayong dagat na mga teritoryo ng Pransya; [[French Guiana]], [[Guadeloupe]], [[Martinique]], [[Saint Barthélemy]], [[St.Saint Martin]] at [[Saint-Pierre at Miquelon]], ang Pranses ay ang opisyal na wikang ginagamit.
 
Ang Pranses ay ikaapat sa mga karamihan na sinasalita pagkatapos ng [[Wikang Espanyol|Espanyol]], [[Wikang Tsino|Tsino]] at [[Wikang Ingles|Ingles]].<ref>[http://www.nvtc.gov/lotw/months/november/USlanguages.html National Virtual Translation Center] — Languages Spoken in the U.S.</ref><ref name="factfinder.census.gov">[http://factfinder.census.gov/servlet/QTTable?_bm=y&-geo_id=D&-qr_name=DEC_2000_SF3_U_QTP16&-ds_name=D&-_lang=en U.S. Census Bureau, Census 2000 Summary File 3] — Language Spoken at Home: 2000.</ref> at ikalawa sa mga karamihan na sinasalita sa mga estado ng [[Louisiana]], [[Maine]], [[Vermont]] at [[New Hampshire]]. Ang Louisiana ay tahanan sa maraming dyalekto, kung saan ang pinakamaraming sumasalita ng Pranses Cajun.
 
===Aprika===
[[Talaksan:Francophone Africa.svg|thumb|right|300px| {{legend|#006BA8|Mga bansang kadalasang binabangitbinabanggit bilang Francophone Aprika.}} {{legend|#00AAE2|Bansang minsang binabangitbinabanggit bilang Francophone Aprika}}]]
Karamihan ng mga nanagsalitanakakasalita ng wikang Pranses ay tumitira sa Aprika. Ayon sa ulat ng Organisation internationale de la Francophonie noong 2007 tumataya sa 115 na milyon na mga Aprikano sa 31 na mga bansa sa Aprika ay makakasalitnakakasalita ng Pranses bilang unang o ikalawang wika.
 
===Asya===
Sa [[Lebanon]] ang Pranses ay opisyal na wika kasama ang [[Wikang Arabe|Arabic]] at ito'y tinuturo at ginagamit sa mga paaralan at mga sentro pang-edukasyonal. Katulad sa Lebanon, ang Pranses sa [[Syria]] ay naging opisyal hanggang 1943 pero hanggang nagyonngayon ito'y ginagamit ng mga tao na nasa mga mataas na mga ranko. Sa [[Timog Hilagang-silangang Asya]] ang Pranses ay isang Administrabongadministrabong wika sa [[Laos]] at [[Kambodiya]] kahit ang inpluwensyaimpluwensya ng wika ay uminog ng mga nagdaang mga siglo. Noong panahon ng Kolonyang Pranses, ang mga matataas na mga tao ay gumamit ng Pranses at ang mga mangagawang Biyetnamese ay gumamit ng isang wikang Pranses creole na kilala bilang "Tây Bồi" na ngayon ay ekstinct na.
 
====Indya====
Sa [[Indya]], sa Indyanong Unyong teritoryo ng [[Pondicherry]] ang Pranses ay gingamitginagamit kasama ang mga rehiyonal na mga wika ang Telugu at Tamil habang naman sa [[Tamil Nadu]], Indya ang mga mangangaral ay may magdedesisyon kung ang Pranses ay pipiliin bilang ikalawang o ikatlong wika na kadalasang kasama ang Ingles at Tamil. Ang Pranses rin ay tinuturo rin sa estado ng [[Marahashtra]], Indya sa mga sekondaryong paaralan bilang ikatlong wika para sa peperasyonpreperasyon sa mga exams. Sa mga paaralan na may CBSE at NCR kurikulum ang Pranses ay bahagi nagpagaaral sa ikatlong antas. Sa ikaapat na antas ang mga magaaral ay hinihiling na i-alis ang Pranses o kaya ang [[Hindi]] (ang kanilang pambansang wika) bilang ikalawang wika nila.
 
===Oceania===
May mga ilang teritoryo ang Pransya sa Oceania kung saan ang Pranses ay ginagamit katulad ang [[French Polynesia]], [[VanautuVanuatu]], [[New Caledonia]] at, [[Wallis at Futana]].
 
==Mga Halimbawa==
Linya 143:
* (Maraming) Salamat: ''Merci (beaucoup)''
* Pasensiya: ''Je suis desolé(e)''
* Gusto kong pumunta sa PransiyaPransya: ''Je voudrais voyager/aller/visiter en France''
* Gusto kong magtrabaho sa PransiyaPransya: ''Je voudrais travailler en France''
* Mahal kita: ''Je t’aime''
* Paalam: ''Au revoir!''