Mga Malay: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Xqbot (usapan | ambag)
m Bot: Kinukumpuni ang nagkadalawang pagpapapunta sa Lahing Malay
Pare Mo (usapan | ambag)
mNo edit summary
Linya 1:
:''Tumuturo dito ang Malayo at Melayu. Para sa ibang gamit, tingnan ang [[Malay (paglilinaw)]].''
#REDIRECT [[Lahing Malay]]
Ang mga '''Malay''' ([[Wikang Malay|Malay]]: ''Melayu''; [[Wikang Kastila|Kastila]]: ''malayo'') ay isang pangkat etnikong [[Awstronesyo]] mula sa [[Timog-silangang Asya]] na pangunahing matatagpuan sa [[Brunei|Bruney]], [[Indonesya]] at [[Malasya]].<ref name=milner>Milner, Anthony. 2008. ''The Malays''. Wiley: Chichester.</ref><ref name=sakai>Sakai, M. 2009. "[http://www.sabrizain.org/malaya/library/connections.pdf Reviving Malay Connections in Southeast Asia]," sa Huhua Cao at Elizabeth Morrell (ed.), ''Regional Minorities and Development in Asia''. Routledge: Londres.</ref> Bagaman isang menorya ngayon sa [[Singgapur]], sila rin ang kinikilalang mga katutubo ng [[lungsod-estado]].<ref>http://www.yoursingapore.com/content/traveller/en/browse/see-and-do/culture-and-heritage/collage-of-cultures/malay-culture.html</ref> May higit-kumulang 300 milyon ang bilang ng mga Malay.
 
[[Wikang Malay|Malay]] ang ''lingua franca'' ng mga Malay, bagaman sa iba't ibang yugto ng kanilang kasaysayan ay natuto rin sila ng [[Wikang Portuges|Portuges]], [[Wikang Olandes|Olandes]] at [[Wikang Inggles|Inggles]]. Maliban sa mga wikang nabanggit, nagsasalita rin ng sari-sarili nilang mga lokal na wika ang mga Malay, na nabibilang sa pamilyang [[Mga wikang Awstronesyo|Awstronesyo]]. Ang [[Wikang Arabe|Arabe]] naman ang mga wikang liturhiko ng mga Malay.
 
==Kasaysayan==
Ayon sa kasaysayan ng Jambi, ang salitang ''Melayu'' ay mula sa isang [[ilog]] na may pangalang Sungai Melayu malapit sa Sungai Batang Hari ng kasalukuyang bayan ng Muara Jambi, lalawigang [[Jambi]] ng [[Sumatra]], Indonesia. Ang nagpundar ng [[Malacca Parameswara]] ay isang prinsipe ng Palembang na pag-aari ng isang bansang tinatawag na ''Melayu'' noong siglo 7. Malinaw na itinala ito ni [[Yi Jing]] (635-713) sa kanyang talaarawang aklat na mayroong bansang may pangalang ''Ma-La-Yu''. Ayon sa mga [[arkeolohiya|arkeolohikong]] pananaliksik ng Jambi, maraming mga kasangkapan pang-[[arkitektura]] noong sinaunang Melayu ang natagpuan kasama ang mga ebidensya nito. Sa matandang [[wikang Tamil]] ng [[India]], 'Kanlurang Bundok' ang ibig sabihin ng Malaya.
 
Ang salitang ''Malay'' ay direktong hiniram mula sa Inggles; ang katawagang ''Malay'' sa Inggles ay siya namang nagmula sa salitang [[Wikang Olandes|Olandes]] na ''Maleiër'' na nagmula naman sa na ''Melayu'' ng salitang Malay. Sa [[Wikang Kastila|Kastila]] naman, ''malayo'' ang ginagamit na katawagan. Ayon sa isang hinuang popular, ang salitang ''Melayu'' ay nangangahulugan ng "dumayo" o "lumayo," na maaring pakahulugan sa mapaglakbay na lipi sa rehiyong ito.
 
==Pagkakasapi==
{{see also|Malasyong Malay}}
Sa bronse ni Malvina Hoffman, dalawang lalaki ang naghahanda ng kanilang panabong habang nanunuod ang isang batang lalaki kumakain ng prutas. Naninimbang ang isang babaeng may dalang prutas sa kanyang uluhan. ''Field Museum of Natural History, Chicago''
 
Ang katagang Malay ay tumutukoy sa etnikong grupo na naninirahan sa tangway Malay (na kasama ang pinakatimog na bahagi ng Thailand na tinatawag na [[Pattani]] at [[Satun]]) at silangang Sumatra gayundin ang ang daigdiging kultural na lumalagom sa malaking bahagi ng kapuluan. Sa Malaysia at Brunei, mayoridad ang etnikong Malay, at isang malaking menoridad sa Singapore at Indonesia. Nagsasalita sila ng iba’t-ibang dialekto ng wikang Malay. Ang dialekto ng tangway ang saligang wika ng mga Malay ng Malaysia at Singapore. Ang dialektong Riau naman ng silangang Sumatra ang pambansang [[wikang Indones]] (Bahasa Indonesia) sa buong Indonesia. Sa Malaysia, 51% ng populasyon ay [[Malasyong Malay|Malay]] kasama ng ibang menoriya tulad ng timoging Tsino (e.g. Hokkien at [[mga Cantones]]), timoging Indio (ang karamihan ay [[mga Tamil]] at [[Malayali]]) gayundin ang mga Eurasyano.
 
Sa tiyak na kaisipan, ang katagang Malay ay tumutukoy rin sa isang grupo na taal sa silangang bahagi ng Sumatra na dumayo sa [[Tangway Malay]] at sa Kapuluang Riau nitong mga nakaraang libong taon. Minsan, ngunit madalang, ang grupong ito ay tinatawag na “Malay Riau” upang ipakita bilang isang hiwalay na grupo.
 
Nasala ang impluwensya ng kulturang Malay sa buong kapuluan tulad ng monarkong estado, relihiyon ([[Hinduismo]]/[[Budismo]] noong unang milenyo AD, [[Islam]] noong ikalawang milenyo) at ang wikang Malay. Ang makapangyarihang kaharian ng [[Śrīvijaya]] ang nag-isa sa iba't-ibang grupong etniko sa timog silangang Asya bilang isang pinag-isang daigdiging kultural sa halos isang milenyo. Noong panahong iyon nangyari ang malawak na paghiram ng mga salita at konsepto sa [[wikang Sanskrit|Sanskrit]] na nagpadali sa paglinang ng Malay bilang isang wika. Malay ang pinaka rehiyonal na ''lingua franca'' at ang mga [[wikang creolo]] mula sa Malay ang ginagamit sa mga punduhang kalakalan sa Indonesia.
 
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
 
==Mga panlabas na kawing==
*[http://www.sabrizain.org/malaya/library/ Aklatan ng Kasaysayang Malayo]
*[http://www.sharpblades.net/index.php?page=articles&catid=3&id=6 Dayak parang], tungkol sa isa sa mga pinakaginagamit na espada ng mga Malay
*[http://www.lankalibrary.com/cul.html Ang pamayanang Malay sa Sri Lanka]
*[http://www.rockmekong.org/media-cov/News2002/queens.htm Mga Reyna sa Patani]
 
[[Kategorya:Mga Malayo| ]]
 
[[an:Malayos]]
[[cs:Malajci]]
[[de:Malaien]]
[[es:Etnia malaya]]
[[eo:Malajoj]]
[[fr:Malais (peuple)]]
[[gl:Malaios]]
[[ko:말레이인]]
[[id:Suku Melayu]]
[[it:Popolo malese]]
[[kk:Малайлар]]
[[lt:Malajai]]
[[ms:Etnik Melayu]]
[[my:မလေးလူမျိုး]]
[[nl:Maleiers]]
[[ja:マレー人]]
[[nn:Malayar]]
[[pl:Malajowie]]
[[pt:Malaios]]
[[ru:Малайцы]]
[[sah:Малайдар]]
[[simple:Malay]]
[[sh:Malajci]]
[[fi:Malaijit]]
[[sv:Malajer]]
[[ta:மலாய் மக்கள்]]
[[zh-yue:馬來人]]
[[zh:马来族]]