Kabuuang domestikong produkto: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
~riley (usapan | ambag)
m Reverted 1 edit by 119.93.125.217 (talk) identified as vandalism to last revision by Xqbot. (TW)
No edit summary
Linya 1:
[[File:Gdp nominal and ppp 2005 world map single colour.png|thumb|250px|right|200 mga pigura ng [[CIA World Factbook]] ng kabuuang [[Real versus nominal value (economics)|nominal]] GDP (taas) kumpara sa isinaayos na [[Purchasing power parity|PPP]]-GDP (ibaba)]]
:''Tungkol ang artikulong ito sa GDP sa konteksto ng ekonomiya. Para sa ibang gamit, tingnan [[GDP (paglilinaw)]]''.
 
[[Image:BNP perhoofd 2011.PNG|thumb|right|250px|Mga bansa ayon sa 2011 CGDP (nominal) kada capita<ref>Based on the IMF figures (2010-2011). Kung walang bilang ang magagamit para sa isang bansa mula sa IMF, ang mga pigura ng CIA(2010-2011) ang ginamit.</ref>
[[Talaksan:GDP nominal per capita world map IMF figures for year 2006.png|thumb|GDP na ''[[nominal]]'' bawat tao (''capita'') noong [[2006]].]]
{|width="100%"
[[Talaksan:Gdp nominal and ppp 2005 world map single colour.png|thumb|Pigura ng [[International Monetary Fund|IMF]] noong 2005 para sa kabuuang nominal na GDP (itaas) kumpara sa itinamang-[[Purchasing power parity|PPP]] na GDP (sa ibaba).]]
|-
| valign=top | {{legend|#400000|higit sa $102,400}} {{legend|#800000|$51,200–102,400}} {{legend|#a00000|$25,600–51,200}} {{legend|#d00000|$12,800–25,600}} {{legend|#fd2a00|$6,400–12,800}} {{legend|#fe7733|$3,200–6,400}}
| valign=top | {{legend|#fea933|$1,600–3,200}} {{legend|#fed24c|$800–1,600}} {{legend|#feff33|$400–800}} {{legend|#ffffa6|below $400}} {{legend|white|hindi makukuha}}
|}
]]
 
[[File:GDP PPP Per Capita IMF 2008.png|thumb|250px|right|[[List of countries by GDP (PPP) per capita|GDP (PPP) kada capita]]]]
Ang '''pangkalahatang produktong domestiko''', ([[wikang Inggles|Inggles]]: ''gross domestic product'' o ''GDP''), ng isang rehiyon ay isa sa mga paraan ng pagsukat ng laki ng [[ekonomiya]] nito. Nangangahulugan ang GDP ng isang [[bansa]] bilang ang kabuuang halaga sa merkado ng lahat ng produkto at serbisyong tapos na naibunga sa loob ng isang bansa sa isang tinakdang panahon (kadalsang ang [[kalendaryo]]ng taon). Tinuturing din ito bilang ang kabuuan ng halaga na dinagdag sa bawat antas ng produksyon (ang mga kalagitnaang antas) ng lahat na mga ng produkto at serbisyong tapos na naibunga sa loob ng isang bansa sa isang tinakdang panahon.
 
Ang '''Pangkahatang domestikong produkto''' (Ingles: '''Gross domestic product''' o '''GDP''') ang [[halagang pamilihan]] ng lahat ng opisyal na kinikilalang huling mga kalakal at serbisyong nilikha sa loob ng isang bansa sa isang ibinigay na panahon. Ang GDP [[kada capita]] ay kadalasang itinuturing na indikator ng [[pamantayan ng pamumuhay]]; <ref>{{cite book | last = O'Sullivan | first = Arthur}}</ref><ref>[http://www.guardian.co.uk/business/2009/sep/14/sarkozy-attacks-gdp-focus French President seeks alternatives to GDP], [[The Guardian]] 14-09-2009.<br/>{{PDFlink|[http://www.beyond-gdp.eu/download/bgdp-bp-goossens.pdf European Parliament, Policy Department Economic and Scientific Policy: Beyond GDP Study]|1.47&nbsp;MB}}</ref> ang GDP kada capita ay hindi isang sukat ng personal na sahod. Sa ilalim ng teoriyang ekonomiko, ang GDP kada capita ay eksaktong katumbas ng pangkalahatang domestikong sahod(''Gross domestic income'' o GDI) kada capita. Ang GDP ay nauugnay sa [[pambansang mga akawnt]] na isang paksa sa [[makroekonomika]]. GDP ay hindi dapat ikalito sa [[Pangkalahatang Pambansang Produkto]](''Gross National Product'' o GNP) na naglalaan ng produksiyon batay sa pag-aari.
Ang kaparaanang gastusin (''expenditure method'') ang karaniwang paraan ng pagsukat at pagkaunawa sa GDP:
==Pagtukoy ng GDP==
{{Economics sidebar}}
Ang GDP ay maaaring matukoy sa tatlong paraan na ang lahat ay dapat sa prinsipyong na magbigay ng parehong resulta. Angg mga ito ang pakikitungong produkto(o output), [[pakikitungong sahod]] at pakikitungong paggasta. Ang pinaka-direkta sa tatlong ito ang pakikitungong produkto na sumusuma ng mga output ng bawat klase ng negosyo upang dumating sa kabuuan. Ang pakikitungong paggasta ay gumagawa sa prinsipyong ang lahat ng mga produkto ay dapat bilhin ng isang tao at kaya ang halaga ng kabuuang produkto ay dapat katumbas ng kabuuang paggasta ng mga tao sa pagbili ng mga bagay. Ang pakikitungong sahod ay gumagawa sa prinsipyong ang mga sahod ng mga paktor na produktibo(mga prodyuser) ay dapat katumbas ng halaga ng kanilang produkto at tumutukoy sa GDP sa pamamagitan ng paghahanap ng suma ng mga sahod ng lahat ng mga prodyuser. <ref>World Bank, Statistical Manual >> National Accounts >> [http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/DATASTATISTICS/EXTDECSTAMAN/0,,contentMDK:20882526~menuPK:2648252~pagePK:64168445~piPK:64168309~theSitePK:2077967~isCURL:Y,00.html GDP–final output], retrieved October 2009.<br/>
{{cite web | title=User's guide: Background information on GDP and GDP deflator | publisher = HM Treasury | url=http://www.hm-treasury.gov.uk/data_gdp_backgd.htm }}<br/>{{cite web | title=Measuring the Economy: A Primer on GDP and the National Income and Product Accounts | publisher=Bureau of Economic Analysis | url=http://www.bea.gov/national/pdf/nipa_primer.pdf |format=PDF}}</ref>
 
Halimbawa: paraang paggasta:
: ''GDP = [[konsumo (ekonomiya)|konsumo]] (C) + [[puhunan]] (I) + ([[gastusin ng pahamalaan]]) (G) + (mga [[Pagluluwas|iniluwas]] (X) − mga [[Pandaigdigang pangangalakal|inangkat]] (M))'', o, GDP = C + I + G + (X-M)
: ''GDP = [[konsumpsiyon (ekonomika)|pribadong konsumpsiyon]] + [[Pangkalahatang domestikong pamumuhunan|pangkalahatang pamumuhunan]] + [[paggasta ng pamahalaan]] + (mga [[niluwas]](''exports) − mga [[inaangkat](''imports))'', o
{{stub}}
 
<blockquote><math>\mathrm{GDP} =
C + I + G + \left ( \mathrm{X} - M \right )</math></blockquote>
 
<blockquote>Ang "Gross" ay nangangahulugang ang GDP ay sumusukat sa produksiyon ng hindi isinasaalang alang ang iba't ibang mga paggamit kung ang produksiyon ay maaaring ilagay. Ang produksiyon ay maaaring gamitin sa madaliang konsumpsiyon, para sa pamumuhunan sa bagong nakapirmeng mga [[asset]] o mga inbentoryo o sa pagpapalit ng depresiyadong nakapirmeng mga asset.
 
Ang "domestiko" ay nangangahulugang ang GDP ay sumusukat ng produksiyon na nangyayari sa loob ng mga hangganan ng isang bansa. Sa ekwasyong paraang paggasta na ibinigay sa itaas, ang mga niluluwas na binawasan ng inaangkat ay kailangan upang iwalang saysay ang mga paggasta sa mga bagay na hindi nilikha sa bansa(mga inaangkat) at magdagdag ng mga bagay ngunit hindi itinitinda sa bansa(mga niluluwas). </blockquote>
 
Ang mga ekonomista simula kay [[John Maynard Keynes|Keynes]]) ay pumiling hatiin ang pangkalahatang konsumpsiyon termino sa dalawang mga bahagi: pribadong konsumpsiyon at paggasta ng [[publikong sektor]](o pamahalaan). Ang dalawang mga kapakinabangan sa paghahati ng kabuuang konsumpsiyon sa paaraan sa teoretikal na [[makroekonomika]] ang:
* Ang '''Pribadong konsumpsiyon''' ay isang sental na pinag-uukulan ng [[ekonomikang kapakanan]]. Ang pribadong pamumuhunan at mga bahaging kalakal ng ekonomiya ay sa huling dinidirekta(sa nananaig na mga modelong ekonomiko) upang pataasin ang pang-matagalang pribadong konsumpsiyon.
*Kung inihiwalay mula sa [[endoheneidad (ekonomika)|endohenoso]]ng pribadong konsumpsiyon, ang '''konsumpsiyon ng pamahalaan''' ay maaaring tratuhain bilang [[eksoheniya|eksohenoso]] upang ang iba't ibang mga lebel ng paggasta ng pamahalaan ay maituturing na nasa loob ng isang makahulugang balangkas na makroekonomiko.
 
===Pakikitungong produksiyon===
"Ang halagang pamilihan ng lahat ng mga huling kalakal at serbisyong kinukwenta sa loob ng isang taon."
 
Ang pakikitungong produksiyon ay tinatawag ring net na produkto o paraang idinagdag na halaga. Ang paraang ito ay binubuo ng tatlong mga yugto:
# Pagtatantiya ng pangkalahatang(gross) halaga ng domestikong output sa iba't ibang mga gawaing ekonomiko;
# Pagtukoy ng panggitnang konsumpsiyon, i.e. ang gastos ng materyal, mga suplay at serbisyon na ginamit upang lumikha ng huling mga kalakal o serbisyo
#Pagbabawas ng panggitnang konsumpsiyon mula sa pangkalahatang halaga upang makamit ang net na halaga ng domestikong output.
 
Sa simbolikong paglalarawan,
Pangkalahatang halagang idinagdag = halaga ng output - halaga ng panggitnang konsumption
 
Halaga ng output = halaga ng kabuuang benta ng mga kalakal at serbisyo + halaga ng mga pagbabago sa mga inbentoryo
 
Ang suma ng pangkalahatang halagang idinagdaga sa iba't ibang mga gawaing ekonomiko ay tinatawag na '''GDP at factor cost'''.
 
Ang GDP sa gastos na paktor na dinagdagan ng hindi direktang mga buwis na binawasan ng mga [[subsidiya]] sa mga proudkto ang '''GDP at Producer Price.'''
 
Sa pagsukat ng pangkalahatang output ng domestikong produkto, ang mga gawaing ekonomiko(i.e. mga industriya) ay inuuri sa iba't ibang mga sektor. Pagkatapos uriin ang mga gawaing ekonomiko, ang pangkalahatang output ng bawat sektor ay kinukwenta ng anumang sumusunod na dalawang mga paraan:
# Sa pamamagitan ng pagpaparami ng output ng bawat sektor ng kanilang respektibong presyo sa pamilihan at idinagdag ng sama sama at
# Sa pagmamagitan ng pagtitipon ng datos sa kabuuang benta at mga inbentoryo mula sa mga rekord ng kompanya at idinagdag ang mga ito ng sama sama
 
Sa pagbabawas ng panggitnang konsumpsiyon ng bawat sektor mula sa pangkalahatang output, ating makukuha ang sektoral na pangkalahatang halagang idinagdag(''Gross Value Added o GVA) sa gastos na paktor. Atin namang idadagdag ang pangkalahatang halaga ng lahat ng mga sektor upang makuha ang '''GDP sa gastos na paktor'''. Sa pagdadag ng hindi dirketang buwis na binawasan ng mga subsidiya sa GDP sa gastos na paktor, ating makukua ang ''GDP sa mga presyo ng prodyuser''.
 
===Pakikitungong sahod===
 
"Ang kabuuang suma ng mga sahod ng mga indbidwal na nabubuhay sa isang bansa sa loob ng 1 taon."
 
Ang isa pang paraan ng pagsukat ng GDP ay sukatin ang kabuuang sahod. Kung ang GDP ay kinwenta sa paraang ito, ito ay minsang tinatawag na Pangkalahatang Domestikong Sahod(''Gross Domestic Income. GDI o GDP(I)). Ang GDI ay dapat magbigay ng parehong halaga ng paraang paggasta inilalarawan sa ibaba. Sa depinisyon, GDI = GDP. Gaynpaman, sa pagsasanay, ang mga pagkakamali ng sukat ay gagawa sa dalawang mg apiguro ng medyo hindi tama kapag iniuulat ng pambansang mga ahensiyang [[estadistika]]l.
 
Ang paraang ito ay sumusukat ng GDP sa pamamagitan ng pagdadagdag ng mga sahod na binabayag ng mga negosyo sa mga sambahayan para sa mga paktor ng produksiyong kanilang inuupa- mga sahod para sa trabaho, interest para sa kapital, renta para sa lupain at mga tubo para sa entrepreneurship.
 
Ang "National Income and Expenditure Accounts" ng Estados Unidos ay naghahati ng mga sahod sa limang mga kategorya:
# Mga sahod at mga suplementaryong sahod ng trabaho W
# Mga tubo ng korporasyon
# Interes at iba ibang mga sahod ng pamumuhunan
# Sahod ng mga magsasaka
# Sahod mula sa hindi bukid na hindi korporasyong mga negosyo
 
Ang limang mga sangkap ng sahod na ito ay sumusuma sa net domestikong sahod sa gastos na paktor.
 
Ang dalawang pagsasaayos ay dapat gawin upang makuha ang GDP:
# Mga hindi direktang buwis na binawasan ng mga subsidiya ay idinagdag upang makuha mula sa gastos na paktor tungo sa mga presyo ng pamilihan.
# Ang Depresiasyon ( o [[Capital Consumption Allowance]]) ay idinagdag upang makuha mula sa net domestikong produkto tungo pangkalahatang domestikong produkto.
 
Ang kabuuang sahod ay maaaring hatiin ayon sa iba't ibang mga skema na tumutungo sa iba't ibang mga pormula para sa GDP na sinukat ng pakikitungong sahod. Ang isang karaniwan ay:
: ''GDP = [[kompensasyon ng mga empleyado]] + [[Kabuuang pagpapatakbong surplus]] + [[pangkalahatang halong sahod]] + mga buwis na binawasan ng mga subsidiya sa produksiyon at mga inaangkat''
: '''GDP''' = '''COE''' + '''GOS''' + '''GMI''' + '''T<sub>P & M</sub>''' – '''S<sub>P & M</sub>'''
*Ang '''Kompensasyon ng mga empleaydo''' (COE) ay sumusukat ng kabuuang remunerasyon sa mga empleyadong para sa trabahong ginawa. Ito ay kinabibilangan ng mga sahod gayundin ang mga kontribusyon ng amo sa [[seguridad panlipunan]](''social security'') at ibang gayong mga programa.
* Ang '''Pangkalahatang pagpapatkbong surplus''' (GOS) ang surplus sanhi ng mga may ari ng ininkorporang(incorportaed) mga negosyo. Ito ay kadalasang tinatawag na [[tubo (akawnting)|mga tubo]] bagaman tanging isang pang ilalim na hanay lamang ng kabuuang mga gastos ang ibinawas mula sa [[pangkalahatang output]] upang makwenta ang GOS.
*Ang '''Pangkalahatang halong sahod'''(Gross mixed income o GMI) ang paehong sukat tulad ng GOS ngunit para sa mga hindi ininkoporang mga negosyo. Ito ay kadalasang kinabibilangan ng karamihan ng mga maliliit na negosyo.
 
Ang suma ng '''COE''', '''GOS''' at '''GMI''' ay tinatawag na kabuuang paktor na sahod. Ito ang sahod ng lahat ng mga paktor ng produksiyon sa lipunan. Ito ay sumusukat sa halaga ng GDP sa paktor(basikong) mga presyo. Ang pagkakaiba sa pagitan ng mga basikong presyo at huling mga presyo(ang mga ginagamit sa pagkukwenta ng paggasta) ang kabuuang mga buwis at subsidiya na itinakda o binayaran ng pamahalaang sa produksiyong ito. Kaya ang pagdaragdag ng mga buwis na binawasan ng mga subsidiya sa produksiyon at mga inaangkat ay kumukonberte sa GDP sa [[gastos na paktor]] tungo sa GDP(I).
 
Ang kabuuang paktor na sahod ay minsan ring inihahayag bilang:
 
:''Kabuuang paktor na sahod - kompensasyon ng empleyado + mga tubo ng korporasyon + sahod ng may ari + sahod ng upa + net interes''<ref>United States Bureau of Economic Analysis, {{PDFlink|[http://www.bea.gov/national/pdf/nipaguid.pdf ''A guide to the National Income and Product Accounts of the United States'']}}, page 5; retrieved November 2009. Another term, "business current transfer payments," may be added. Also, the document indicates that Capital Consumption Adjustment (CCAdj) and Inventory Valuation Adjustment (IVA) are applied to the proprietor's income and corporate profits terms; and CCAdj is applied to rental income.
</ref>
 
Ang isa pang pormula para sa GPD sa pamamagitan ng paraang sahod ang:
 
:<math>GDP = R + I + P + SA + W</math>
 
Kung saan ang R : ang mga renta <br /> I : ang mga interest<br /> P : ang tubo(profit)<br /> SA : mga pagsasaayos na estadistikal(statistical adjustments) (mga buwis ng sahod ng korporasyon, mga dibidende, hindi naipamahaging mga tubo ng korporasyon )<br /> W : mga sahod(wages)<br/> . Ang [[mnemonic]] nito ay "ripsaw".
 
===Pakikitungong paggasta===
"Ang mga paggasta na nakamit ng mga indibidwal sa loob ng 1 taon."
 
Sa [[ekonomika]], ang karamihang mga bagay na nilikha ay prinodyus para sa pagbebenta at binibenta. Kaya ang pagsukat ng kabuuang paggasta ng perang ginamit upang bumili ng mg abagay ay isang paraan upang masukat ang produksiyon. Ito ay kilala bilang paraang paggasta ng pagkukwenta ng GDP. Dapat mapansin na kung ay magsulsi ng isang damit panglamig, ito ay produksiyon ngunit hindi ibinibilang bilang GDP dahil hindi ito kailanman naibenta. Ang pagsusulsi ng damit panglamig ay isang maliit na bahagi ng ekonomiya ngunit kung kukwentahin ng isa ang ilang mga pangunahing gawain gaya ng pagpapalaki ng bata(na pangkalahatang hindi binabayaran) bilang produksiyon, ang GDP ay tumitigil na isang tiyak na indikator ng produksiyon. Gayundin, kung mayroon isang matagalang paglipat mula sa hindi pamilihang probisyon ng mga serbisyo(halimbawa ang pagluluto, paglilinis, pagpapalaki ng bata, pagkukumpuni sa sarili mo) tungo sa probisyon ng pamilihan ng mga serbisyo, kung gayon ang kagawiang ito tungko sa tumaas na probisyon ng pamilihan ng mga serbisyo ay maaaring magtakip ng isang malakas na pagbaba sa aktuwal na domestikong produksiyon na nagreresulta sa labis na optimisitko at [[inplasyon|inpladong]] iniulat GDP. Ito ay partikular na problema para sa mga [[ekonomiya]]ng lumipat mula sa mga ekonomiyang produksiyon tungo sa mga [[ekonomiyang serbisyo]].
 
====Mga sangkap ng GPD ayon sa paggast====
[[File:GDP Categories - United States.png|thumb|right|350px|Mga sangkap ng U.S. GDP]]
 
Ang '''GDP (Y)''' ang suma ng '''Consumption (C)'''/Konsumpsiyon, '''Investment (I)'''/Pamumuhunan, '''Government Spending (G)'''/Paggasta ng pamahalaan at '''Net Exports (X – M)'''/Net na mga pagluluwas.
:'''Y''' = '''C''' + '''I''' + '''G''' + '''(X − M)'''
 
Ito ang isang deskripsiyon ng bawat sangkap ng GDP:
* Ang '''C (consumption)'''/Konsumpsiyon ay normal na pinakamalaking sangkap ng GDP sa [[ekonomiya]] na binubuo ng pribadong ([[sambahayang huling konsumpsiyong paggasta]]) sa ekonomiya. Ang mga personal na paggastang ito ay nahuhulog sa ilalim ng isa sa mga sumusunod na kategorya: mga matitibay na kalakal, hindi matitibay na kalakal at mga serbisyo. Ang mga halimbawa ay kinabibilangan ng pagkain, renta, alahas, at mga gastos medikal ngunit kabilang ang pagbili ng isang bagong bahay.
*Ang '''I (investment)'''/Pamumuhunan ay kinabiblangan halimbawa ng pamumuhunan ng negosyo sa mga kasangkapan ngunit hindi kinabibilangan ng ng mga pagpapalit ng mga umiiral na asset. Ang halimbawa ay kinabibilangan ng konstruksiyon ng isang bagong [[mina]], pagbili ng sopwar, o pagbili ng makinarya at kasangkapan para sa isang pabrika. Ang paggasta ng mga sambahayan(hindi ng pamahalaan) sa mga bagong bahay ay kabilang rin sa pamumuhunan. Sa salungat sa colloquial na kahulugan nito, ang ''investment'' sa GDP ay hindi nangangahulugang pagbili ng mga [[produktong pinansiyal]]. Ang pagbili ng mga produktong pinansiyal ay inuuri bilang [[pagtitipid]] na salungat sa pamumuhunan. Ito ay umiiwas sa dobleng pagbibilang: kung ang isa ay bumili ng mga bahagi(shared) sa isang kompanya, ang gagamitin ng kompanya ang pera upang bumili ng planta, kasangkapan, etc, ang halaga ay maibibilang tungo sa GDP kapag ginasta ng kompanya ang persa mga bagay na ito. Upang mabilang rin ito kapag ang isa ay nagbigay sa kompanya ay bibilang ng dalawang beses na halaga na tanging tumutugon sa isang pangkat ng mga produkto. Ang pagbili ng mga [[bono (pinansiya)|bono]] o mga [[stock]] ay pagpapalit ng mga [[deed]] na isang paglilipat ng mga pag-aangkin sa isang panghinaharap ng produksiyon at hindi direktang isang paggasta sa mga produkto. claims on future production, not directly an expenditure on products.
* Ang '''G (government spending)'''/[[Paggasta ng pamahalaan]] ang suma ng [[paggasta ng pamahalaan]] sa mga [[huling kalakal]] at mga serbisyo. Ito ay kinabibilangan ng mga sahod ng mga [[publikong empleyado]], pagbili ng mga sandata para sa militar at anumang pamumuhunang paggasta ng isang pamahalaan. Ito ay hindi kinabibilangan ng anumang mga [[kabayarang paglipat]] gaya ng [[seguridad panlipunan]] o [[benepisyo sa kawalang trabaho]].
*Ang mga '''M (imports)'''/Inaangkat ay kumakatawan sa pangkalahatang mga inaangkat. Ang mga inaangkat ay binawasan dahil ang mga inaangkat na kalakal ay kasama sa mga terminong '''G''', '''I''', or '''C''' at dapat bawasan upang maiwasan ang pagbilang ng dayuhang [[suplay]] bilang domestiko.
 
Ang isang buong katumbas na depinsiyon ay ang '''GDP (Y)''' ang suma ng [[huling konsumpsiyong paggasta]](final consumption expenditure o FCE)''', '''[[pangkalahatang nakapirmeng kapital na pormasyon]](gross fixed capital formation o GCF)''', at '''net exports (X – M)'''/net na mga iniluluwas.
:'''Y''' = '''FCE''' + '''GCF'''+ '''(X − M)'''
Ang FCE ay maaari pang hatiin sa tatlong mga sektor(mga sambahayan, pamahalaan at hindi para sa tubong mga institusyong nagsisilbi sa mga sambahayan) at ang GCF sa limang mga sektor(hindi-pinansiya na mga korporasyon, mga pinansiyal na korporasyon, mga sambahayan, mga pamahalaan, at [http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/Glossary:Non-profit_institutions_serving_households_(NPISH) hindi para sa tubong mga institusyon na nagsisilbi sa mga sambahayan]). Ang pakinabang ng ikalawang depinisyong ito ay ang paggasta ay sistemang nahati ayon sa uri ng huling paggamit(huling konsumpsiyon o kapital na pormasyon) at ikalawa ayon sa mga sektor na gumagawa ng paggasta samantalang ang unang depinisyon ay isang bahaging sumusunod sa isang halong delimitasyong konsepto ayon sa uri ng huling paggamit at sektor.
 
Dapat tandaan na ang '''C''', '''G''', ay '''I''' ang mga paggasta sa mga [[huling kalakal]] at serbisyo; ang mga paggasta sa panggitnang mga kalakal at serbisyo ay hindi binibilang(ang mga panggitnang kalakal at serbisyon na ginagamit ng mga negosyo upang lumikha ng ibang mga kalakal at serbisyo sa loob ng taong akawnting). <ref>Thayer Watkins, San José State University Department of Economics, [http://www.sjsu.edu/faculty/watkins/gdp.htm "Gross Domestic Product from the Transactions Table for an Economy"], commentary to first table, " Transactions Table for an Economy". (Page retrieved November 2009.)</ref>
)
 
Ayon sa U.S. Bureau of Economic Analysis na responsable sa pagkukwenta ng pambsang mga akawnt sa Estados Unidos, "Sa pangkalahatan, ang pinagkukunang datos para sa mga sangkap na paggasta ay itinuturing na mas maasahan kesa sa mga sangkap na sahod."<ref>''Concepts and Methods of the United States National Income and Product Accounts'', chap. 2.</ref>
 
====Mga halimbawa ng mga bariabulong sangkap ng GDP====
'''C''', '''I''', '''G''', at '''NX'''(net exports): Kung ang isang tao ay gumagasta ng persa upang magsagawa ng renobasyon sa isang hotel upang tumaas ang rate ng paggamit nito, ang paggasta ay kumakatawan sa pribadong pamumuhunan ngunit kung ito ay bibili ng mga bahagi(shares) sa isang konsorsiyum upang isagawa ng renobasyon, ito ay pagtitipiad. Ang una ay kinabibilangan kapag sinusukat ang GDP (sa '''I'''), ang huli ay hindi. Gayunpaman, kapat ang konsorsiyum ay nagsagawa ng sarili nitong paggasta sa renobasyon, ang paggastang ito ay mabibilang sa GDP.
 
Kung ang hotel ay isang pribadong tahanan, ang paggasta sa renobasyon ay masusukat bilang '''c'''onsumption/konsumpsiyon ngunit kung ang isang ahensiya ng pamahalaan ay nagkonberte ng hotel sa isang opisina para sa mga empleyado nitong sibil, ang paggasta ay ibibilang sa paggasta ng publikong sektor o '''G'''.
 
Kung ang renobasyon ay kinasasangkutan ng pagbili ng isang [[chandelier]] mula sa ibang bansa, ang paggastang ito ay ibinibilang na '''C''', '''G''', o '''I''' (depende sa kung ang isang pribadong indibidwal, pamahalaan o isang negosyo ang gumagawa ng renobasyon), ngunit ibinibilang mula bilang inaangkat at binibawas mula sa GDP upang GDP ang bumilang lamang ng mga kalakal na nililiha sa loob ng isang bansa.
 
Kung ang isang prodyuser na domestiko ay binayaran upang gumawa ng chandelier para isang dayuhang hote, ang kabayaran ay hindi mabibilang na '''C''', '''G''', o '''I''' ngunit mabibilang na isang iniluwas(export).
 
[[Image:Gdp real growth rate 2007 CIA Factbook.PNG|thumb|right|200px|[[List of countries by GDP (real) growth rate|Mga rate ng real na paglagong GDP]] para sa 2010]]
 
Ang isang "hangganang produksiyon" na nagdedelimita kung ano ang mabibilang bilang GDP.
<blockquote style="font-size:94%">
"Ang isa sa mga pundamental na tanong na dapat matugon sa paghahanda ng pambansang ekonomikong mga akawnt ay kung paano ilarawan ang produksiyong hangganan- na kung anong mga bahagi ng malaking mga gawaing pantao ay dapat isama o hindi isima mula sa sukat ng produksiyong ekonomika."<ref>BEA, ''Concepts and Methods of the United States National Income and Product Accounts'', p 12.</ref>
</BLOCKQUOTE>
 
Ang lahat ng output para sa pamilihan ay kahit papaano sa teoriya ay kasama sa loob ng hangganan. Ang output ng pamilihan ay inilalarawan na kung alin ang binibenta para sa "mahalaga sa ekonomikong" mga presyo. Ang mahalaga sa ekonomikong mga presyo ang "mga presyo na isang malaking impluwensiya sa mga halaga na handang isuplay ng mga prodyuser at mga nais bilhin ng mga mamimili. "<ref>''Australian National Accounts: Concepts, Sources and Methods'', 2000, sections 3.5 and 4.15.
</ref>
Ang eksepsiyon ay ang mga ilegal na kalakal at serbisyo ay kadalasang hindi isinasama kahit pa ang mga ito ay ibinibenta sa mahalaga sa ekonomikong mga presyo(Ang mga ito ay hindi isinasama ng Australia at Estados Unidos).
 
Ito ay nag-iiwan ng hindi pamilihang output. Ito ay isang bahaging hindi isinasama at isang bahaging isinasama. Una, ang "mga natural na proseso nang walang pakikilahok o direksiyon ng tao ay hindi isinasama.<ref>This and the following statement on entitlement to compensation are from ''Australian National Accounts: Concepts, Sources and Methods'', 2000, section 4.6.</ref>
Gayundin, dapat ay mayrooong isang tao o institusyon na nag-aari o pinagkaloob ng kompensasyon para sa produkto. Ang isang halimbawa ng isinasama at hindi isinasama ng mga kriteryang ito ay ibinigay ng ahensiyang pambansang mg akwant ng Estados Unidos: "ang paglago ng mga puno sa isang hindi nalinang na gubat ay hindi kabilang sa produksiyon ngunit ang pag-aani ng mga puno mula sa gubat na ito ay isinama."
<ref>''Concepts and Methods of the United States National Income and Product Accounts'', page 2-2.
</ref>
 
Sa loob ng mga limitasyon na inilirawan, ang hangganan ay karagdagan pang nililimithan ng "mga pang tungkuling pagsasaalang alang".
<ref>''Concepts and Methods of the United States National Income and Product Accounts, page 2-2.
</ref>
Ipinaliwanag ng Australian Bureau for Statistics ito:
"Ang pambansang mga akawnt ay pangunahing itinatayo upang tulungan ang mga pamahalaan at iba upang gumawa ng nakabatay sa pamilihang patakarang pagpapasyang makroekonomiko, kabilang ang analisis ng mga pamilihan at mga paktor na umaapekto sa pagganap ng pamilihan gaya ng inplasyon at kawalang trabaho."
Consequently, production that is, according to them, "relatively independent and isolated from markets," or "difficult to value in an economically meaningful way" [i.e., difficult to put a price on] is excluded.<ref>''Australian National Accounts: Concepts, Sources and Methods'', 2000, section 4.4.</ref>
 
Kaya hindi kasama ang mga serbisyon ibinibigay ng mga tao sa mga kasapi ng kanilang pamilya na librea sa bayad gaya ng pagpapalaki ng bayad, paghahanda ng pagkain, paglilinis, tranportasyon, pag-aaliw ng mga kasapi ng pamilya, suportang emosyonal, pag-aalaga ng mga matatanda. <ref>''Concepts and Methods of the United States National Income and Product Accounts'', page 2-2; and ''Australian National Accounts: Concepts, Sources and Methods'', 2000, section 4.4.
</ref>
Ang karamihan ng iba pang produksiyon para sa sariling(o sa sariling pamilya) paggamit ay hindi rin isinasama na may dalawang mga kilalang ekspesiyon.
 
Ang hindi pamilihang output na kasama sa loob ng hangganan ay itinatala sa ibaba. Dahil sa depinsiyon, ang mga ito ay walang presyo ng pamilihan, ang mga tagatipon ng GDP ay dapat magtakda ng isang halaga sa mga ito na karaniwang ang halaga ng mga kalakal o serbisyong ginamit upang lumikha ng mga ito o ang halaga ng parehong item na ibinibenta sa pamilihan.
*Ang mga kalakal o serbisyong ibinigay ng mga pamahalaan at ang mga hindi para sa tubong mga organisasyon na libre sa bayad o para sa hindi mahalaga sa ekonomikong mga presyo ay isinasama. Ang halaga ng mga kalakal at serbisyong ito ay tinatantiya na katumbas sa gastos ng kanilang produksiyon. Ito ay hindi nagbibigay pansin sa surplus ng konsumer na nilikha ng maigi at epektinong sinuplay ng pamahalaang inprastraktura. Ang ironiko dito, ang kawalan ng gayong mga inprastraktura na magreresulta sa mas mataas na mga presyo ng tubig(at malamang mas mataas na paggasta ng hospital at mga gamot) ay marereplekta sa isang mas mataas na GDP. Ito ay maaari ring magsanhi ng pagkiling na maling papabor sa hindi maiging pribatisasyon dahil ang ilang mga surplus ng konsumer mula sa mga pagbabenta ng mga kalakal at serbisyo ng mga pribatisadong entitad ay talagang rumireplekta sa GDP. <ref name="Product Accounts page 2-4">''Concepts and Methods of the United States National Income and Product Accounts'', page 2-4.</ref>
*Ang mga kalakal at serbisyong nilikha para sa sariling paggamit-ang paggamit ng mga negosyo ay tinatangkang isama. Ang isang halimbawa ng uring ito ang produksiyon ang isang makinang niliha ng isang negosyong inhinyerya para sa paggamit sa sarili nitong planta.
*Ang mga renobasyon at pagmamantine ng indbidwal sa isang bahay na kanyang pag-aari at tinitirhan ay isinama. Ang halaga ng pagmamantine ay tinatantiya bilang renta na siya ay pagbabayarin para sa bahay kung hindi siya mismong tumira rito. Ito ang pinakamalaking item ng produksiyon para sa sariling paggamit ng isang indbidwal(na salungat sa isang negosyo) na ang mga tagatipon ay isinasama sa GDP. <ref name="Product Accounts page 2-4"/> Kung ang sukat ay gumagamit ng mga presyong historikal o aklat para sa [[real estate]], ito ay mababang magtatantiya ng halaga ng real sa mga pamilihang real estate na nakaranas ng mahalagang pagtaas ng presyo(o mga ekonomiya na may pangkalahatang inplasyon). Sa karagdgan, ang mga skedyul ng depresiasyon para sa mga bahay ay kadalasan nagpapabilis ng itinuturing na depresiasyon na relatibo sa aktuwal na depresiasyon(ang isang mahusay na naitayong bahay ay maaaring tirhan ng ilang mga daang taon- isang napakahabang panahon pagkatapos ay buong na depresiyado). Sa buod, ito ay malamang pangkalahatang mababang matantiya ang halaga ng umiiral na stoc ng bahay sa aktuwal na konsumpsiyon o sahod ng mga konsumer.
* Ang produksiyong agrikultural para sa konsumpsiyon ng sarili o sambahayan nito ay isinama.
*Ang mga serbisyong(gaya ng pagmamantine ng akwante ng tseke at mga serbisyo sa mga humihiram) na ibinigay ng mga bangko at iba pang mga institusyong pinansiyal nang walang kabayaran o para sa isang bayad na hindi rumiriplekta sa kanilang buong halaga ay may halagang itinakda sa mga ito ng mga tagatipon at isinama. Ang mga institusyong pinansiya ay nagbibigay ng mga serbisyong ito sa pamamagitan ng pagbibigay sa kustomer ng isang kulang sa mapapakinabangang rate ng interest kesa kung ang mga serbisyong ito ay hindi umiiral. Ang halagang itinakda sa mga serbisyong ito ng mga tagatipon ang pagkakaiba sa pagitan ng rate ng interest ng akawnt sa mga serbisyon at ang rate ng interest ng isang katulad na akawnt na walang mga serbisyo. Ayon sa United States Bureau for Economic Analysis, ito ang isa sa pinakamalaking itinakdang mga item sa GDP.<ref>''Concepts and Methods of the United States National Income and Product Accounts'', page 2-5.</ref>
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
 
[[Kategorya:Ekonomiya]]