Pusa: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
Linya 25:
==Pinagmulan at ebolusyon==
[[File:Feliform-Timeline v01-1.png|right|300px|thumbnail|Linyang panahong [[ebolusyon]]aryo ng Feliform.]]
[[File:Pseudaelurus.jpg|thumb|left|Restorasyon ng specimeng Amerikano ng ''[[Pseudaelurus]]'' na ninuno ng mga modernong pusa.]]
Ang lahat ng mga modernong [[carnivora]] kabilang ang mga pusa ay nag-[[ebolusyon|ebolb]] mula sa hayop na ''[[Miacoidea]]'' na lumitaw mga 65 hanggang 33 milyong taon ang nakalilipas. Ang espesyeng Miacoid ay nagpalitaw sa espesyng ''[[Proailurus]]'' (na nangangahulugang "unang pusa" at tinatawag ring "Leman's Dawn Cat") na lumitaw mga 30 milyong taon ang nakalilipas at pangkalahatang itinuturing na ang unang "tunay na pusa.<ref name="Hunter">{{cite book |title=Cats of Africa: Behaviour, Ecology, and Conservation |last=Hunter |first=Luke |authorlink= |coauthors=Hinde, Gerald |year=2005 |publisher=Struik |location=Cape Town |isbn=1-77007-063-X |pages=40–42 |url= }}</ref> Mayroon ibang mga tulad ng pusang espesya bago ang ''Proailurus'' ngunit hindi sa loob ng pamilya ng order na Carnivora. Ang pagtaas ng disparidad hanggang sa panahong Simulang [[Mioseno]] ay nangyari sa panahon nang ang ilang mga fossil na feliform ay natagpuan sa Hilagang Amerika. Ang mga hypercarnivorous nimravid feliform ay ekstinkt sa Hilagang Amerika pagkatapos ng 26 milyong taon ang nakalilipas at ang mga felid ay hindi dumating sa Hilagang Amerika hanggang sa panahong Gitnang [[Mioseno]] sa paglitaw ng ''[[Pseudaelurus]]''. Ang ''Pseudaelurus'' ay tumawid sa Hilagang Amerika sa daan ng Lupaing Tulay ng Bering mula sa nakapagpatuloy na mga populasyon sa Asya 18.5 milyong taon ang nakalilipas. Ang lahat ng mga modernong pusa ay nagmula sa ''[[Pseudaelurus]]''. Ang mga Nimravid ay mga hayop na may ngiping saber na tulad ng pusa ng pamilyang [[Nimravidae]]. Bagaman hindi mga "tunay na pusa" sa pamilyang [[Felidae]], ang mga Nimravidae ay itinuturing na kapatid na [[taxon]] ng mga felid. Ang mga ito ay mga basal feliform ngunit ang eksaktong paglalagay ng mga ito sa loob ng pangkat na Carnivora ay hindi pa rin matiyak. Sa pisikal, ang Nimravidae ay kamukha ng ''[[Smilodon]]'' na kalaunang nag-ebolb ng maraming milyong taon. Ang Nimravidae ay naging ekstinkt rin sa Hilagang Panahon sa panahon ng "puwang ng pusa".<ref name=Joeckela>{{cite journal | author = R. M. Joeckel, Stephane Peigneb, Robert M. Hunt, and Robert I. Skolnick | year = 2002 |title = The Auditory Region and Nasal Cavity of Oligocene Nimravidae | journal = Journal of Vertebrate Paleontology | volume = 22 |issue=4 | pages = 131–135 | url = http://www.bioone.org/perlserv/?request=get-abstract&issn=0272-4634&volume=022&issue=04&page=0830 | doi=10.1671/0272-4634(2002)022[0830:TARANC]2.0.CO;2 | accessdate=2008-11-28}}</ref>
 
==Sa kultura ng tao at Mitoloyohiya ==
Ayon sa ilang mga [[historyan]] at mga [[arkeologo]], ang mga pusa ay unang inalagaan sa sinaunang [[Ehipto]]. Sa sinaunang Ehipto, ang mga pusa ay itinuturing at sinasamba bilang mga diyos at diyosa at mayroong isang diyos na nagngangalang [[Bastet]] sa Ehipto na mukhang pusa o isang babaeng leon. Ang mga [[Romano]] ang nagdala ng mga pusa sa Ehipto papuntang [[Europa]]. Dinala naman ng mga taga-Europa ang mga pusa sa paglalayag nila sa mga barko at nung dumating sila sa iba't ibang parte ng mundo, kasama nila ang kanilang mga alagang pusa at sila o ang mga taga-Europa ang nagdala ng mga pusa sa iba't ibang parte ng mundo