Mamalya: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Linya 81:
*Ang mga ito ay may bukasan upang umihi, tumae at magparami(ang "monotreme" ay nangangahulugang "isang butas") gaya ng mga [[butiki]] at [[ibon]]
*Ang mga ito ay nangingitlog na makatad at hindi kalsipado tulad ng sa mga butiki, pagong at mga buwaya.
Hindi tulad ng ibang mga mamalya, ang mga babaeng monotreme ay walang mga [[utong]] at nagpapakin ng mga batang supling nito sa pamamagitan ng pagpapawis ng mga gatas mula sa mga patse sa mga tiyan nito. Ang pinakaunang alam na [[metatherian]] ang ''[[Sinodelphys]]'' na natagpuan sa 125 milyong taon na [[shale]] ng panahong Simulang [[Kretaseyoso]] sa probinsiyang Liaoning ng hilagang-silanganing Tsina. Ang fossil ay halos kumpleto at kinaibilangan ng mga kumpol ng balahibo at mga bakas ng mga malalambot na tisyu.<ref>{{cite web | url=http://news.nationalgeographic.com/news/2003/12/1215_031215_oldestmarsupial.html | title=Oldest Marsupial Fossil Found in China | date=December 15, 2003 | publisher=National Geographic News}}</ref> Ang pinakamatandang alam na fossil ng [[Eutheria]]("mga tunay na hayop") ang maliliitmaliit na mga tulad ng [[shrew]] na ''[[Juramaia| Juramaia sinensis]]'', o "Inang [[Hurasiko]] mula sa Tsina" na pinetsahan ng 160 milyong taon ang nakalilipas sa panahong Itaas na [[Hurasiko]]. <ref name=Juramaia>{{cite journal |last1=Luo |first1=Zhe-Xi |last2=Yuan |first2=Chong-Xi |last3=Meng |first3=Qing-Jin |last4=Ji |first4=Qiang |year=2011 |title=A Jurassic eutherian mammal and divergence of marsupials and placentals |journal=Nature |volume=476 |issue=7361 |pages=442–445 |doi=10.1038/nature10291 |url=http://www.dtabacaru.com/secret.pdf|bibcode = 2011Natur.476..442L }}</ref> Ayon sa mananaliksik ng fossil na ito, ito ay maaaring isang placental na mamalaya at ang petsa nito ay umaayon sa mga analis na [[genome|henomiko]] na naglalagay sa paghihiwalay ng dalawang pangkat ng mamalya na placental at marsupial sa mga 160 milyong taon ang nakalilipas.<ref>http://www.livescience.com/15734-oldest-placental-mammal.html</ref><ref>http://www.nytimes.com/2011/08/30/science/30obmammal.html</ref><ref>http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/news/110901_earlymammals</ref> Ang isang kalaunang eutherian na ''[[Eomaia]]'' na pinetsahan ng 125 milyong taon ang nakaliipas sa Mababang [[Kretaseyoso]] ay nag-aangkin ng ilang mga katangian na karaniwan sa mga [[marsupial]] ngunit hindi mga [[placental]]. Ito ay ebidensiya na ang mga katangiang ito ay umiiral sa huling karaniwang ninuno ng dalawang pangkat ngunit kalaunang naglaho sa liping placental. <ref>{{cite web | url=http://www.evolutionpages.com/Eomaia%20scansoria.htm | title=Eomaia scansoria: discovery of oldest known placental mammal}}</ref> Sa partikular:
 
*Ang mga [[butong epipubiko]] ay lumalawig pasulong mula sa pelvis. Ang mga ito ay hindi matatagpuan sa anumang modernong placental ngunit matatagpuan sa mga [[marsupial]], mga [[monotreme]] at mga hindi therian na mamalya tulad ng mga multituberculata gayundin sa ''[[Ukhaatherium]]'' na isang hayop na lumnitaw sa Itaas na Kretaseyoso sa orden na eutherian na [[Asioryctitheria]].<ref>{{cite journal |author= M. J. Novacek, G. W. Rougier, J. R. Wible, M. C. McKenna, D. Dashzeveg, and I. Horovitz|year=1997 |title=Epipubic bones in eutherian mammals fromthe Late Cretaceous of Mongolia |journal=Nature |volume=389 |pages=483–486 |bibcode = 1997Natur.389..483N |doi = 10.1038/39020 }}</ref> Ang mga ito ay maliwanag na katangiang pang-ninuno ng kalaunang naglaho sa liping placental. Ang mga butong epipubikong ito ay tila gumagana sa pamamagitan ng pagpapatigas ng mga masel sa mga hayop na ito sa lokomosyon nito na nagbabawas ng halaga ng espayo na itinatanghal na kailangan ng mga placental upang ilaman ang mga [[fetus]] nito sa mga yugtong [[hestasyon]].
*Ang isang makitid na labasang pelvis ay nagpapakita na ang bata nito ay napakaliit sa kapanganakan at kaya ay ang pagbubuntis ay maikli gaya ng sa mga modernong marsupial. Ito ay nagmumungkahi na ang placenta ay isang kalaunang pag-unlad.
 
===Pananaig sa era na Cenosoiko===
Ang mga mamalya ay nanaig sa midyum hanggang malaking sukat na mga niche na ekolohikal sa panahong Cenosoiko pagkatapos na ang [[pangyayaring ekstinksiyon na Kretaseyoso-Paleohene]] ay nag-ubos ng espasyong ekolohikal na minsang pinuno ng mga [[reptilya]]. <ref name="SahneyBentonFerry2010LinksDiversityVertebrates">{{cite journal | url=http://rsbl.royalsocietypublishing.org/content/6/4/544.full.pdf+html | author=Sahney, S., Benton, M.J. and Ferry, P.A. | year=2010 | title=Links between global taxonomic diversity, ecological diversity and the expansion of vertebrates on land | journal=Biology Letters | doi=10.1098/rsbl.2009.1024 | volume = 6 | pages = 544–547 |format=PDF | issue=4 | pmid=20106856 | pmc=2936204}}</ref> Pagkatapos nito ay mabilis na nag-dibersipika ang mga mamalya. Ang mga parehong mga ibon at mamalya ay nagpakita ng isang eksponesiyal na pagtaas sa dibersidad. <ref name="SahneyBentonFerry2010LinksDiversityVertebrates"/> Halimbawa, ang pinaka-unang mga alam na paniki ay may petsang mula mga 50 milyong taon ang nakalilipas na mga 15 milyong taon lamang pagktapois ng ekstinksiyon ng mga [[dinosauro]].<ref>{{Cite web|url=http://www.newscientist.com/news/news.jsp?id=ns99996647 |title=Rogue finger gene got bats airborne |publisher=Newscientist.com |date= |accessdate=2009-03-08}}</ref>