Sinapsido: Pagkakaiba sa mga binago

Ang mga '''Synapsida''' na kasingkahulugan ng mga '''theropsid''' ay isang pangkat ng mga hayop na kinabibilangan ng mga [[mamalya]] at bawat hayop na mas malapit na nauugnay sa mga [[mamalya]] kesa sa mga [[amniota]].<ref>Laurin and Reisz 2007.</ref> Ang mga ito ay madaling maihihiwalay mula sa ibang mga amniota sa pagkakaron ng mga ito ng isang [[temporal fenestra]] na isang bukasan na mababa sa [[bubong ng bungo]] sa likdo ng bawat mata na nag-iiwan ng isang [[zygomatic arch|mabutong akro]] sa ilalim ng bawat isa. <ref name=Romer>[[Alfred Romer|Romer, A.S]]. & Parsons, T.S. (1985): ''The Vertebrate Body.'' (6th ed.) Saunders, Philadelphia.</ref> Ang mga primitibong synapsida ay karaniwang tinatawag na mga [[pelikosauro]]. Ang mga mas maunlad na tulad ng [[mamalya]] ang mga [[therapsida]]. Ang mga hindi mamalyang mga kasapit nito ay inilalarawan bilang '''mga tulad ng mamalyang reptilya''' sa klasikong sistematika<ref name=Carroll397>Carroll 1988: 397.</ref><ref name=Benton122>Benton 2005: 122.</ref> butngunit aretinutukoy referredbilang tomga as "'''stemtangkay mammalsna mamalya'''" undersa ilalim ng [[cladistic]]terminolohiyang terminologykladistiko.<ref>Donoghue, Philip (2005), "[http://palaeo.gly.bris.ac.uk/donoghue/PDFs/2005/Donoghue_2005b.pdf Matters of the Record: Saving the stem group---a contradiction in terms?]". Page 555 (pdf document page 3 of 6)</ref> Ang mga synapsida ay nag-[[ebolusyon|ebolb]] mula sa mga basal na [[amniota]] at isa sa dalawang mga pangunahing pangkat ng kalaunang mga amniota. Ang isa ang mga [[sauropsida]] na isang pangkat na kinabibilangan ng mga modernong [[reptilya]] at [[ibon]]. Ang natatanging temporal fenestra ng mga synapsida ay nag-ebolb sa ninunong synapsida mga 324 milyong taon ang nakalilipas sa panahong [[Pennsylvaniyano]] sa Huling [[Karboniperoso]]. Ang mga synapsida ang mga pinakamalaking [[tetrapoda|pang-lupaing bertebrado]] sa panahong [[Permiyano]] 299 hanggang 251 milyong taon ang nakalilipas. Gaya ng halos lahat na mga pangkat na nabubuhay sa panahong ito, ang mga bilang at pagkakaiba nito ay malalang nabawasan sa [[Pangyayaring ekstinksiyon na Permiyano-Triasiko]]. Bagaman ang ilang espesye ay nagpatuloy sa panahong [[Triasiko]], ang mga [[arkosauro]] na mga hindi-mamalyang synapsida ay tumagal ng mas mahaba sa Triasiko bagaman ang mga nakapagpatuloy na mga synapsida ay nagpatuloy hanggang sa panahong [[Kretaseyoso]]. Gayunpaman, bilang isang unit na pilohenetiko, ang mga ito ay kinabibilangan ng mga mamalya bilang mga inapo nito at sa kahulugang ito, ang mga synapsida ay labis pa ring isang nabubuhay na pangkat ng mga [[bertebrado]]. Pagkatapos ng [[pangyayaring ekstinksiyong Kretaseyoso-Paleohene]], ang mga synapsida