Pagbabago noong 16:37, 11 Disyembre 2012 baguhin Atn20112222 (usapan \| ambag) 12,337 edit →‎Mga pananaw ← Nakaraang pagkakaiba		Pagbabago noong 17:30, 11 Disyembre 2012 baguhin i-undo Atn20112222 (usapan \| ambag) 12,337 edit No edit summary Susunod na pagkakaiba →
Linya 1: Si '''Marya''' o '''Maria''' (Hebreo: מִרְיָם, Miriam; Aramaiko: Maryām; Arabiko: مريم, Maryam) at tinatawag ring Santa Marya, Inang Marya, ang Theotokos, Mapalad na Birheng Marya, Ina ng Diyos, Maryam na ina ni Isa'(sa Islam) ay ayon sa [[bibliya]] partikular na sa apat na [[kanon]]ikal na ebanghelyo ang ina ni [[Hesus]] na nagmula sa Nazareth, Galilea. Siya ay itinuturing ng maraming mga Kristiyano na unang akay sa [[Kristiyanismo]]. Siya ay isinasaad sa Bagong Tipan sa Mateo 1:16,18-25 at Lucas 1:26-56, 2:1-7 at sa [[Quran]] bilang ina ni [[Hesus]] sa pamamagitan ng interbensiyon ng [[diyos]]. Ang kanyang anak na si Hesus ay pinaniniwalaan ng maraming mga Kristiyano na ang [[mesiyas]] at ang iba ay [[diyos]] na nagkatawang tao. Si Hesus ay itinuturing sa Islam na mesiyas at ang ikalawang pinakamahalagang propeta ng lahat at mas mababa kay [[Muhammad]]. Siya ay inilalarawan sa [[Ebanghelyo ni Mateo]] at [[Ebanghelyo ni Lucas]] bilang isang [[birhen]](parthenos sa Griyego). Sa tradisyong Kristiyano, si Marya ay pinaniniwalaang naglihi ng milagroso sa kanyang anak na si Hesus sa pamamagitan ng ahensiya ng banal na espirito. Ang mga Muslim ay naniniwala na siya ay naglihi sa pamamagitan ng utos ng diyos. Ang paglilihing ito ay isinasaad sa bibliya na nangyari nang siya ay ikakasal na kay Jose at naghihintay ng isang rito ng [[kasal]]. Kanyang pinakasalan si Jose at sumama sa kanya sa Bethlehem upang magpatala sa [[censo ni Quirinius]] na nagaatas sa mga indibidwal na bumalik sa lugar ng kanilang mga ninuno. Ang historyan na si [[Josephus]] ay nagtala na noong taong 6/7 CE, si [[Quirinius]] ay hinirang na legatong gobernador ng Syria samantalang ang ekwestriyanong Romanong katulong na Romano na si [[Coponius]] ay itinakdang unang gobernador ng [[Judea]]. Ang mga gobernador na ito ay inatasan na magsagawa ng censo ng [[buwis]] para sa emperador Romano sa Syria at Judea. <ref>Josephus, ''Antiquities'' 17.355 & 18.1–2; c.f. Matthew 2:22</ref> <ref>[[Emil Schürer]], [[Fergus Millar]] (editor), [[Geza Vermes]] (editor), ''The history of the Jewish people in the age of Jesus Christ Vol I'', (Continuum, 1973), page 424: "It was started ... in the earliest in the summer of C.E. 6." and completed "at the latest in the autumn of C.E. 7"</ref> Ang salaysay ng censo ni Quirinius sa [[Ebanghelyo ni Lucas]] ay itinuturing na problematiko ng mga skolar ng [[bibliya]] dahil sa paglalagay nito ng kapanganakan ni Hesus noong panahon ng censo ni Quirinius(6/7 CE) samantalang ang Ebanghelyo ni Mateo ay naglalagay ng kapangakan Hesus sa panahon ni Herodes na namatay noong 4 BCE na 9 na taong mas maaga sa censo ni Quirinius. <ref>e.g. R. E. Brown, ''The Birth of the Messiah'' (New York: Doubleday), p. 547.</ref> Sa karagdagan, walang mga sangguniang historikal na nagbabanggit ng isang censor na pandaigdigan o kahit sa daigdig na kinontrol ng imperyo Romano. Ang mga censo ni emperador Augustus ay sumasaklaw lamang sa mga mamamayang Romano at hindi kasanayan sa mga censong Romano na atasan ang mga tao na bumalik sa mga bayan ng kanilang mga ninuno.<ref>Emil Schürer (revised by Geza Vermes, Fergus Millar and Matthew Black), The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ, Continuum International, 1973, Volume I page 401.</ref> <ref>James Douglas Grant Dunn, ''Jesus Remembered'', p. 344; E. P. Sanders, ''The Historical Figure of Jesus'', Penguin, 1993, p86</ref>▼ <ref name=Spong>Spong, John Shelby. Jesus for the non-religious. HarperCollins. 2007. ISBN 0-06-076207-1</ref><ref name=Brown>Brown, R.E. The Birth of the Messiah: A Commentary on the Infancy Narratives in Matthew and Luke. Doubleday, NY. 1993. Page 549</ref><ref name=Bromiley>Bromiley, Geoffrey W, ed. The International Standard Bible Encyclopedia. William B. Eerdmans Publishing. 1995. ISBN 0-8028-3785-9. Page 655</ref><ref name = "JInt">[[Bart D. Ehrman\|Ehrman, Bart D.]]. [[Jesus, Interrupted]]. HarperCollins. 2009. ISBN 0-06-117393-2</ref>▼ ==Buhay ni Marya== ===Bagong Tipan=== Ang paglilihing birhen ni Marya kay Hesus ay isinasaad sa bibliya na nangyari nang siya ay ikakasal na kay Jose at naghihintay ng isang rito ng [[kasal]]. Kanyang pinakasalan si Jose at sumama sa kanya sa Bethlehem upang magpatala sa [[censo ni Quirinius]] na nagaatas sa mga indibidwal na bumalik sa lugar ng kanilang mga ninuno. Ang historyan na si [[Josephus]] ay nagtala na noong taong 6/7 CE, si [[Quirinius]] ay hinirang na legatong gobernador ng Syria samantalang ang ekwestriyanong Romanong katulong na Romano na si [[Coponius]] ay itinakdang unang gobernador ng [[Judea]]. Ang mga gobernador na ito ay inatasan na magsagawa ng censo ng [[buwis]] para sa emperador Romano sa Syria at Judea. <ref>Josephus, ''Antiquities'' 17.355 & 18.1–2; c.f. Matthew 2:22</ref> May ilang mga salaysay tungkol kay Marya sa Bagong Tipan. Ayon sa Juan 2:1-5, Nang ikatlong araw ay nagkaroon ng [[kasalan sa Cana]] ng Galilea. Naroroon ang ina ni Hesus. Si Hesus at ang kaniyang mga alagad ay inanyayahan din sa kasalan. Nang magkulang ang alak, sinabi ng ina ni Jesus sa kaniya: Wala na silang alak. Sinabi ni Hesus sa kaniya: ''Babae, ano ang kinalaman ng bagay na ito sa akin at sa iyo? Ang aking oras ay hindi pa dumarating.'' Sinabi ni Marya sa mga tagapaglingkod na gawin ang anumang iniutos sa kanila ni Hesus. Inutusan ni Hesus ang mga tagapaglingkod na punuin ang mga tapayan at sumalok at dalhin sa namamahala ng handaan. Pagkatapos tikman ito at dahil hindi alam kung saan ito nanggaling ay tinawag ng namamahala ng kapistahan ang lalaking ikinasal. Sinabi nito sa kanya na unang inihahain ng bawat tao ang mabuting alak. Ang mababang uri ay inihahain kapag marami na silang nainom, ngunit inihain nito ang mabuting alak ng huli. ▼ ▲<ref>[[Emil Schürer]], [[Fergus Millar]] (editor), [[Geza Vermes]] (editor), ''The history of the Jewish people in the age of Jesus Christ Vol I'', (Continuum, 1973), page 424: "It was started ... in the earliest in the summer of C.E. 6." and completed "at the latest in the autumn of C.E. 7"</ref> Ang salaysay ng censo ni Quirinius sa [[Ebanghelyo ni Lucas]] ay itinuturing na problematiko ng mga skolar ng [[bibliya]] dahil sa paglalagay nito ng kapanganakan ni Hesus noong panahon ng censo ni Quirinius(6/7 CE) samantalang ang Ebanghelyo ni Mateo ay naglalagay ng ~~kapangakan~~kapanganakan Hesus sa panahon ni Herodes na namatay noong 4 BCE na 9 na taong mas maaga sa censo ni Quirinius. <ref>e.g. R. E. Brown, ''The Birth of the Messiah'' (New York: Doubleday), p. 547.</ref> Sa karagdagan, walang mga sangguniang historikal na nagbabanggit ng isang censor na pandaigdigan o kahit sa daigdig na kinontrol ng imperyo Romano. Ang mga censo ni emperador Augustus ay sumasaklaw lamang sa mga mamamayang Romano at hindi kasanayan sa mga censong Romano na atasan ang mga tao na bumalik sa mga bayan ng kanilang mga ninuno.<ref>Emil Schürer (revised by Geza Vermes, Fergus Millar and Matthew Black), The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ, Continuum International, 1973, Volume I page 401.</ref> <ref>James Douglas Grant Dunn, ''Jesus Remembered'', p. 344; E. P. Sanders, ''The Historical Figure of Jesus'', Penguin, 1993, p86</ref> ▲<ref name=Spong>Spong, John Shelby. Jesus for the non-religious. HarperCollins. 2007. ISBN 0-06-076207-1</ref><ref name=Brown>Brown, R.E. The Birth of the Messiah: A Commentary on the Infancy Narratives in Matthew and Luke. Doubleday, NY. 1993. Page 549</ref><ref name=Bromiley>Bromiley, Geoffrey W, ed. The International Standard Bible Encyclopedia. William B. Eerdmans Publishing. 1995. ISBN 0-8028-3785-9. Page 655</ref><ref name = "JInt">[[Bart D. Ehrman\|Ehrman, Bart D.]]. [[Jesus, Interrupted]]. HarperCollins. 2009. ISBN 0-06-117393-2</ref> ▲~~May ilang mga salaysay tungkol kay Marya sa Bagong Tipan.~~ Ayon sa Juan 2:1-5, Nang ikatlong araw ay nagkaroon ng [[kasalan sa Cana]] ng Galilea. Naroroon ang ina ni Hesus. Si Hesus at ang kaniyang mga alagad ay inanyayahan din sa kasalan. Nang magkulang ang alak, sinabi ng ina ni Jesus sa kaniya: Wala na silang alak. Sinabi ni Hesus sa kaniya: ''Babae, ano ang kinalaman ng bagay na ito sa akin at sa iyo? Ang aking oras ay hindi pa dumarating.'' Sinabi ni Marya sa mga tagapaglingkod na gawin ang anumang iniutos sa kanila ni Hesus. Inutusan ni Hesus ang mga tagapaglingkod na punuin ang mga tapayan at sumalok at dalhin sa namamahala ng handaan. Pagkatapos tikman ito at dahil hindi alam kung saan ito nanggaling ay tinawag ng namamahala ng kapistahan ang lalaking ikinasal. Sinabi nito sa kanya na unang inihahain ng bawat tao ang mabuting alak. Ang mababang uri ay inihahain kapag marami na silang nainom, ngunit inihain nito ang mabuting alak ng huli. Ayon sa Marcos 3:31-34, dumating ang ina at mga kapatid na lalake ni Jesus. Sila ay nakatayo sa labas ng bahay at nagsugo na tawagin siya. Nakaupo ang napakaraming tao sa palibot niya. Sinabi ng mga sinugo sa kaniya: Narito, nasa labas ang iyong ina at mga kapatid, hinahanap ka. Sinagot sila ni Jesus: ''Sino ang aking ina o mga kapatid?'' Pagtingin niya sa mga taong nakaupo sa palibot, sinabi niya: ''Tingnan ninyo ang aking ina at mga kapatid. Ito ay sapagkat ang sinumang gumaganap ng kalooban ng Diyos, siya ang aking kapatid na lalaki, kapatid na babae at ina.'' Line 12 ⟶ 14: Ayon as Juan 19:25-27, Nakatayo sa malapit sa krus ni Hesus ang kaniyang ina. Naroon din ang kapatid na babae ng kaniyang ina, si Maria na asawa ni Cleofas at si Maria Magdalena. Nakita ni Jesus ang kaniyang ina at ang [[alagad na kaniyang iniibig]] na nakatayo sa malapit, sinabi niya sa kaniyang ina: ''Babae, tingnan mo ang iyong anak''. Pagkatapos ay sinabi niya sa alagad: ''Narito ang iyong ina''. At mula sa oras na iyon ay dinala siya ng alagad sa kaniyang sariling tahanan. ===Apokripa=== Ayon sa [[Ebanghelyo ni Santiago]], si Marya ang anak ni Joachim at Ana. Bago ipaglihi si Marya, si Anna ay baog. Si Marya ibinigay sa serbisyon bilang isang konsagradong birhen sa templo ng Herusalem nang siya ay 3 taon. Ang ilang mga apokripa ay nagsasaad na sa panahon na ipagkasundo siyang ikasal kay Jose, si Marya atay 12 hanggang 14 taong gulang samantalang si Jose ay may edad na 90. Ayon sa tradisyon, si Marya ay namatay na napapalibutan ng mga apostol sa Herusalem o Efeso sa pagitan ng 3 at 24 taon pagkatapos ng pagakyat ni [[Hesus]] sa langit. Ayon kay Hyppolitius ng Thebes, si Marya ay nabuhay ng 11 taon pagkatapos ng kamatayan ng kanyang anak at namatay noong 41 CE. ===Mga pananaw=== Ang [[Hudaismo]] ay tumatakwil na si Hesus ang [[mesiyas]] at tumatakwil sa mga salaysay ng Bagong Tipan ng [[Kristiyanismo]]. Hindi sila naniniwala na salita ng diyos ang Bagong Tipan.

Maria: Pagkakaiba sa mga binago