Wikang Serbiyo: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
AnakngAraw (usapan | ambag)
kailangan ng mabuting mga salitang Tagalog
Paglilinis
Linya 1:
{{copyedit}}
{{better translation}}
{{Wika
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width="300"
|name=Serbiyo
! colspan="2" bgcolor=lawngreen style="font-size:120%"|Serbyo (''српски'')
|nativename=српски ''srpski''
|-
|familycolor=Indo-European
| valign="top"|Sinasalita sa:
|states=[[Serbya atSerbiya]], [[Montenegro]], [[Bosnia at Herzegovina]], [[Croatia]] at kungmga magkalapit saanna parehiyon
|speakers=8.7 million na nagpahayag sa dating Yugoslabya
|-
|fam1=Indo-Europeo
| valign="top"|Rehyon:
|fam2=Balto-Eslabo
| [[Balkans]]
|fam3=[[Mga wikang Eslabo|Eslabo]]
|-
|fam4=Timog Eslabo
| valign="top"|Pangkalahatang bilang ng tagapagsalita:
|fam5=Kanluran
|10 milyon (25 milyon)
|fam6=[[Wikang Serbo-Kroato|Serbo-Kroato]]
|-
| iso1 = sr | iso2 = srp | iso3 = srp
| valign="top"|[[Tala ng mga wika ayon sa bilang ng mga tagapagsalita|Pagkahanay]]:
|script=[[Alpabetong Siriliko]], bersiyong Serbiyo<br>[[Alpabetong Latin ni Gaj]]
|Ika-75 (44)
|nation={{SRB}}<br>{{BIH}}<br>''{{flag|Kosovo}}''
|-
|minority={{flag|Croatia}}<br>{{HUN}}<ref>[http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages/langmin/euromosaic/hu_de.pdf Ec.Europa.eu]</ref><br>{{MNE}}<br>{{SVK}}<ref>[http://www.b92.net/eng/news/society-article.php?yyyy=2010&mm=02&dd=09&nav_id=65083 B92.net]</ref><br>{{CZE}}<ref>{{cite web|url=http://www.minorityrights.org/?lid=1834 |title=Minority Rights Group International : Czech Republic : Czech Republic Overview |publisher=Minorityrights.org |date= |accessdate=2012-10-24}}</ref><br>{{MKD}}<ref>{{cite web|url=http://www.minorityrights.org/?lid=4021 |title=Minority Rights Group International : Macedonia : Macedonia Overview |publisher=Minorityrights.org |date= |accessdate=2012-10-24}}</ref><br>{{flag|Rumanya}}
| valign="top"|[[Pamilya ng mga wika|Henetikong]]<br />[[Pamilya ng mga wika|Klasipikasyon]]:
|agency=[[Board for Standardization of the Serbian Language]]
|[[Pamilya ng mga wikang Indoeuropeo|Indoeuropeo]]<br />
|}}
&nbsp;[[Pamilya ng mga wikang Slavonic|Slavonic]]<br />
&nbsp;&nbsp;[[Timog]]<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;Kanluran<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;'''Serbyo'''
|-
! colspan="2" bgcolor=lawngreen|Opisyal na katayuan
|-
| valign="top"|Opisyal na wika ng:
| valign="top"|
[[Serbya at Montenegro]]<br />
&nbsp;&nbsp;[[Serbya]]<br />
&nbsp;&nbsp;[[Montenegro]]<br />
[[Bosnia at Herzegovina]]<br />
&nbsp;&nbsp;[[Republika Srpska]]
&nbsp;&nbsp;[[Federasyon ng Bosnia at Herzegovina|Federasyon]]
|-
| valign="top"|Nire-''regulate'' ng:
| valign="top"|[[Matica Srpska]] at [[SANU]]
|-
! colspan="2" bgcolor=lawngreen|Mga kodigo pangwika
|-
|[[ISO 639]]-1||sr
|-
|ISO 639-2(B)||scc
|-
|ISO 639-2(T)||srp
|-
|[[SIL]]||SRC
|}
[[File:Serbo croatian languages2006.png|thumb|300px|right]]
Ang '''SerbyoSerbiyo''' ang isa sa mga pamantayang bersyon ng [[diyasistema]]ng ''CentralGitnang-SouthTimog [[Pamilya ng mgaMga wikang SlavonicEslabo|SlavicEslabo]]'', na dating (at malimit pa ring) tinatawag na [[Wikang HrvatskosrpskiSerbo-Kroato|HrvatskosrpskiSerbo-Kroato]] (Serbo-Croatian). Pangunahing ginagamit ang SerbyoSerbiyo sa [[Serbya atSerbiya]], [[Montenegro]], ang [[Republika Srpska]] sa [[Bosnia at Herzegovina]], at ng mga [[Serbya|Serbyo]]Serbiyo sa kung-saanibayong dagat.
 
Base sa dyalektong ''Štokavski'' ang Serbyo, may anyo itong Kanluran at Silangan, at pareho itong nasusulat sa [[Alpabetong RomanoLatin]] at [[Alpabetong Siriliko]]. Naiiba rin ang bersyong Serbyo sa ponetikong pagtranskribi nito ng mga pangalang banyaga.
 
Nagsimulang lumitaw ang literaturang Serbyo noong ''[[MiddleGitnang AgesPanahon]]'', kung kailan nalikha ang ilang mga akda tulad ng ''Miroslavljevo jevandjelje'' ([[Ang Ebanghelyo ni Miroslav]]) na isinulat noong [[1192]] at ang ''Dušanov zakonik'' ([[Ang Kodigo ni Dušan]]). Habang kaunti lang ang napreserbang sekular na akda, akma naman sa panahon ang mga yon na napreserba. Halimbawa ang ''Serbian Alexandride'', isang akda tungkol kay [[Dakilang Alejandro]], at isang salin sa SerbyoSerbiyo ng [[Tristán at Isolda]].
 
Sa kahulihang dulo ng [[ika-14 dantaon]], nalupig ng [[Imperyong Otomano]] ang Serbya at nawalan ng oportunidad ang paglikha ng sekular na literatura. Gayunman likha ng panahong ito ang ilan sa mga pinakadakilang akdang panliteratura sa Serbyo at ito ay nasa anyo ng literaturang oral, kung saan ang pinakatanyag ay ang mga [[poesiyang epikong SerbyoSerbiyo]]. Isang katotohanan na inaral ni [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]] ang wikang SerbyoSerbiyo upang makapagbasa ng poesiyang epikong Serbyo sa orihinal. Nalikha lamang ang literatura sa anyong nakasulat sa mga monasteryo at simbahan para sa gamit pangrelihyon, at nasa ''[[Sinaunang Eslabong Pangsimbahan|Pansimbahan]] (''Old Church Slavonic]]'') ang mga ito. Pagkarating ng kahulihang dulo ng [[ika-18 dantaon]] alyenado na ang literaturang nakasulat mula sa [[wikang sinasalita]]. Noong simula ng [[ika-19 dantaon]] sinundan ni [[Vuk Karadžić]] ang mga naunang gawa ni [[Sava Mrkalj]] ukol sa pagrereporma ng alpabetong Siriliko gamit ang prinsipyong [[ponetiko]], at ginawa niya ring isulong ang paggamit ng wikang sinasalita bilang pamantayang pangliteratura.
 
[[1494]] nang unang mailathala sa [[Cetinje]] ang unang libroaklat sa SerbyoSerbiyo, 40 taon lang ang nakalipas nang maimbento ni [[Johannes Gutenberg]] ang ''[[movable type]]''.
 
Estadistika ng mga tagapagsalita alinsunod sa bansa:
* [[Serbya at MontenegroSerbiya]]: 76 170770 000
** [[SerbyaVojvodina]]: 61 770557 000020 ([[2002]])
*** [[VojvodinaGitnang Serbiya]]: 15 557063 020679 ([[2002]])
*** [[GitnangKosovo Serbyaat Metohija]]: 5150 063 679 ([[2002]])000
*** [[Kosovo-MetohijaMontenegro]]: 150401 000382 ([[2003]])
** [[Montenegro]]: 401 382 ([[2003]])
* [[Bosnia at Herzegovina]]: 1 500 000
* [[Croatia]]: 44 629 ([[2001]])
* [[Republika ng Masedonya|Masedonya]]: 33 315 ([[2001]])
* [[RomanyaRumanya]]: 20 377 ([[2001]])
* [[AustraliaAustralya]]: 50 000 ([[2001]])
 
== Talasanggunian ==
{{reflist}}
 
== Mga kawing panlabas ==