Papa: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Cavier Felix (usapan | ambag) |
m re-categorisation, replaced: :Mga pinuno sa pananampalataya → :Mga pinuno ng relihiyon using AWB |
||
Linya 19:
==Etimolohiya pamagat na Papa==
Ang ''papa'' ay hinango mula sa Griyegong '''πάππας''' na nangangahulugang "ama". Sa mga simulang siglo ng [[Kristiyanismo]], ang pamagat na ito ay inilapat lalo na sa [[Silangang Kristiyanismo]] sa lahat ng mga obispo at iba pang mga nakatatandang klero. Ito ay kalaunang nireserba sa Kanlurang Kristiyanismo sa [[Obispo ng Roma]] na isang reserbasyong ginawa lamang opisyal noong ika-11 [[siglo]] CE.<ref>[http://www.google.com/search?tbm=bks&hl=en&q=Elwell+%22term+pappa%22 Walter A. Elwell, ''Evangelical Dictionary of Theology'' (Baker Academic 2001 ISBN 9780801020759), p. 888]</ref><ref>[http://www.google.com/search?tbm=bks&hl=en&q=Greer+Lewis+%22any+bishop+or%22 Thomas H. Greer, Gavin Lewis, ''A Brief History of the Western World'' (Cengage Learning 2004 ISBN 9780534642365), p. 172]</ref><ref>[http://www.google.com/search?tbm=bks&hl=en&q=Mazza+%22synonymous+with+bishop%22 Enrico Mazza, ''The Eucharistic Prayers of the Roman Rite'' (Liturgical Press 2004 ISBN 9780814660782), p. 63]</ref><ref>[http://www.google.com/search?tbm=bks&hl=en&q=O%27Malley+%22term+was+applied+to+all+bishops%22 John W. O'Malley, ''A History of the Popes'' (Government Institutes 2009 ISBN 9781580512275), p. xv]</ref><ref>[http://www.google.com/search?tbm=bks&hl=en&q=Schatz+%22number+of+individual+bishops%22 Klaus Schatz, ''Papal Primacy'' (Liturgical Press 1996 ISBN 9780814655221), pp. 28-29]</ref> Ang pinakamaagang tala ng paggamit ng pamagat na "Papa" sa kasaysayan ng [[Kristiyanismo]] ay sa namatay na [[Patriarka ng Alexandria]] na si [[Papa Heraclas ng Alexandria]](232–248).<ref>Eusebius, Historia Ecclesiastica Book VII, chapter 7.7</ref> Si [[Papa Marcelino]] (namatay noong 304) ang unang Obispo ng Roma na ipinakita sa mga sanggunian na may pamagat na "Papa" na ginamit sa kanya. Sa Kanlurang Kristiyanismo, si [[Papa Siricio]] na nagsilibing papa ng Simbahang Katoliko Romano mula 384 CE - 398 CE ang pinaniniwalaang ang unang papang Katoliko Romano na gumamit ng pamagat na "papa" sa modernong kahulugan sa Simbahang Katoliko Romano. Bago nito, ang kanyang pamagat ay simpleng [[Obispo ng Roma]]. Pinaniniwalaan rin ng ilan na si Papa Siricio ang unang gumamit ng pamagat na [[Pontifex Maximus]]. Gayunpaman, ayon sa ibang mga eksperto, ang pamagat na "Papa" ay mula sa simulang ika-3 siglo CE ay isang honoripikong designasyon na ginagamit para sa anumang obispo ng Kanlurang Kristiyanismo.<ref name=ODCC:Pope>Oxford Dictionary of the Christian Church ([[Oxford University Press]] 2005 ISBN 978-0-19-280290-3), article ''Pope''</ref> Sa Silangang Kristiyanismo, ang pamagat na "Papa" ay ginamit lamang para sa [[Obispo ng Alexandria]].<ref name=ODCC:Pope/> Mula sa ika-6 siglo CE, ang kanseriyang imperyal ng [[Imperyong Bizantino|Constantinople]] ay nagreserba ng designasyong ito para sa [[Obispo ng Roma]].
==Kasaysayan ng kapapahan sa Simbahang Katoliko Romano==
Linya 29:
==Doktrina ng primasiya ng papang Romano Katoliko==
Ang primasiya ng [[Obispo ng Roma]] ang doktrinang Romano Katoliko na nauukol sa respeto at autoridad na nararapat sa [[Obispo ng Roma]] mula sa ibang mga obispo at kanilang mga sede. Kasama ng [[Filioque|kontrobersiyang Filioque]], ang pagkakaiba sa interpretasyon ng doktrinang ito ang naging at ang nanatiling pangunahing mga sanhi ng [[sismang Kanluran-Silangan]] sa [[Kristiyanismo]].<ref name="Kasper2006">{{cite book|last=Kasper|first=Walter |title=The Petrine ministry: Catholics and Orthodox in dialogue : academic symposium held at the Pontifical Council for Promoting Christian Unity|url=http://books.google.com/books?id=3mxbj99yRaQC&pg=PA188|accessdate=22 December 2011|year=2006|publisher=Paulist Press|isbn=978-0-8091-4334-4|page=188|quote=The question of the primacy of the Roman pope has been and remains, together with the question of the Filioque, one of the main causes of separation between the Latin Church and the Orthodox churches and one of the principal obstacles to their union.}}</ref> Sa Simbahang [[Silangang Ortodokso]], ang primasiya ng obispo ng Roma ay nauunawan na isang lamang ng dakilang karangalan na tumuturing ditong "''[[primus inter pares]]''" ("una sa mga magkatumbas") nang walang epektibong kapangyarihan sa ibang mga simbahang Kristiyano.<ref>[http://vaticaninsider.lastampa.it/en/homepage/inquiries-and-interviews/detail/articolo/germania-germany-alemania-8380/ Ratzinger’s Ecumenism between light and shadows]</ref><ref>[http://www.google.com/search?tbm=bks&tbo=1&q=meyendorff+%22primacy+is+power%22+&btnG= John Meyendorff (editor), ''The Primacy of Peter'' (St Vladimir's Seminary Press 1995 ISBN 978-0-88141-125-6), p. 165]</ref> Sa karagdagan, ang pananaw ng Simbahang [[Silangang Ortodokso]] ay ang mga pribilehiyao sa Roma ay hindi absolutong kapangyarihan. Sa [[Silangang Kristiyanismo]], marami ang mga itinuturing na "apostolikong sede" na ang [[Simbahan ng Herusalem]] ang itinuturing na "''ina ng lahat ng mga simbahan''". Ang [[obispo ng Antioch]] ay maari ring mag-angkin ng pamagat na kahalili ni Pedro dahil si Pedro ang pinuno ng [[Simbahan sa Antioch]]. Ayon sa Simbahang Katoliko Romano, ang primasiya ng Obispo ng Roma ay "buo, suprema at unibersal na kapangyarihan sa buong Simbahan na isang kapangyariahn na palagi niyang sinasanay nang hindi nahaharangan"<ref>[http://www.vatican.va/archive/ENG0015/__P2A.HTM Catechism of the Catholic Church, 882]</ref> na isang kapangyarihang itinuturo rin ng Katoliko Romano sa [[Kolehiya ng mga Obispo|buong katawan ng mga obispo]] na nagkakaisa sa Papa ng Romano Katoliko.<ref>Catechism of the Catholic Church, 883</ref> Ang kapangyarihang itinuturo nito sa autoridad na primasiya ng papa ay may mga limitasyon na opisyal, legal, dogmatiko, praktikal,<ref>[http://www.google.com/search?tbm=bks&tbo=1&q=Granfield+%22official+legal+dogmatic+and+practical%22&btnG= Patrick Granfield, Peter C. Phan (editors), ''The Gift of the Church'' (Liturgical Press 2000 ISBN 978-0-8146-5931-1), pp. 486-488]</ref><ref>[http://www.catholicplanet.com/TSM/limits-magisterium.htm The Limits of the Magisterium]</ref> at "''isang kamalian na isiping ang bawat salitang binibigkas ng Papa ay [[inpalible]] o walang kakayahang magkamali.''".<ref>[http://www.sspx.org/archbishop_lefebvre_daily_quotes/april_2011_quotes.htm Archbishop Marcel Lefebvre, ''Open Letter to Confused Catholics'']</ref> Ang ebolusyon ng mas naunang tradisyon ay naglalagay sa parehong sina [[Apostol Pedro]] at [[Apostol Pablo]] na mga mga ninuno ng mga obispo ng Roma na pinagtanggap ng mga ito ng posisyon bilang pangunahing pastol(Pedro) at supremang autoridad sa doktrina(Pablo).
[[File:Emblem of the Papacy SE.svg|thumb|200px|Emblem ng
Inaangkin ng mga hindi-Romano Katoliko na ang mga susi sa kalangitan na pagkakaloob ng pagtatali at pagkakalag sa lupa sa {{bibleverse||Mateo|16:19}} ay hindi lamang ibinigay kay Pedro kundi sa lahat ng mga apostol na kanilang sinusuportahan ng talatang {{bibleverse||Mateo|18:18-20}}. Ang interpretasyong ito ang pananaw ng maraming mga ama ng simbahan gaya nina [[Tertulliano]],<ref>"What, now, (has this to do) with the Church, and) your (church), indeed, Psychic? For, in accordance with the person of Peter, it is to spiritual men that this power will correspondently appertain, either to an apostle or else to a prophet." ''On Modesty''. Book VII. Chapter XXI</ref> [[Hilary ng Poitiers]],<ref>"This faith it is which is the foundation of the Church; through this faith the gates of hell cannot prevail against her. This is the faith which has the keys of the kingdom of heaven. Whatsoever this faith shall have loosed or bound on earth shall be loosed or bound in heaven. This faith is the Father's gift by revelation; even the knowledge that we must not imagine a false Christ, a creature made out of nothing, but must confess Him the Son of God, truly possessed of the Divine nature."''On the Trinity''. Book VI.37</ref> [[Juan Crisostomo]],<ref>"For ([[John the Apostle|John]]) the Son of thunder, the beloved of Christ, the pillar of the Churches throughout the world, who holds the keys of heaven, who drank the cup of Christ, and was baptized with His baptism, who lay upon his Master’s bosom, with much confidence, this man now comes forward to us now"''Homilies on the Gospel of John.'' Preface to Homily 1.1</ref> [[Augustine]].<ref>"He has given, therefore, the keys to His Church, that whatsoever it should bind on earth might be bound in heaven, and whatsoever it should loose on earth might be, loosed in heaven; that is to say, that whosoever in the Church should not believe that his sins are remitted, they should not be remitted to him; but that whosoever should believe and should repent, and turn from his sins, should be saved by the same faith and repentance on the ground of which he is received into the bosom of the Church. For he who does not believe that his sins can be pardoned, falls into despair, and becomes worse as if no greater good remained for him than to be evil, when he has ceased to have faith in the results of his own repentance."''On Christian Doctrine'' Book I. Chapter 18.17 The Keys Given to the Church.</ref><ref>"...Peter, the first of the apostles, receive the keys of the kingdom of heaven for the binding and loosing of sins; and for the same congregation of saints, in reference to the perfect repose in the bosom of that mysterious life to come did the evangelist John recline on the breast of Christ. For it is not the former alone but the whole Church, that bindeth and looseth sins; nor did the latter alone drink at the fountain of the Lord's breast, to emit again in preaching, of the Word in the beginning, God with God, and those other sublime truths regarding the divinity of Christ, and the Trinity and Unity of the whole Godhead."''On the Gospel of John''. Tractate CXXIV.7 Abbé Guettée (1866). ''The Papacy: Its Historic Origin and Primitive Relations with the Eastern Churches'', (Minos Publishing; NY), p.175</ref><ref>"...the keys that were given to the Church..." ''A Treatise Concerning the Correction of the Donatists.'' Chapter 10.45</ref><ref>"How the Church? Why, to her it was said, "To thee I will give the keys of the kingdom of heaven, and whatsoever thou shall loose on earth shall be loosed in heaven, and whatsoever thou shall bind on earth shall be bound in heaven."''Ten Homilies on the First Epistle of John''. Homily X.10 cited in Whelton, M., (1998) Two Paths: Papal Monarchy - Collegial Tradition, (Regina Orthodox Press; Salisbury, MA), p28</ref> Ayon sa mga Katoliko, ang ginamit na Griyeong soi(iyo) ay singular na tumutukoy lamang kay Pedro. Ang {{bibleverse||Mateo|16:18}} ay gumagamit ng nagdudugtong na Griyegong pariralang kai epi tautee na isinaling "at sa batong ito" na ayon sa mga teologong Romano Katoliko ay nakabatay sa nakaraang sugnay na nagsisilbing magtumbas ng ikalawang batong petra sa unang batong petros. Gayunpaman, ikinatwiran ng mga Protestante na ang patakarang grammar ng mga pang-uri ay dapat umayon sa kaso, kasarian at bilang sa mga pangngalang binabago nito. Kanilang ikinatwiran na ang pagkakaiba sa kasarian ng mga salitang petra(babae) at petros(lalake) ay nagpapatunay na hindi si Pedro ang batong petra. Ikinatwiran ng mga Katoliko na ang patakarang ito ay hindi lumalapat sa mga salitang ito dahil ang parehong mga salita ay mga pangngalan at hindi pang-uri. Tungkol sa interpretasyon ng {{bibleverse||Mateo|16:18-19}}, isinulat ni Jaroslav Pelikan na "''Gaya ng pag-amin ngayon ng mga skolar na Romano Katoliko, ginamit ito ng sinaunang amang Kristiyano na si [[Cipriano]] upang patunayan ang autoridad ng obispo hindi lamang ng obispo ng Roma ngunit ng bawat obispo''" na tumutukoy sa gawa ni Maurice Bevenot tungkol kay Cipriano. Bagaman sa 12 alagad, si Pedro ang nananaig sa mga unang kabanata ng [[Mga Gawa ng mga Apostol]], si [[Santiago na kapatid ng Panginoon]] ay ipinakitang pinuno ng Simbahang Kristiyano sa mga kalaunang kabanata ng Mga Gawa. Ang ilan ay nag-aangkin na mas nanaig sa ranggo si Santiago kesa kay Pedro dahil si Santiago ang huling nagsalita sa [[Konseho ng Herusalem]] sa {{bibleverse|Mga|Gawa|15:13-21}} na nagmumungkahing ito ang huling pagpapasya na pinagkasunduan ng lahat. Ang katusuan rin ni Santiago ay sinunod sa lahat ng mga Kristiyano sa Antioch na nagpapahiwatig na ang autoridad ni Santiago ay lagpas sa Herusalem. Gayundin, binanggit ni [[Apostol Pablo]] si Santiago bago kay Pedro at Juan nang tawagin ni Pablo ang mga ito na "''mga haligi ng simbahan''" sa {{bibleverse||Galacia|2:9}}. Ayon sa {{bibleverse||Galacia|2:11-13}}, sinunod ni Pedro ang kautusan ni Santiago na lumayo sa mga [[hentil]] at hindi lamang si Pedro kundi pati ang kasamang misyonaryo ni Pablong si Barnabas gayundin ang lahat ng mga Hudyo. Gayunpaman, ayon sa mga teologong Romano Katoliko, ang mga talatang {{bibleverse|Mga|Gawa|12:12-17}} at {{bibleverse||Galacia|1:18-19}} ay nagpapahiwatig na si Pedro ang pinuno ng simbahang Kristiyano at si Pedro ang humirang kay Santiago na pinuno nang siya ay lumisan sa Herusalem. Gayunpaman, ayon sa mga hindi naniniwala sa interpretasyong ito ng Romano Katoliko, kung ang pagkakahirang kay Santiago ay kinailangan sa paglisan ni Pedro sa Herusalem, bakit hindi kinilala si Pedro na pinuno sa [[Konseho ng Herusalem]] sa {{bibleverse|Mga|Gawa|15}}. Si Santiago ay nanatiling nasa papel ng pinuno kahit sa presensiya ni Pedro sa Konseho ng Herusalem sa Mga Gawa 15. Ayon sa propesor na si John Painter, mas malamang na ang talata ay nagsasaad na si Pedro ay nag-uulat lamang ng kanyang mga gawain sa kanyang pinunong si Santiago. Ang Galacia 1:18-19 ay hindi malinaw at maaaring pakahulugan upang suportahan ang parehong pananaw na si Santiago o Pedro ang pinuno ng Simbahang Kristiyano sa Herusalem. Gayunpaman, ang katotohanang si Santiago ay binanggit maliban sa ''iba'' pang mga apostol ay nagpapakitang si Santiago ay napakahalaga para kay Pablo. Ayon kay [[Eusebio ng Caesarea]], si Santiago ang unang obispo o patriarka ng Simbahang Kristiyano sa Herusalem. Ikinatwiran rin na ang mga [[Unang Pitong Konsehong Ekumenikal|konseho ng simbahan]] ay hindi tumuring sa mga desisyon ng papa na nagtatali. Ang [[Ikatlong Konsehong Ekumenikal]] ay ipinatawag bagaman kinondena ng romanong papa na si [[Papa Celestino I]] si [[Nestoryo]] bilang [[heretiko]] na ikinatwiran ni Whelton na nagpapakitang hindi itinuring ng konseho ang kondemnasyon ng papang Romano bilang depinitibo. .<ref>''Ibid.'', p153.</ref><ref>Whelton, M., (1998) Two Paths: Papal Monarchy - Collegial Tradition, (Regina Orthodox Press; Salisbury, MA), p.59.</ref> Ayon sa mga sumasalungat sa doktrinang ito, walang isang konsehong ekumenikal ang ipinatawag ng papa ng Roma. Ang lahat ng mga konsehong ekumenikal ay ipinatawag ng mga Emperador na [[Bizantino]]. Kung ang katuruan ng primasiya ng papang Romano ang bumuo ng bahagi ng Tradisyong Banal, ang gayong kapangyarihan ng papang Romano ay sasanayin upang lutasin ang mga alitan sa sinaunang kasaysayan ng Simbahang Kristiyano. Ang pangkalahatang konseho ay maaari ring manaig sa desisyon ng mga papang Romano. Ang pagsalungat sa mga kautusan ng papang Romano ay hindi rin limitado sa mga nakaraang siglo. Ang isang mahusay na kilalang halimbawa ang [[Society of St. Pius X]] na kumikilala ng primasiya ng papang Romano<ref>[http://www.dici.org/en/documents/a-statement-of-reservations-concerning-the-impending-beatification-of-pope-john-paul-ii/ A Statement of Reservations Concerning the Impending Beatification of Pope John Paul II]</ref> ngunit tumangging tumanggap sa mga kautusan ng papa tungkol sa [[liturhiya]]. Noong 2005, ang Romano Katolikong propesor na [[Hesuita]]ng si John J. Paris ay nagbalewala sa kautusan ng papa bilang nagkukulang sa autoridad.<ref>[http://www.catholicculture.org/culture/library/view.cfm?recnum=6635 Patrick J. Reilly, "Teaching Euthanasia" (Catholic Culture)]</ref> Noong 2012, sa okasyon ng ika-50 anibersaryo ng pagbubukas ng Ikalawang Konsehong Vatikano, ang 60 prominenteng mga teologong Romano Katoliko ay naglimbag ng isang opisyal na deklarasyon na nagsasaad na ang kapapahan sa kasalukuyan ay lumalagpas sa autoridad nito.<ref>[http://www.churchauthority.org/index.asp the JUBILEE DECLARATION, 11 October 2012]</ref>
Linya 47:
{{Antipopes}}
{{Katolisismo}}
[[Kategorya:Katolisismo]]
[[Kategorya:Mga papa|*]]
[[Kategorya:Mga pinuno
[[Kategorya:Talaan ng mga patriarka, primado at papa]]
|