Satira: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
AnakngAraw (usapan | ambag)
salin
AnakngAraw (usapan | ambag)
salin
Linya 1:
Ang '''tuya''', '''tudyo''', o '''uyam''' (Ingles: ''satire'') ay isang [[henero]] ng [[panitikan]], paminsan-minsang henero ng [[sining na grapiko]] at [[sining na itinatanghal]], kung saan ang mga bisyo, mga kahangalan, mga kalokohan, mga katarantaduhan, mga kabaliwan, mga kaululan, mga pang-aabuso, mga kamalian, mga depekto, mga kakulangan, mga pagkukulang, mga kapintasan, at mga pagkapabaya ng mga tao ay inihaharap upang libakin at kutyain, sa paraang ideyal na ang layunin ay ipahiya ang mga indibidwal, at ang mismong lipunan, upang magkaroon ng pagbabago at pagpapainam.{{Sfn | Elliott | 2004}} Bagaman ang panunuya ay karaniwang nilalayong maging nakakatawa, ang mas malaking layunin nito ay madalas na konstruktibo, nakatutulong, nakabubuti, nakagagaling, nakabubuo, at nakapagbibigay-liwanag na [[panunuring panlipunan]], na ginagamit ang kasistihan, talas ng isipan (kislap ng talino), pang-unawa at katalusan bilang isang sandata.
 
Ang isang karaniwang tampok ng pang-uuyam ay ang malakas na [[ironiya]] (pambabaligtad) o [[sarkasmo]] (panunudyo)—"sa '''satiro''', ang ironiya ay militante"{{Refn | {{Citation | author-link = Northrop Frye | first = Northrop | last = Frye | title = siping banggit}}{{Sfn | Elliott | 2004}} (literarymanunuring criticpampanitikan).}}—subalit ang [[parodiya]], [[burlesque (pampanitikan)|burlesk]], [[eksaherasyon]],<ref name="Claridge2010p257"/> hukstaposisyon, paghahambing, analohiya, at [[double entendre|dalawang kahulugan]] ay lahat na madalas gamitin sa pananalita at pagsusulat na satirikal. Ang ironiya at sarkasmong "militante" na ito ay madalas na nagpapahayag na pahintulutan (o sa pinakamababa ay tanggapin bilang likas) ang mga bagay-bagay na ninanais na atakihin ng '''satirista''' ('''nanunuya''').
 
Sa kasalukuyang kapanahunan, ang pang-uuyam na natatagpuan sa maraming mga pansining na anyo ng pagpapahayag, kabilang na ang panitikan, mga dula, mga komentaryo, at midya, katulad ng mga panitik o liriko.