Allele: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Atn20112222 (usapan | ambag)
No edit summary
Atn20112222 (usapan | ambag)
Linya 1:
Ang '''allele''' o '''allel''' ang isa sa isang bilang ng mga alternatibong anyo ng parehong [[gene]] o parehong [[locus]] na henetiko. Ito ang isa sa mga alternatibong anyo ng isang gene para sa isa isang katangian na lumilikha ng iba ibang mga epekto. Minsan, ang magkakaibang mga allele ay nagreresulta sa isang magkaibang mga mapagmamasdang katangiang pang-[[phenotype]] gaya ng magkakaibang mga pigmentason. Gayunpaman, ang marami sa mga pagkakaiba sa lebel na henetiko ay nagreresulta sa kaunti o walang mapagmamasdang pagkakaiba. Ang karamihan ng mga organismong [[multiselular]] ay may dalawang mga hanay ng mga [[kromosoma]] o [[diploid]]. Ang mga kromosomang ito ay tinatawag na homolohosong mga kromosoma. Ang mga organismong diploid ay may isang kopya ng bawat gene at kaya ay isang allele sa isang kromosoma. Kung ang parehong mga allele ay pareho, ang mga ito ay mga [[homozygote]]. Kung ang mga alelle ay magkaiba, ang mga ito ay [[heterozygote]]. Ang isang populasyon o species ng mga organismo ay tipikal na kinabibilangan ng mga maraming mga allele sa bawat locus sa iba't ibang mga indibidwal. Ang pagkakaibang alleliko sa isang locus ay masusukat bilang ang bilang ng mga allele(polymorphism) na umiiral o ang proporsiyon ng mga heterozygote sa populasyon.
==Mga allele na dominante o recessive==
Sa maraming mga kaso, ang mga interaksiyong henotipiko sa pagitan ng dalawang allele sa isang locus ay mailalarawan bilang [[dominante (henetika)|dominante]](nananaig) o [[recessive]](umuurong) ayon sa kung alin sa dalawang genotype na homozygous ang phenotype ng heterozygote ay pinakatuladpinakakatulad. Kapag ang heterozygote ay hindi maitatangi mula sa isa sa mga homozygote, ang nasasangkot na allele ay sinasabing dominante sa isa pa na recessive naman sa dominante.
<ref name="Essential genetics: A genomics perspective">{{cite book |title=Essential genetics: A genomics perspective |edition=4th |last=Hartl |first=Daniel L. |authorlink= |coauthors=Elizabeth W. Jones |year=2005 |publisher=Jones & Bartlett Publishers |location= |isbn=978-0-7637-3527-2 |oclc= |page=600 |url= |accessdate=5 October 2009}}</ref>Ang digri at patten ng pagiging dominante ay iba iba sa pagitan ng mga locus. Ang uring interaksiyong ito ay unang pormal na inilarawan ni [[Gregor Mendel]]. Gayunpaman, ang marami sa mga katangiang ay sumasalungat sa simpleng pag-uuring ito at ang mga [[phenotype]] ay minomodelo sa [[Quantitative trait locus|polihenikong pagmamana]]. Ang terminong [[uring ligaw]] na allele ay minsang ginagamit upang ilarawan ang allele na pinaniniwalaang nag-aambag ng tipikal na katangian ng [[phenotype]] na nakikita sa mga "ligaw" na populasyon gaya ng mga langaw. Ang gayong uring ligaw na allele ay itinuturing sa kasaysayan na dominante, karaniwan, normal. Ito ay salungat sa mga allele na [[mutant]] na itinuturing na recessive, bihira, at kadalasang nakakapinsala. Karaniwang pinaniniwalaang ang karamihan ng mga indibidwal ay homozygous para sa uring ligaw sa karamihan ng locus ng gene at ang anumang alternatibong mutant na allele ay natatagpuan sa anyong homozygous sa isang maliit na menoridad ng mga apektadong indibidwal na kadalasan ay bilang mga [[diperensiyang henetiko|sakit na henetiko]] at mas kadalasan sa anyong heterozygous sa mga [[tagapagdalang henetiko]] ng mga mutant na allele. Kinikilala na ngayon na ang karamihan o lahat ng mga locus ng gene ay mataas na polimorpiko na may maraming mga allele na ang mga prekwensiya ay iba iba sa bawat populasyon at ang isang malaking bilang ng mga pagkakaiba ay nakatago sa anyo ng mga allele na hindi lumilikha ng mga halatang mga pagkakaibang pang-phenotype.