Abra: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Mananaliksik (usapan | ambag)
sinapanahon infobox, dagdag kabatiran (salin mula sa Ingles na Wiki)
Linya 1:
:''Para sa ibang gamit, tingnan [[Abra (paglilinaw)]].''
 
{{Infobox Philippine province 2
 
| infoboxtitle = Lalawigan ng Abra<br><small>''Probinsya ti Abra''</small><br><small>''Province of Abra''</small>
{{Infobox settlement
| sealfile = Ph_seal_abra.png
| name = Lalawigan ng Abra
| region = [[Cordillera Administrative Region]] (CAR)
| native_name = ''Probinsya ti Abra''
| capital = [[Bangued, Abra|Bangued]]
| other_name = ''Abra''
| founded = March 9, 1917
| official_name = Province of Abra
| pop2000 = 209491
| settlement_type = [[mga lalawigan ng Pilipinas|Lalawigan]]
| pop2000rank = ika-12 pinakamaliit
| image_skyline =
| popden2000 = 53
| image_alt =
| popden2000rank = ika-4 pinakamababa
| image_caption =
| areakm2 = 3975.6
| image_flag = Vlag Fil Abra.gif
| arearank = ika-31 pinakamalaki
| flag_size = 120x80px
| hucities = 0
| image_seal = Ph seal abra.png
| componentcities = 0
| seal_size = 100x80px
| municipalities = 27
| image_shield =
| barangays = 303
| shield_alt =
| districts = 1
| nickname =
| languages = [[Wikang Ilokano|Ilokano]], [[Wikang Tagalog|Tagalog]]
| motto =
| governor = Takit P. Bersamin
| locatormapfileimage_map = Ph_locator_map_abra.png
| map_alt =
| map_caption = Mapa ng Pilipinas na magpapakita ng lalawigan ng Abra
| latd = 17|latm = 35|lats = |latNS = N
| longd = 120|longm = 45|longs = |longEW = E
| coordinates_type = region:PH_type:adm1st_source:GNS-enwiki
| coordinates_display = inline,title
| coordinates_footnotes =
| subdivision_type = [[Bansa]]
| subdivision_name = {{flag|Pilipinas}}
| subdivision_type1 = [[Mga Rehiyon ng Pilipinas|Rehiyon]]
| subdivision_name1 = [[Cordillera Administrative Region]] (CAR)
| established_title = Naitatag
| established_date = Marso 10, 1917
| seat_type = Kabisera
| seat = [[Bangued, Abra|Bangued]]
| leader_party =
| government_type = Lalawigan
| leader_title = Gobernador
| leader_name = Eustaquio Bersamin ([[Partido Liberal (Pilipinas)|LP]])
| leader_title1 = Bise-Gobernador
| leader_name1 = Chari Bersamin ([[Partido Liberal (Pilipinas)|LP]])
| area_total_km2 = 4198.2
| area_rank = Ika-32 sa 90
| area_note =
| population_total = 240141<ref>[http://www.blgs.gov.ph/lgpmsv2/cmshome/index.php?pageID=23&frmIdDcfCode=8&fLguType=P&frmIdRegion=17&frmIdProvince=&frmIdLgu=87 Local Governance Performance Management System]</ref>
| population_as_of = 2011
| population_rank = Ika-67 sa 80
| population_density_km2 = auto
| population_density_rank = Ika-77 sa 80
| population_note =
| elevation_m =
| demographics_type1 = Pagkakahating Administratibo
| demographics1_footnotes = <!-- for references: use <ref> tags -->
| demographics1_title1 = [[Mga lungsod ng Pilipinas|Malayang Lungsod]]
| demographics1_info1 = 0
| demographics1_title2 = [[Mga lungsod ng Pilipinas|Component cities]]
| demographics1_info2 = 0
| demographics1_title3 = [[mga bayan ng Pilipinas|Bayan]]
| demographics1_info3 = 27
| demographics1_title4 = Mga [[Barangay]]
| demographics1_info4 = 304
| demographics1_title5 = [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|Mga Distrito]]
| demographics1_info5 = Nag-iisang Distrito ng Abra
| blank_name_sec1 = Wika
| blank_info_sec1 = [[Wikang Ilokano|Ilocano]], [[Tinguian]], [[Wikang Isnag|Isneg]], [[Wikang Tagalog|Tagalog]], [[Wikang Ingles|Ingles]]
| timezone = [[Philippine Standard Time|PHT]]
| utc_offset = +8
| postal_code_type =
| postal_code =
| website =
| footnotes =
}}
 
Ang '''Abra''' ([[Wikang Ilokano|Ilokano:Probinsya ti Abra) ay isang [[Lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng [[Pilipinas]] na matagpuan sa [[Cordillera Administrative Region]] sa [[Luzon]]. Ang kabisera nito ay [[Bangued, Abra|Bangued]], at naghahanggan sa mga lalawigan ng [[Ilocos Norte]] at [[Apayao Province|Apayao]] sa hilaga, sa [[Ilocos Sur]] at [[Mountain Province]] sa timog, sa [[Ilocos Norte]] at[[Ilocos Sur]] sa kanluran, at sa [[Kalinga Province|Kalinga]] at [[Apayao Province|Apayao]] sa silangan.
 
==Demograpiya==
Dating tinatawag na El Abra de Vigan ang lalawigan ng Abra. Karamihan sa mga mamamayan ng Abra ay mula sa inanak ng mga [[mga Ilokano|Ilokano]] na dumayo sa lalawigan at sa mga kasapi ng tribong Tingguian. Noong 2011, nasa 240,141 ang populasyon ng lalawigan.
 
Katutubong sinasalita ang wikang Ilokano<ref name="Dalby">{{cite book|last=Dalby|first=Andrew|title=Dictionary of Languages: The Definitive Reference to More Than 400 Languages|publisher=Columbia University Press|date=2004-02-18|isbn=978-0-231-11569-8|url=http://books.google.com/books?id=CnckpL8auSIC&pg=PA264&dq=Abra+Philippines&lr=&num=100&as_brr=3&ei=MlNQSMOyDKPujAGtjsFD&sig=nfubD1ejngacEsJ_VTQIMLGZgQc|page=264}}</ref> at wikang Itneg.<ref name="Tryon">{{cite book|last=Tryon|first=Darrell T.|title=Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies|publisher=Ratzlow-Druck|year=1994|isbn=3-11-012729-6|url=http://books.google.com/books?id=U5EbSnWd-18C&pg=PA171&dq=Abra+Philippines&lr=&num=100&as_brr=3&ei=I09QSPOtEYLGjgG31oRB&sig=r6ZdRsMs6HGe5H3DdvpHqgMGaIs|page=171}}</ref> Batay sa senso noong 2000, karamihan sa populasyon ng lalawigan ay mga [[mga Ilokano|Ilokano]] na may 71.9%. Ang iba pang pangkat etnikong naninirahan sa lalawigan ay ang mga [[Tinguian]] 18.7%, [[Ibanag]] 4.5%, [[Isneg]] 3.2% at mga [[mga Tagalog|Tagalog]] 0.4%.<ref>http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2002/pr0234tx.html</ref>
 
==Kasaysayan==
Ang mga unang nanirahan sa Abra ay mga ninuno ng mga lahing Bontoc at Ifugao. Lumaon ay umalis din sila upang manirahan sa sinaunang lalawigang Bulubundukin ok ''Mountain Province''. Ang iba pang mga naunang mga mananahan sa lalawigan ay ang mga Tingguian, o mga Itneg
 
Noong 1598, isang kampamyentong Kastila ang itinatag sa Bangued upang ipagtanggol ang mga Ilokanong Kristiyano mula sa mga paglusob ng mga Tingguian. Dati itong tinawag na ''El Abra de Vigan'' o ang Bukana ng Vigan. Noong pananakop ng mga Ingles sa Pilipinas, nagtungo si [[Gabriela Silang]] sa Abra kasama ang mga kawal nito galing Ilokos at itinuloy ang pag-aaklas na sinimulan ng napaslang niyang asawang si [[Diego Silang]]. Nahuli siya at binitay ng mga Kastila noong 1763.
 
==Heograpiya==
 
== Pamahalaan =Pulitikal===
[[File:Ph fil abra.png|thumb|Mapang pulitikal ng lalawigan ng Abra|350px]]
===Pagkakahating politikal===
Ang Abra ay pulitikal na nahahati sa 27 mga [[mga bayan ng Pilipinas|bayan]].
{| width=45%; class="wikitable sortable" style="text-align:right;"
|- bgcolor=#cccccc
!Bayan
! [[mga bayan ng Pilipinas|Bayan]]
!Barangay
!Bilang ng mga<br> [[Barangay]]
!Lawak <br />(km²)
! Sukat
!Populasyon <br />(2010)<ref>[http://census.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/Cordillera%20Administrative%20Region.pdf 2010 Census of Population and Housing: Cordillera Administrative Region]. National Statistics Office. ''Hinango noong Oktubre 26, 2012.'' {{en icon}}</ref>
!Pagsisiksikan Populasyon<br /> (Tao/km²2010)
! <br />(per km²)
|-
|align=left|[[Bangued, Abra|Bangued]]||align=center| 31|| 105.70|| 4351,936865 || 415.7
|-
|align=left|[[Boliney, Abra|Boliney]]||align=center| 8|| 216.92 ||4,063 || 18.7
|-
|align=left|[[Bucay, Abra|Bucay]]||align=center| 21 || 102107.1617 || 17,126127 || 167.67
|-
|align=left|[[Bucloc, Abra|Bucloc]]||align=center| 4|| 63.77 || 2,176|| 34.1
Line 43 ⟶ 108:
|align=left|[[Daguioman, Abra|Daguioman]]||align=center| 4 || 114.37 || 1,715 || 15.0
|-
|align=rightleft|[[Danglas, Abra|Danglas]]||align=center| 7|| 156.02 || 4,734 || 30.3
|-
|align=left|[[Dolores, Abra|Dolores]]||align=center| 15 || 47.45 || 11,499 || 242.3
Line 86 ⟶ 151:
|-
|align=left|[[Villaviciosa, Abra|Villaviciosa]]||align=center| 8|| 102.93 || 5,377 || 52.2
|-
!Kabuuan ||align=center|303||align=right|4,165.25 ||align=right|234,733 || align=right|56.4
|-
|}
 
Line 94 ⟶ 156:
*[[Distritong pambatas ng Abra]]
 
==Mga Sanggunian==
{{reflist}}