Apostol Pablo: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Atn20112222 (usapan | ambag)
Atn20112222 (usapan | ambag)
No edit summary
Linya 25:
 
Ang mga sanggunian sa buhay ni Pablo ang [[Mga Gawa ng mga Apostol]] at mga [[sulat ni Pablo]]. Ang ''Mga Gawa'' ay nagsasalaysay ng kwento ng panahong apostoliko ng sinaunang simbahang Kristiyano na may partikular na pagbibigay diin sa pangangaral ng 12 apostol at ni Pablo. Ang mga kalaunang kabanata ay nagsasalaysay ng pagkaakay ni Pablo sa Kristiyanismo, kanyang pangangaral at sa huli ay ang pagdakip at pagkakabilanggo at paglalakbay sa Roma. Ayon sa mga skolar, ang may akda ng [[Mga Gawa ng mga Apostol]] ay hindi maituturing na isang napaka-maasahang historyan. Ayon sa mga skolar, ang ''Mga Gawa ng mga Apostol'' ay naglalarawan kay Pablo nang iba sa paglalarawan ni Pablo sa kanyang mga epistula na parehong sa paktuwal at teolohikal.<ref>"Acts presents a picture of Paul that differs from his own description of himself in many of his letters, both factually and theologically." biblical literature (2010). In Encyclopædia Britannica, Inc. Retrieved November 25, 2010, from [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/64496/biblical-literature/73440/The-Acts-of-the-Apostles?anchor=ref598122 Encyclopædia Britannica Online]</ref> Ang ''Mga Gawa'' ay iba sa mga sulat ni Pablo sa mga mahahalagang isyu gaya ng kautusan ni Moises, pagka-apostol ni Pablo at kanyang relasyon [[Konseho ng Herusalem|sa simbahan sa Herusalem]].<ref>"That an actual companion of Paul writing about his mission journeys could be in so much disagreement with Paul (whose theology is evidenced in his letters) about fundamental issues such as the Law, his apostleship, and his relationship to the Jerusalem church is hardly conceivable." biblical literature (2010). In Encyclopædia Britannica, Inc. Retrieved November 25, 2010, from [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/64496/biblical-literature/73440/The-Acts-of-the-Apostles?anchor=ref598122 Encyclopædia Britannica Online]</ref> Ang isa pang isyu na sumisira sa kredibilidad ng may akda ng ''Mga Gawa'' ang [[plagiarismo]] nito ng iba't ibang mga sanggunian.
===Talambuhay ayon sa Bagong Tipan===
===Simulang buhay===
Ayon sa {{bibleverse|Mga|Gawa|22:25-29}} at {{bibleverse|Mga|Gawa|16:37}}, si Pablo ay isang mamamayang Romano sa kapanganakan gaya ng kanyang ama. Siya ay nagmula sa isang taos pusong pamilyang Hudyo sa siyudad ng [[Tarsus|Tarsus, Syria]]. <ref>Montague, George T. ''The Living Thought Of St. Paul''. Milwaukee: Bruce Publishing Co. 1966. AISN: B0006CRKIC</ref> Ayon sa mga skolar, ang Tarsus ang pinakamaimpluwensiyang siyudad sa [[Asya menor]] sa panahon ni [[Dakilang Alejandro]].<ref>Wright, G. Ernest , ''Great People Of The Bible And How They Lived'', (Pleasantville, New York: The Reader’s Digest Association, Inc., 1974. ASIN: B000OEOKL2</ref> Ang [[Stoisismo]] ang nananaig na [[pilosopiya]] doon. Sa mga [[sulat ni Pablo]], mabigat na narereplektasumasalamin ang kaalamamkaalaman ni Pablo ng pilosopiyang Stoiko gamit ang mga termino at metapora upang tulungan ang magmga bagong akay na [[hentil]] na maunawaan ang salita ng diyos.<ref>Kee, Howard and Franklin W. Young, ''Understanding The New Testament'', Englewood Cliffs, New Jersey, Prentice Hall, Inc. 1958, pg 208. ISBN 978-0139365911</ref>
Ang kanyang pamilya ay may kasaysayan ng kabanalang pang-[[relihiyon]]({{bibleverse|2|Timoteo|1:3}}. Maliwanag na ang kanyang pamilya ay nauugnay sa mga tradisyon ng [[fariseo]]({{bibleverse||Filipos|3:5-6}}). Ang kanyang ama ay isang fariseo({{bibleverse|Mga|Gawa|23:6}}). Ayon sa {{bibleverse||Filipos|3:5}}, siya ay mula sa lipi ni Benjamin, isang Hebreo ng mga Hebreo at isang fariseo. Sa kanyang kabataan, ipinadala si Pablo sa Herusalem upang tumanggap ng edukasyon sa eskwela ni Gamaliel({{bibleverse|Mga|Gawa|22:3}}). Gayunpaman, ang mga pagtatangka ni Pablo na mangatwiran sa istilong [[rabbi]]niko halimbawa sa {{bibleverse||Roma|7:1-6}} ay naghahayag ng kanyang kawalang kaalaman sa lohikang rabbiniko. Ang ilan sa kanyang mga kamag-anak ay tumira sa Herusalem dahil kalaunan, ang isa sa mga anak ng kanyang kapatid na babae ay nagligtas ng kanyang buhay doon({{bibleverse|Mga|Gawa|23:16}}). Wala nang iba pa pang alam sa kanyang buhay hanggang sa sumali siya sa pagkamartir ni Esteban({{bibleverse|Mga|Gawa|7:58-60,22:20}}). Si Saul ay natutong gumawa ng mga tolda({{bibleverse|Mga|Gawa|18:1-3}}) na kalaunan ang naging paraan ng pagsuporta sa kanyang sarili habang nangangaral.
 
===Mga posibleng nakaimpluwensiya kay Pablo===
Ang kanyang pamilya ay may kasaysayan ng kabanalang pang-[[relihiyon]]({{bibleverse|2|Timoteo|1:3}}. Maliwanag na ang kanyang pamilya ay nauugnay sa mga tradisyon ng [[fariseo]]({{bibleverse||Filipos|3:5-6}}). Ang kanyang ama ay isang fariseo({{bibleverse|Mga|Gawa|23:6}}). Ayon sa {{bibleverse||Filipos|3:5}}, siya ay mula sa lipisulat ni Benjamin, isang Hebreo ng mga Hebreo at isang fariseo. Sa kanyang kabataan, ipinadala si Pablo sa Herusalem upang tumanggap ng edukasyon sa eskwela ni Gamaliel({{bibleverse|Mga|Gawa|22:3}}). Gayunpaman, ang mga pagtatangkaliham ni Pablo na mangatwiran sa istilong [[rabbi]]niko halimbawana sa {{bibleverse||Roma|7:1-6}} ay naghahayag ng kanyang kawalang kaalamanayon sa lohikang rabbiniko. Ang mga lihamskolar niay Pabloorihinal na isinulat sa wikang Griyego ay may pagkakatulad at posibleng hinango mula sa mga [[pilosopiyang Griyego]] nang [[Stoiko]](halimbawa sa Filipos 4:2-9, Col 3:1-17, 1 Thes 4:1-12), [[Platonismo]](halimbawa sa {{bibleverse||Colosas|1:18}}, {{bibleverse||Efeso|1:22}}, {{bibleverse|1|Corinto|12:14}}, {{bibleverse|2|Corinto|4:16-5:10}})<ref>Ayon kay [[Plato]]:"Una at pagkatapos ay mga diyos na gumagaya sa sperikal na hugis ng uniberso na nakasara sa dalawang mga makadiyos na kurso sa isang sperikal na katawan na, ating ngayong teterminuhang ulo na pinakamakadiyos na bahagi natin at ang panginoon ng lahat na nasa atin; dito, ang mga diyos kapag kanilang pinagsama ang katawan ay nagbigay sa ibang mga kasapi na maging mga lingkod." </ref> at [[Cynisismo|Cyniko]](halimbawa sa Roma 6:16-18,7:14)<ref>Ayon kay [[Heraclitus]]: Ang kasamaan lamang ang umaalipin, ang birtud ay nagpapalaya</ref> gayundin sa [[mga misteryong Greko-Romano|mga misteryong relihiyon]]. Ang mga [[sulat ni Pablo]] ay nagpapakita ng kanyang pagiging bihasakahusayan sa isang edukadong istilong Griyego gayundin sa kanyang pagbanggit ng ilang mga manunulat na [[Helenestiko]]. AyonHalimbawa, sinipi ni Pablo ang isang taga-Creta sa {{bibleverse||Tito|1:12-13}}, "''Isa sa kanila, ito ay [[Epimenides|sarili nilang propeta]], ang nagsabi: Ang mga taga-[[Creta]] ay ''laging'' sinungaling, asal masamang hayop at matatakaw na [[batugan]]. Ang sinabing ito patungkol sa kanila ay ''totoo''." Gayunpaman, ang pagsasabiIsinaad ni Pablo na totoo ang ipinahayag ng isang taga-Creta na ang mga taga-Creta ay ''laging'' singungaling ay isang [[kontradiksiyon]]. Hindi maaaring angkining totoo ang pahayagsinabing ngito taga-Cretapatungkol dahilsa lalabas na nagsisinungaling rin siya at kung nagsisinungaling siyakanila ay hindi totoo ang kanyang pahayag. Ang pangangatwiran ni Pablo tungkol sa mga Kasulatan ay nakasalig sa saling Griyegong [[Septuagint]] ng [[Tanakh]] na iba sa maraming mga lugar sa Hebreong Tanakh. Ang Septuagint ay itinatakwil ng mga Hudyo dahil sa korupsiyon nito. Ang ilan sa kanyang mga kamag-anak ay tumira sa Herusalem dahil kalaunan, ang isa sa mga anak ng kanyang kapatid na babae ay nagligtas ng kanyang buhay doon(''{{bibleverse|Mga|GawaTito|231:1613}}). Walana nanghumahantong ibaisang pa pang alam sa kanyang buhay hanggang sa sumali siya sa pagkamartir ni Esteban({{bibleverse|Mga|Gawa|7:58-60,22:20}})[[kontradiksiyon]]. Si Saul ay natutong gumawa ng mga tolda({{bibleverse|Mga|Gawa|18:1-3}}) na kalaunan ang naging paraan ng pagsuporta sa kanyang sarili habang nangangaral.
 
===Pagsipi ni Pablo sa Septuagint===
Ang pangangatwiran ni Pablo tungkol sa mga Kasulatan ay nakasalig sa saling Griyegong [[Septuagint]] ng [[Tanakh]] na iba sa maraming mga lugar sa Hebreong Tanakh. Ang Septuagint ay itinatakwil ng mga Hudyo dahil sa korupsiyon nito.
===Talambuhay ni Pablo ayon sa mga Ebionita===
Ayon sa Kristiyanong si [[Epiphanius]], isinaad ng mga Hudyong-Kristiyanong [[Ebionita]](na tumakwil kay Pablo bilang isang impostor na apostol) na "''kanilang inihayag na siya(Pablo) ay Griyego...Siya ay tumungo sa Heruslaem, kanilang sinasabi, at gumugol ng ilang panahon doon, siya ay sinunggaban ng kasigasigan na pakasalan ang anak na babae ng [[Saserdote]]. Sa kadahilanang ito ay naging isa siyang akay(sa Hudaismo) at nagpatuli. Pagkatapos ay nang mabigo niyang makuha ang babae ay napoot at sumulat nang laban sa pagtutuli at laban sa [[Sabbath]] at Batas(ng Hudyo)''"<ref>Epiphanius, Panarion, 30.16.6-9</ref>