Apostol Pablo: Pagkakaiba sa mga binago

| patronage= Mga misyon; Mga teologo; Mga [[hentil]]

| major_shrine=[[Basilica of Saint Paul Outside the Walls]] }}

 

Si '''Apostol Pablo''' o '''Pablo ng Tarsus''' ([[Wikang Ebreo|Ebreo]]: '''פאולוס מתרסוס''', Pa’ulus miTarsus) ([[5 CE]]–[[67 CE]]) ayon sa ilang aklat ng [[Bagong Tipan]] ay isang [[apostol]] ni [[Hesus]]. Ang mga sulat na tradisyonal na itinuturo sa kanya ng mga Kristiyano na tinatawag na mga [[sulat ni Pablo]] ay bumubuo ng malaking bahagi ng [[Bagong Tipan]]. Gayunpaman, ang marami sa mga [[sulat ni Pablo]] ay pinaniniwalaan ng mga modernong skolar na hindi autentiko o peke na ipinangalan lang kay Pablo. Ang mga [[sulat ni Pablo]] na nakapasok sa [[kanon]] na Katoliko ay tinatanggap ng maraming mga Kristiyano ngayon ngunit hindi lahat ng mga Kristiyano. Ang mga [[ebionita]] ay tumakwil sa mga [[sulat ni Pablo]] at tumuring kay Pablo na isang ''impostor na apostol''.

 

== Talambuhay ==

[[Talaksan:Caravaggio-The Conversion on the Way to Damascus.jpg|thumb|right|Isang dibuho hinggil sa pagbabagong-loob ni San Pablo noong patungo siya sa Damasco. Ipininta ng tagapintang si [[Michelangelo Merisi da Caravaggio]] (1573-1610) - mas kilala bilang [[Caravaggio]] lamang - ang obrang ito. Sumiklab lamang ang liwanag na mula sa kalangitan sa loob ng isip ni Saul - na naging Pablo. Sa larawang ito na walang panlikod na palamuti o tanawin sapagkat nasa loob lamang ng isang silid o pook sa isang bahay. Tila naghihintay lamang ang kasamang katulong at ang kabayo na muling balikan ng ulirat at bumangong muli si Pablo, para makapagpatuloy sila sa kanilang paglalakbay.<ref name=Biblia2/>]]

 

Ayon sa {{bibleverse|Mga|Gawa|22:25-29}} at {{bibleverse|Mga|Gawa|16:37}}, si Pablo ay isang mamamayang Romano sa kapanganakan gaya ng kanyang ama. Siya ay nagmula sa isang taos pusong pamilyang Hudyo sa siyudad ng [[Tarsus|Tarsus, Syria]]. <ref>Montague, George T. ''The Living Thought Of St. Paul''. Milwaukee: Bruce Publishing Co. 1966. AISN: B0006CRKIC</ref> Ayon sa mga skolar, ang Tarsus ang pinakamaimpluwensiyang siyudad sa [[Asya menor]] sa panahon ni [[Dakilang Alejandro]].<ref>Wright, G. Ernest , ''Great People Of The Bible And How They Lived'', (Pleasantville, New York: The Reader’s Digest Association, Inc., 1974. ASIN: B000OEOKL2</ref> Ang [[Stoisismo]] ang nananaig na [[pilosopiya]] doon. Sa mga [[sulat ni Pablo]], mabigat na sumasalamin ang kaalaman ni Pablo ng pilosopiyang Stoiko gamit ang mga termino at metapora upang tulungan ang mga bagong akay na [[hentil]] na maunawaan ang salita ng diyos.<ref>Kee, Howard and Franklin W. Young, ''Understanding The New Testament'', Englewood Cliffs, New Jersey, Prentice Hall, Inc. 1958, pg 208. ISBN 978-0139365911</ref>

Ang kanyang pamilya ay may kasaysayan ng kabanalang pang-[[relihiyon]]({{bibleverse|2|Timoteo|1:3}}. Maliwanag na ang kanyang pamilya ay nauugnay sa mga tradisyon ng [[fariseo]]({{bibleverse||Filipos|3:5-6}}). Ang kanyang ama ay isang fariseo({{bibleverse|Mga|Gawa|23:6}}). Ayon sa {{bibleverse||Filipos|3:5}}, siya ay mula sa lipi ni Benjamin, isang Hebreo ng mga Hebreo at isang fariseo. Sa kanyang kabataan, ipinadala si Pablo sa Herusalem upang tumanggap ng edukasyon sa eskwela ni Gamaliel({{bibleverse|Mga|Gawa|22:3}}). Gayunpaman, ang mga pagtatangka ni Pablo na mangatwiran sa istilong [[rabbi]]niko halimbawa sa {{bibleverse||Roma|7:1-6}} ay naghahayag ng kanyang kawalang kaalaman sa lohikang rabbiniko. Ang ilan sa kanyang mga kamag-anak ay tumira sa Herusalem dahil kalaunan, ang isa sa mga anak ng kanyang kapatid na babae ay nagligtas ng kanyang buhay doon({{bibleverse|Mga|Gawa|23:16}}). Wala nang iba pa pang alam sa kanyang buhay hanggang sa sumali siya sa pagkamartir ni Esteban({{bibleverse|Mga|Gawa|7:58-60,22:20}}). Si Saul ay natutong gumawa ng mga tolda({{bibleverse|Mga|Gawa|18:1-3}}) na kalaunan ang naging paraan ng pagsuporta sa kanyang sarili habang nangangaral.

Ang mga [[sulat ni Pablo|liham ni Pablo]] na ayon sa mga skolar ay orihinal na isinulat sa wikang Griyego ay may pagkakatulad at posibleng hinango mula sa mga [[pilosopiyang Griyego]] nang [[Stoiko]](halimbawa sa Filipos 4:2-9, Col 3:1-17, 1 Thes 4:1-12), [[Platonismo]](halimbawa sa {{bibleverse||Colosas|1:18}}, {{bibleverse||Efeso|1:22}}, {{bibleverse|1|Corinto|12:14}}, {{bibleverse|2|Corinto|4:16-5:10}})<ref>Ayon kay [[Plato]]:"Una at pagkatapos ay mga diyos na gumagaya sa sperikal na hugis ng uniberso na nakasara sa dalawang mga makadiyos na kurso sa isang sperikal na katawan na, ating ngayong teterminuhang ulo na pinakamakadiyos na bahagi natin at ang panginoon ng lahat na nasa atin; dito, ang mga diyos kapag kanilang pinagsama ang katawan ay nagbigay sa ibang mga kasapi na maging mga lingkod." </ref> at [[Cynisismo|Cyniko]](halimbawa sa Roma 6:16-18,7:14)<ref>Ayon kay [[Heraclitus]]: Ang kasamaan lamang ang umaalipin, ang birtud ay nagpapalaya</ref> gayundin sa [[mga misteryong Greko-Romano|mga misteryong relihiyon]]. Ang mga [[sulat ni Pablo]] ay nagpapakita ng kanyang kahusayan sa isang edukadong istilong Griyego gayundin sa kanyang pagbanggit ng ilang mga manunulat na [[Helenestiko]]. Halimbawa, sinipi ni Pablo ang isang taga-Creta sa {{bibleverse||Tito|1:12-13}}, "''Isa sa kanila, ito ay [[Epimenides|sarili nilang propeta]], ang nagsabi: Ang mga taga-[[Creta]] ay laging sinungaling, asal masamang hayop at matatakaw na [[batugan]]''. Isinaad ni Pablo na ''ang sinabing ito patungkol sa kanila ay totoo'' ({{bibleverse||Tito|1:13}}) na humahantong isang [[kontradiksiyon]].