Pilipinas: Pagkakaiba sa mga binago

Ayon sa mga naitalang posillabi ng tao sa bansa, maaaring dinayo na ng mga tao ang Pilipinas, ilang libong taon na ang nakalipas. Tumawid sa mga sinaunang tulay na lupa ang mga [[Negrito]] o Ita, ang tinatayang kauna-unahang mga nanirahan sa Pilipinas. Sa kalaunan, dumayo sila sa kagubatan ng mga islapulo. Sa kasalukuyan nang sumapit ang ikalawang milenyolibong taon, nanirahan din sa Pilipinas ang iba pang mga migrantemandarayuhan mula sa [[Peninsulatangway ng Malay]], kapuluan ng [[Indonesia]], mga taga [[Indotsina]] at [[Taiwan]].

Nanirahan sa bansa noong ika-walong siglodantaon ang mga mangangalakal na [[Intsik|Tsino]]. Ang paglaganap ng mga bansang(kaharian) Budismo sa rehiyonbahagi ng Asya ang nagpasimuno ng kalakalan sa pagitan ng mga bansa sa Indonesia, India, Hapon, at Timog-Silangang Asya. Subalit, humina ang mga kaharian sa Timog-Silangang Asya dahil sa mahigpit na kompetisyonalitan at hindi pagkakasundo. Samantala, ang paglaganap ng [[Islam]] sa pamamaraan ng komersyopanangalakal at proselitismo, tulad ng [[Kristiyanismo]], ang nagdala sa mga mangangalakal at misyonerotagakalat ng pananampalataya sa rehiyonkabahagian; ang mga Arabe ay dumating sa Mindanao noong ika-14 na siglodantaon. Sa pagdating ng mga unang Europeo, sa pangunguna ni [[Fernando Magallanes]] (Ferdinand Magellan) noong [[1521]], mayroon nang mga [[rajah]] hanggang sa hilaga ng [[Maynila]], na naging mga karugtungang-sangay ng mga kaharian ng Timog-silangang Asya. Subalit, pawang mga nagsasarili ang mga islapulo ng Pilipinas noon.

Sinakop at inangkin ng mga Kastila ang mga pulo noong ika-16 na siglodantaon at pinangalanan itong "Islas Filipinas" na isinunod kay Haring [[Felipe II ng Espanya|Felipe II]]. Kaagad na ipinakilala at pinalaganap ang [[Simbahang Katoliko|Katolisismo]] sa pamamagitan ng mga misyonerotagakalat ngpananampalataya, at pati na rin ang mga Batas ng Indias (''Laws of the Indies'') at iba pang alituntuning pampatupad. Matigas na pagsuway ang itinugon ng mga grupongpangkat katutubo sa kabundukan pati na rin ng mga mapanlabang MoroMuslim na nagpapatuloy hanggang sa ngayon. Kabi-kabilang mga himagsikan at karahasan ang lumaganap sa mga baybayin sa kabuuan ng tatlong siglongdantaon pananakop, bunga na rin ng pag-aabusopagsasamantala at kakulangan ng repormapagbabago. Pinamahalaan mula sa [[Nueva España]] (Bagong Espanya sa ngayon ay [[Mehiko]]) ang bagong teritoryonasasakupan at nagsimula ang kalakalan sa [[Galeon ng Maynila]] sa pagitan ng Acapulco at Maynila noong ika-18 siglo o dantaon.

Itinatag ni Gobernadorpunong panlalawigan [[José Basco y Vargas]] noong [[1781]] ang Sociedad Económica de los Amigos del País (''Economic Society of Friends of the Country'', "Samahang Pang-ekonomiyakalakalan ng mga Kaibigan ng Bayan") at ginawang hiwalay ang bansa mula sa Nueva España.

Nagbukas ang ekonomiyapakikipagkalakalan ng bansa sa mundodaigdig noong [[ika-19 siglodantaon]]. Ang pag-angat ng mga masigasig at makabayang burgis, binubuo ng mga edukadongnakapag aral na mga katutubong Pilipino, mga Kastila at creole na ipinanganak sa Pilipinas, mga mestisong Espanyol at Tsino, silang mga ilustrado ang nagpahiwatig ng pagtatapos ng kolonyalismongpananakop ng Kastila sa kapuluan. Naliwanagan sa [[José Rizal#Impact|Kilusang Propaganda]] na nagsiwalat sa kawalang-katarungan ng pamahalaang kolonyal, sama-samang sila sumigaw para sa kalayaan. Inarestodinakip, nilitis, binigyang-sala, hinatulan ng kamatayan at binaril si [[José Rizal]], ang pinakasikat na propagandista, noong [[1896]] sa Bagumbayan [na ngayo'y Luneta] dahil sa mga aktogawaing umano ng pagpapabagsak ng pamahalaan. Naglaon at pumutok ang [[Himagsikang Pilipino]] na pinangunahan ng [[Katipunan]], isang lihim na rebolusyonaryongpanghimagsikang lipunan na itinatag ni [[Andrés Bonifacio]] at napamunuan din ni [[Emilio Aguinaldo]]. Halos tagumpay na napatalsik ng rebolusyonhimagsikan ang mga Kastila noong [[1898]].

Noong taong ding yon, magkadawit ang Espanya at [[Estadosnagkakaisang mga estado ng Unidosamerika]] sa [[Digmaang Kastila-Amerikano]]. Natalo ang Espanya at ipinasiya nilang ipasa ang kanilang mga kolonyang Pilipinas, Guam, Kuba, at Puerto Rico sa Estadosnagkakaisang Unidosestado. Binayaran naman ng Estados Unidos ang Espanya ng 20 milyong dolyar para sa mga ito, gayong nakapag-deklara na ng kalayaan ang Pilipinas.