Kalinangang Kanluranin: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
MerlIwBot (usapan | ambag)
m robot tinanggal: fr:Civilisation occidentale (strong connection between (2) tl:Kalinangang Kanluranin and fr:Société occidentale)
m re-categorisation, replaced: {usbong → {stub, :Antropolohiyang pangkalinangan → :Antropolohiyang kultural using AWB
Linya 2:
[[File:Da Vinci Vitruve Luc Viatour.jpg|thumb|200px|Ang ''[[Lalaking Vitruviano]]'' o ''Taong Vitruviano'' ni [[Leonardo da Vinci]], na isang sagisag ng kahalagahan ng [[humanismo]] at [[empirisismo]] sa kulturang Kanluranin magmula pa noong [[Renasimyento]].]]
 
Ang '''kalinangang Kanluranin''' o '''kulturang Kanluranin''', na minsang itinutumbas sa '''kabihasnang Kanluranin''', '''sibilisasyong Kanluranin''', '''kabihasnang Europeo''', o '''sibilisasyong Europeo''', ay ang mga [[kalinangan]] o kultura na pinagmulan sa [[Europa]] at ginagamitan na napaka malawakan na pagtukoy sa [[pamanang pangkalinangan]] ng mga [[social norm|pamantayang ugali ng lipunan]], mga [[pagpapahalagang pang-etika]], mga [[nakaugaliang kinapamihasnan]], mga [[paniniwalang pangpananampalataya]], mga [[sistemang pampulitika]], at tiyak na mga [[artipaktong pangkalinangan]], at mga [[teknolohiya]].
 
Nagsasanga ang '''kulturang pangkanluran''' o '''kalinangang pangkanluran''' mula sa dalawang pinagkunan: ang [[Panahong Klasikal]] ng [[panahong Griyego at Romano]] at ang impluwensiya ng [[Kristiyanismo]]. Ang mga tema at mga tradisyong makasining, pampilosopiya, pampanitikan, at [[batas na Kanluranin]]; ang mga pamanana ng mga pangkat na etniko at pangwika (lingguwistiko), natatangi na ng [[Europang Latin]], [[Keltiko]], mga [[taong Hermaniko]], at [[kabihasnang Helenistiko]] (sibilisasyong Heleniko); pati na ang kaugalian ng [[rasyonalismo]] sa samu't saring mga nasasakupan ng [[buhay]], na pinaunlad ng [[pilosopiyang Helenistiko]], [[Iskolastisismo]], mga [[Humanismo]], [[Himagsikang Pang-agham]], at ang [[Panahon ng Kamulatan]]; at kasama, sa [[kaisipang pampulitika]], ang malaganap na [[argumentong rasyonal]] (debate o balitaktakan) na nakakiling para sa [[Freethought|malayang kaisipan]], mga [[karapatang pantao]], [[egalitaryanismo]] ([[pagkakapantay-pantay]]), at [[demokrasya]].
 
Ang katagang ito ay naging ginagamit para sa bansa na ang [[kasaysayan]] ay malakas na namarkahan ng imigrasyon o pananahanang Europeo papunta sa mga pook na katulad ng [[Kaamerikahan]] at [[Australasya]], at hindi nakatuon lamang sa [[Kanlurang Europa]].
 
Ang mga tala na pangkasaysayan ng kulturang kanluranin sa loob ng nasasaklawang pangheograpiya nito sa Europa ay nagsisimula sa [[Sinaunang Gresya]], at pagkaraan ay sa [[Sinaunang Roma]], Pagsasakristiyano noong [[Gitnang Kapanahunan]] sa Europa, at reporma at modernisasyon na nag-umpisa sa [[Renasimyento]], at naging globalisado sa pamamagitan ng sunud-sunod na mga [[imperyong pangkolonya]] ng Europa (mga [[imperyong Europeo]]) na nagpakalat ng mga kaparaanan sa pamumuhay at edukasyon ng mga [[Europeo]] (mga taga-Europa) sa pagitan ng ika-16 at ika-20 mga daantaon. Umunlad ang [[kalinangang Europeo]] o kulturang Europeo na may isang masalimuot na sakop na pilosopiya, iskolastisismo at mistismong midyibal, at humanismong Kristiyano at sekular. Ang makatwirang pag-iisip ay umunlad sa pamamagitan ng isang mahabang panahon ng pagbabago at talatag (pormasyon) na may mga eksperimento sa pagkamulat, naturalismo, romantisismo, agham, demokrasya, at sosyalismo. Dahila sa kaugnayang pandaigdig, yumabong ang kulturang Europeo na kasamang lahat ang udyok na kumandili, umangkop, at sa pinakasukdulan ang makaimpluwensiya ng iba pang mga kalakarang pangkultura.
 
Ilan sa mga daloy ng kaisipan na nagbigay ng kahulugan sa makabaagong mga [[lipunan]]g Kanluranin ay ang pagkakaroon ng [[pluralismong pampulitika]], tanyag na mga [[subkultura]] (kabahaging mga kultura) o mga [[kontrakultura]] (mga pasalungat na kultura, na katulad ng mga kilusan ng [[New Age|Bagong Panahon]]), at tumataas na [[syncretism|sinkretismo]] na nagresulta mula sa [[globalisasyon]] at [[migrasyong pantao]].
Linya 14:
==Mga sanggunian==
{{Reflist}}
 
{{usbong|Kultura}}
 
[[Kategorya:Kalinangang Kanluranin]]
[[Kategorya:Araling klasikal]]
[[Kategorya:Sosyalismo]]
[[Kategorya:Antropolohiyang pangkalinangankultural]]
 
 
{{usbongstub|Kultura}}