Temperatura: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Legobot (usapan | ambag)
m Bot: Migrating 95 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q11466 (translate me)
No edit summary
Linya 1:
Ang '''temperatura''' o '''kaintan"''' ay ang sukat ng kasidhian ng kainitan o kalamigan ng isang bagay, katulad ng mula sa katawan ng isang [[tao]]<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|Temperatura}}</ref> at sa lagay ng [[panahon]].<ref name=Bansa>{{cite-Bansa|''Temperature'', temperaturakaintan, lagay ng panahon}}, makikita sa [http://www.bansa.org/dictionaries/tgl/?dict_lang=tgl&type=search&data=temperature ''Temperature''].</ref> Sa kahulugang [[makaagham]], ang temperaturakaintan ay ang pisikal na dami o kantidad na naglalarawan kung gaano kabilis gumagalaw ang mga molekula sa loob ng isang materyal o bagay.
 
[[Talaksan:Thermometer 0.svg|right|180px]]
 
Maaaring gamitin ang isang [[termometro]] upang malaman ang temperaturakaintan, ang antas ng init o lamig. Kalimitang sinusukat ang temperaturakaintan sa pamamagitan ng mga degri ng [[Celsius]] ([[°C]]). Sa [[Estados Unidos]], mas kadalasang ginagamit ang mga degri o gradong [[Fahrenheit]] ([[°F]]). Minsan ding ginagamit ng mga [[siyentipiko]] ang mga degring [[Kelvin]] ([[K]]) upang sukatin ang temperaturakaintan.
 
Narito ang ilang mga kabatirang kaugnay ng temperaturakaintan:
 
:* Naninigas o nagyeyelo ang tubig sa temperaturangkaintang 0&nbsp;°C, 32&nbsp;°F, o 273.15 K.
 
:* Ang pangloob na temperaturangkaintang tinatawag na pangkaibuturang temperaturakaintan ng katawan ng [[katawan ng tao]] ay malapit sa 37&nbsp;°C o 98&nbsp;°F.
 
:* Kumukulo ang tubig kapag umabot na sa 100&nbsp;°C, 212&nbsp;°F, o 373.15 K.
 
:* Ang pinakamalamig na temperaturakaintan ay ang [[absolutong sero]] ([[ganap na sero]], [[lubos na sero]], [[puspos na sero]]), na nasa 0 K, {{ndash}}459&nbsp;°F, o {{ndash}}273.15&nbsp;°C.
 
Kakaiba ang temperaturakaintan mula sa [[init]], sapagkat isang [[enerhiya]] ang init na gumagalaw o lumilipat mula sa isang bagay papunta sa iba pang bagay. Isang sukat ang temperaturakaintan ng mga galaw o [[bibrasyon]] ([[pagyanig]]) ng mga [[molekula]]ng nasa loob ng isang bagay. Kapag may mataas na temperaturakaintan ang isang bagay, nangangahulugang mabilis ang karaniwang tulin o bilis ng mga molekula nito.
 
Kapag mas malaki ang diprensya o pagkakaiba ng temperaturakaintan sa pagitan ng isang bagay at ng [[kapaligiran]] nito, mas maraming init ang kailangan upang makagawa ng katulad o kaparehong temperaturakaintan. Ngunit maaari o posibleng magkaroon ng malamig na bagay (mas mababang temperaturakaintan) na nangangailangan ng mas mababang init kaysa isang mas mainit na bagay (mas mataas na temperaturakaintan) upang maging mainit ito. Dahil ito sa may mas maraming kapasidad na init ang isang malamig na bagay, kaya't mas maraming init ang kailangan upang maging mainit ito. Halimbawa, mas maraming kapasidad na init ang isang kilogramo ng tubig kaysa isang kilogramo ng [[bakal]]. Nangangahulugan ito na mas maraming enerhiya ang kailangan upang maging mas mainit ng 1&nbsp;°C kaysa sa kinakailangan upang maging mas mainit ng 1&nbsp;°C ang bakal.
 
Isa ring mahalagang elementong [[pangklima]] ang temperaturakaintan. Kaugnay ito sa dami ng enerhiya ng init na nasa hangin. Ginagamit ang mga [[Isotherm map|mapang isoterm]] upang maipakita ang kilos ng pagkalat o distribusyon ng temperaturakaintan sa isang pook. Magkakaiba ang temperaturakaintan sa loob ng magkakaibang mga kapanahunan at mga lugar. Naaapektuhan ito ng:
 
:* [[insulasyon]]