Multiberso: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q3327819 |
Bluesnickers (usapan | ambag) No edit summary |
||
Linya 1:
Ang '''multiberso''' o '''meta-uniberso''' ang hipotetikal na hanay ng mga walang hangganan o may hangganang mga posibleng [[uniberso]](kabilang ang unibersong ating nararanasan) na binubuo ng bawat bagay na umiiral at maaaring umiiral: ang kabuuan ng kalawakan, panahon, materya at enerhiya gayundin ang mga pisikal na batas at konstante na naglalarawan sa mga ito. Ang terminong ito ay inimbento noong 1895 ng pilosopong Amerikano at sikologong si [[William James]]. Ang mga iba't ibang uniberso sa loob ng multiberso ay minsang tinatawagt na ''mga parallel universe''.▼
{{See also|Many-worlds interpretation}}
{{Use dmy dates|date=July 2012}}
{{Cosmology}}
▲Ang '''multiberso''' o '''meta-uniberso''' ang hipotetikal na hanay ng mga walang hangganan o may hangganang mga posibleng [[uniberso]](kabilang ang unibersong ating nararanasan) na binubuo ng bawat bagay na umiiral at maaaring umiiral: ang kabuuan ng kalawakan, panahon, materya at enerhiya gayundin ang mga pisikal na batas at konstante na naglalarawan sa mga ito. Ang terminong ito ay inimbento noong 1895 ng pilosopong Amerikano at sikologong si [[William James]]. Ang mga iba't ibang uniberso sa loob ng multiberso ay minsang tinatawagt na ''mga parallel universe''. {{citation| url=http://books.google.com/books?id=HA0MAAAAIAAJ&dq=Visible%20nature%20is%20all%20plasticity%20and%20indifference%2C%20a%20multiverse%2C%20as%20one%20might%20call%20it%2C%20and%20not%20a%20universe&pg=PA10#v=onepage&q=%22Visible%20nature%20is%20all%20plasticity%20and%20indifference,%20a%20multiverse,%20as%20one%20might%20call%20it,%20and%20not%20a%20universe%22&f=false" | date = October, 1895 | last= James | first = William | journal= Internat. Jrnl. Ethics | volume = 6 | page= 10| title= Is Life Worth Living? | quote= Visible nature is all plasticity and indifference, a multiverse, as one might call it, and not a universe.}}</ref> The various universes within the multiverse are sometimes called '''parallel universes'''.
==== Max Tegmark's four levels ====
{{anchor|Tegmark's classification}}
[[Cosmology | Cosmologist]] si [[Max Tegmark]] ay nagbigay ng isang [[taxonomiya (pangkalahatan) | taxonomiya]] ng universes lampas sa pamilyar na [[kapansin-pansin uniberso]]. Ang mga antas ayon sa pag-uuri Tegmark ay nakaayos sa paraan na ang mga kasunod na mga antas ay maaaring naunawaan upang mapaligiran at palawakin sa nakaraang mga antas, at ang mga ito ay daglian ng inilarawan sa ibaba.<ref>{{cite journal| first=Max| last=Tegmark| journal=Scientific American| year=2003| month=May| title=Parallel Universes}}</ref><ref>{{cite book
| first = Max | last = Tegmark | year = 2003 | month = 23 January
| title = Parallel Universes
| url = http://space.mit.edu/home/tegmark/multiverse.pdf |format=PDF
| accessdate=7 February 2006}}</ref>
===== Antas I: Higit pa sa aming kosmolohiko abot-tanaw =====
Ang isang generic na hula ng [[magugulong implasyon]] ay isang walang-katapusang [[ergodic teorya | ergodic]] uniberso, na, pagiging walang-katapusang, dapat maglaman [dami [Hubble]] s napagtatanto ang lahat ng mga paunang kondisyon.
Alinsunod dito, isang walang-katapusang uniberso ay maglalaman ng isang walang-katapusang bilang ng mga volume ng Hubble, ang lahat ng pagkakaroon ng parehong [[pisikal na batas]] s at [[pisikal na pare-pareho]] s. Sa pagsasaalang-alang sa mga configuration na tulad ng pamamahagi ng [[bagay]], halos lahat ay naiiba mula sa aming mga dami ng Hubble. Gayunpaman, dahil mayroong walang katapusan maraming, malayo sa mga [[kapansin-pansin uniberso # kosmolohiko abot-tanaw | kosmolohiko abot-tanaw]], magkakaroon kalaunan maging volume Hubble na may katulad na, at kahit na magkakahawig, configuration. Tinatantya Tegmark na ang isang kaparehong dami sa atin ay dapat na tungkol sa [[Dobleng eksponenal na sistema|2<sup>10<sup>118</sup></sup>]] meters away from us.<ref>{{cite journal |author1=Max Tegmark |journal=In "Science and Ultimate Reality: from Quantum to Cosmos", honoring John Wheeler's 90th birthday. J. D. Barrow, P.C.W. Davies, & C.L. Harper eds. Cambridge University Press (2003) |title=Parallel Universes |year=2003 |arxiv=astro-ph/0302131|bibcode = 2003astro.ph..2131T }}</ref> Given infinite space, there would, in fact, be an infinite number of Hubble volumes identical to ours in the universe.<ref name="TegmarkPUstaple">"Parallel universes. Not just a staple of science fiction, other universes are a direct implication of cosmological observations.", Tegmark M., Sci Am. 2003 May;288(5):40–51.</ref>Sinusundan ito nang direkta mula sa [[kosmolohiko prinsipyo]], kung saan ito ay ipinapalagay ang aming dami Hubble ay hindi espesyal o natatangi.
==== Antas III: Maraming mga mundo-interpretasyon ng kabuuan mekanika =====
[[Hugh Everett]] ni [[marami-na mundo interpretasyon]] (MWI) ay isa sa ilang mainstream [[interpretations ng kabuuan mekanika]]. Sa maikling, isang aspeto ng kabuuan mekanika ay na ang ilang mga obserbasyon hindi maaaring mahulaan walang pasubali. Sa halip, mayroong isang hanay ng mga posibleng mga obserbasyon, bawat isa ay may iba't ibang mga bagay na maaaring mangyari. Ayon sa MWI, bawat isa sa mga posibleng mga obserbasyon ay tumutugon sa isang iba't ibang uniberso. Ipagpalagay na ang isang {{dice}} ay itinapon na naglalaman ng anim na mga gilid at ang numeric resulta ng hagis tumutugon sa isang kabuuan mekanika [[kapansin-pansin]]. Ang lahat ng anim na mga posibleng paraan ang {{dice | mamatay}} ay maaaring mahulog tumutugma sa anim na iba't ibang mga uniberso.
mayroon lamang [[unibersal wavefunction | isang solong uniberso]] ngunit pagkatapos ng "split" sa "maraming mga mundo" hindi ang mga maaari sa pangkalahatan nakikipag-ugnayan).
<ref>
''Tegmark, Max,'' [http://www.arxiv.org/abs/quant-ph/9709032/ The Interpretation of Quantum Mechanics: Many Worlds or Many Words?], 1998.
''Deutsch, David, [http://www.qubit.org/people/david/Articles/Frontiers.html David Deutsch's Many Worlds], ''Frontiers'', 1998.''</ref>{{Failed verification|date=November 2013|talk=Universes in MWI do not split}}
Tegmark argues that a level III multiverse does not contain more possibilities in the Hubble volume than a level I-II multiverse. In effect, all the different "worlds" created by "splits" in a level III multiverse with the same physical constants can be found in some Hubble volume in a level I multiverse. Tegmark writes that "The only difference between Level I and Level III is where your [[doppelgänger]]s reside. In Level I they live elsewhere in good old three-dimensional space. In Level III they live on another quantum branch in infinite-dimensional [[there is only [[universal wavefunction|a single universe]] but after the "split" into "many worlds" these cannot in general interact.)Hilbert space]]." Similarly, all level II bubble universes with different physical constants can in effect be found as "worlds" created by "splits" at the moment of spontaneous symmetry breaking in a level III multiverse.<ref name="TegmarkPUstaple"/>
Nauugnay sa'' marami-na mundo'' ideya ay [[Richard Feynman ng'' [['' interpretasyon ng maramihang mga kasaysayan]] at [[H. Dieter Zeh]] 'kaya [[marami-isip interpretasyon |'' marami-isip'' interpretasyon]].
==== Antas IV : Maramihang grupo =====
Ang tunay na grupo o [ [ mathematical uniberso teorya ] ] ay ang teorya ng Tegmark kanyang sarili . Isinasaalang-alang ng antas na ito nang pantay-pantay ang lahat ng real universes na maaaring inilarawan sa pamamagitan ng iba't ibang mga mathematical na mga istraktura . Writes Tegmark na "[ [ abstract matematika ] ] ay pangkalahatan na ang anumang [ [ teorya ng lahat ng bagay | Teorya Ng Lahat ( daliri ng paa )] ] . Iyon ay maaaring ipaliwanag ang uri sa pulos pormal na tuntunin ( independiyenteng ng malabo terminolohiya ng tao ) ay din ng isang mathematical istraktura Para sa Halimbawa, ang isang daliri ng paa na kinasasangkutan ng isang hanay ng mga iba't ibang uri ng mga entity ( naitala sa pamamagitan ng mga salita , sinasabi ) at mga pakikipag-ugnayan sa pagitan ng mga ito ( naitala sa pamamagitan ng karagdagang mga salita ) ay walang anuman kundi kung ano mathematicians tumawag sa isang [ [ itakda ang teorya | set- manilay-nilay ] ] modelo, at isa maaari pangkalahatan makahanap ng isang [ [ pormal na sistema ] ] na ito ay isang modelo ng . " Siya argues na ito " ay nagpapahiwatig na ang anumang mga nalilikhang isip parallel universe teorya ay maaaring inilarawan sa Antas IV " at " subsumes lahat ng iba pang ensembles , samakatuwid ay nagdudulot ng pagsasara sa hierarchy ng multiverses , at doon ay hindi maaaring sabihin ng isang pang-5 antas.
"<ref>{{cite book
| first = Max
| last = Tegmark
| year = 2003
| month = 23 January
| title = Parallel Universes
| url = http://www.wintersteel.com/files/ShanaArticles/multiverse.pdf
|format=PDF| accessdate=7 February 2006
}}{{dead link|date=October 2013}} (PDF).</ref>
[[Jürgen Schmidhuber]], however, says the "set of mathematical structures" is not even well-defined, and admits only universe representations describable by [[constructive mathematics]], that is, [[computer program]]s. He explicitly includes universe representations describable by non-halting programs whose output bits converge after finite time, although the convergence time itself may not be predictable by a halting program, due to [[Kurt Gödel]]'s limitations.<ref>[[Jürgen Schmidhuber|J. Schmidhuber]] (1997): A Computer Scientist's View of Life, the Universe, and Everything. Lecture Notes in Computer Science, pp. 201–208, Springer: [http://www.idsia.ch/~juergen/everything/ IDSIA – Dalle Molle Institute for Artificial Intelligence]</ref><ref>[[Jürgen Schmidhuber|J. Schmidhuber]] (2000): Algorithmic Theories of Everything [http://arxiv.org/abs/quant-ph/0011122 arXiv.org e-Print archive]</ref><ref>[[Jürgen Schmidhuber|J. Schmidhuber]] (2002): Hierarchies of generalized Kolmogorov complexities and nonenumerable universal measures computable in the limit. International Journal of Foundations of Computer Science 13(4):587–612 [http://www.idsia.ch/~juergen/kolmogorov.html IDSIA – Dalle Molle Institute for Artificial Intelligence]</ref> He also explicitly discusses the more restricted ensemble of quickly computable universes.<ref>[[Jürgen Schmidhuber|J. Schmidhuber]] (2002): The Speed Prior: A New Simplicity Measure Yielding Near-Optimal Computable Predictions. Proc. 15th Annual Conference on Computational Learning Theory (COLT 2002), Sydney, Australia, Lecture Notes in Artificial Intelligence, pp. 216–228. Springer: [http://www.idsia.ch/~juergen/speedprior.html IDSIA – Dalle Molle Institute for Artificial Intelligence]</ref>
==== Ang siyam na uri ni Brian Greene ====
{{anchor|Brian Greene's nine types of parallel universes}}
American [[theoretical physicist]] and [[Super-string theory|string theorist]] [[Brian Greene]] discussed nine types of parallel universes:<ref>In [[The Hidden Reality: Parallel Universes and the Deep Laws of the Cosmos]], 2011</ref>
; Tinahi : Ang [ [# Antas I: Higit pa sa aming kosmolohiko abot-tanaw | tinahi multiverse ]] ay gagana lamang sa isang walang-katapusang uniberso . Gamit ang isang walang-katapusang halaga ng puwang , ang bawat posibleng kaganapan ay magaganap nang walang katapusang bilang ng beses. Gayunpaman , ang tulin ng ilaw pinipigilan sa amin mula sa pagiging kamalayan ng iba pang mga magkakahawig na mga lugar .
; Ng implasyon : Ang [ [ Eternal implasyon | ng implasyon multiverse ] ] ay binubuo ng iba't-ibang mga bulsa kung saan pagbagsak mga patlang sa implasyon at bumuo ng bagong universes .
; Brane : Ang [[ Brane kosmolohiya | brane multiverse ]] ng sumusunod mula sa [[ M- theory ]] at ipinapahayag na ang bawat uniberso ay isang 3 -dimensional brane na umiiral na may marami pang iba . Particle ay nakatali sa kani-kanilang mga branes maliban sa gravity .
; Cyclic : Ang [[ cyclic na modelo | cyclic multiverse ]] ay may maramihang [[ lamad ( M- teorya ) | branes ]] ( bawat isang universe ) na nagbanggaan , na nagiging sanhi Big bangs . Ang universes bounce pabalik at pumasa sa pamamagitan ng oras , hanggang sa ang mga ito ay nakuha pabalik sama-sama at muli mabangga , pagsira sa lumang nilalaman at paglikha ng mga ito nang panibago .
; Landscape : Ang [[ String teorya landscape | landscape multiverse ]] ay nakasalalay sa Calabi - Yau mga hugis string teorya ng . Quantum pagbabago-bago i-drop ang mga hugis sa isang mas mababang antas ng enerhiya , ang paglikha ng isang bulsa na may iba't ibang hanay ng mga batas mula sa nakapaligid na espasyo.
; Quantum : Ang [[ Marami - mundo interpretasyon | kabuuan multiverse ]] ay lumilikha ng isang bagong uniberso kapag ang isang diversion sa mga kaganapan nangyayari , tulad ng sa [[ marami- na mundo interpretasyon ]] ng kabuuan mekanika .
; Holographic : Ang [ [ holographic prinsipyo | holographic multiverse ]] ay nagmula sa [[ Holographic prinsipyo | teorya ]] na maaaring gayahin ang ibabaw na lugar ng isang puwang sa dami ng mga rehiyon.
; Kunwa : Ang [[kunwa katotohanan | kunwa multiverse]] umiiral sa kumplikadong mga computer system na gayahin buong universes .
; Ultimate : Ang [[ Mathematical uniberso teorya | ultimate multiverse ]] Naglalaman ang bawat mathematically posible sansinukob sa ilalim ng iba't ibang mga batas ng pisika .
{{Main | cyclic modelo}}
Sa ilang mga teoryang doon ay isang serye ng mga walang katapusan na, self-nagtutukod mga ikot (halimbawa: isang [[walang hanggan]] ng [[Big Bang]] - [[Big ngumalot]]).
=== Ang teoryang M ===
{{See also|Introduction to M-theory|M-theory|Brane cosmology|String theory landscape}}
Isang multiverse ng isang medyo iba uri ay envisaged sa loob ng [[string theory]] at nito mas mataas na-dimensional na extension, teoryang-m.
=== Matryoskaberso ===
Isang Matryoshkaverse ay tumutukoy sa anumang uniberso na parehong naka-lock sa loob at sumasaklaw ng isang bilang ng iba pang mga universes, tulad ng isang hanay ng mga [[Matryoshka manika | Russian mga manika na gawa sa kahoy]], na may isa o higit pang mga manika bawat nested sa loob ng isa pang Uniberso
=== Anthropic principle ===
{{Main|Anthropic principle}}
Ang konsepto ng iba pang mga universo ay nai- ipinanukalang upang ipaliwanag kung paano ang aming [[ kapansin-pansin uniberso | Uniberso ]] ay mukhang na- [[ Fine -tono Universe | fine -tono]] para sa [[ malay | malay-tao ]] buhay bilang maranasan namin ito. Kung mayroong isang malaking (maaaring walang katapusan ) bilang ng mga universes , bawat isa ay may iba't ibang mga posibleng pisikal na batas ( o iba't ibang [[ pangunahing pisikal na pare-pareho ]]) , ang ilan sa mga universes , kahit na napakakaunting mga , ay magkakaroon ng kumbinasyon ng mga batas at mga pangunahing mga parameter na angkop para sa pag-unlad ng [[ bagay ]], mga istraktura ng pang-astronomiya , simple pagkakaiba-iba, mga bituin, at planeta na maaaring umiiral ang sapat na katagalan para sa [[ buhay ]] upang sumulpot at nagbabago . Ang [[ mahina anthropic prinsipyo ]] Maaaring pagkatapos ay ilapat sa pagtibayin na gusto namin ( bilang may malay-tao ng tao'y ) umiiral lamang sa isa sa mga ilang universes na [[ bias seleksyon | nangyari sa maging ]] pino ang tono , na nagpapahintulot sa pagkakaroon ng buhay sa umunlad malay . Kaya, habang ang probabilidad ay maaaring maging lubhang maliit na anumang partikular na uniberso ay magkakaroon ng kinakailangang mga kondisyon para sa buhay ([[ Carbon tsowinisma | bilang naiintindihan namin buhay ]]) na lumabas at nagbabago , ito ay hindi nangangailangan ng [[ intelligent na disenyo ]] alinsunod sa mga [[ teleolohiyakal argumento ]] bilang ang tanging paliwanag para sa mga kundisyon sa Uniberso na nagsusulong ng aming pag-iral sa loob nito.
[[Kategorya:Kosmolohiya]]
| |||