Qur'an: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Legobot (usapan | ambag)
m Bot: Migrating 137 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q428 (translate me)
m orthography, replaced: ksyon → ksiyon (2) using AWB
Linya 1:
[[Talaksan:Opened Qur'an.jpg|thumb|right|Ang Qur'an, ang banal na aklat ng [[Islam]].]]
 
Ang '''Koran''', '''Quran''' o '''Qur'an''' ([[Wikang Arabic|Arabik]]: القرآن, ''al-Qur’ān'', "ang pagbigkas"; tinatawag ring القرآن الكريم, ''al-Qur’ān al-Karīm'') ang banal na aklat ng [[relihiyon]]g [[Islam]]. Naniniwala ang mga Muslim na ito ang aklat ng patnubay at direksyondireksiyon ng sangkatauhan, at isinasaalang-alang ang orihinal na tekstong [[Wikang Arabic|Arabic]], na salita ng [[Allah]], diyos ng sangkatauhan<ref>[http://www.usc.edu/dept/MSA/quran/002.qmt.html#002.023 Qur'ān, Chapter 2, Verses 23-24]</ref> na ipinakita kay [[Muhammad]] sa panahon ng dalawampu't tatlong taon<ref>''Living Religions: An Encyclopaedia of the World's Faiths,'' Mary Pat Fisher, 1997, page 338, I.B. Tauris Publishers, </ref><ref>[http://www.usc.edu/dept/MSA/quran/017.qmt.html#017.106 Qur'an, Chapter 17, Verse 106]</ref>, at pinaniniwalaang ito ang huling rebelasyon sa sangkatauhan.<ref>[http://www.usc.edu/dept/MSA/quran/033.qmt.html#033.040 Qur'an, Chapter 33, Verse 40]</ref><ref>Watton, Victor, (1993), ''A student's approach to world religions:Islam'', Hodder & Stoughton, pg 1. ISBN 0-340-58795-4</ref>. Binubuo ang Qur'an ng 114 na mga surah o kabanata/kapitulo(chapter). Nahahati ang mga surah sa mga ayah o bersikulo(verse). Ang bilang ng ayah(bersikulo) ay magkakaiba ayon sa iba ibang skolar na Muslim sa simula pa ng pagkakalikha ng Islam. Sa ibang skolar ito ay binubuo ng 6,000 ayah, sa iba ay 6,204, sa iba ay 6,219, at sa iba ay 6,236.
== Kasaysayan ==
{{seealso|Muhammad}}
Ayon sa tradisyong Islamiko, natanggap ni [[Muhammad]] ang unang pahayag sa kweba ng Hira sa panahon ng kanyang pagiisa sa mga bundok. Si Muhammad ayon sa tradisyong Muslim ay isang "ummi"(illiterate o hindi marunong bumasa at sumulat). Pagkatapos nito, si Muhammad ay nakatanggap pa ng mga pahayag sa loob ng dalawampu't-tatlong taon. Ayon sa hadith at kasaysayan ng Islam, si Muhammad ay tumira sa Medina at bumuo ng isang sariling komunidad ng mga Muslim. Kanyang iniutos sa kanyang mga sahabah(kasama) na bigkasin ang Quran at pag-aralan at ituro ang mga kautusan na inihayag sa kanya araw araw. Ang kanyang mga sahabah na bumibigkas ng Quran ay tinatawag na Qari. Dahil sa karamihan ng sahabah ay hindi marunong bumasa o sumulat, sila ay inutusan ni Muhammad na matuto ng simpleng pagsulat sa mga bilanggo-ng-digmaan. Unti unti ay natutong sumulat ang mga sahabang ito. Sa mga unang yugto ng Islam, ang Quran ay isinulat sa mga tableta, mga buto at mga dahon ng date palm. Karamihan sa kabanata ng Qur'an ay ginagamit ng mga sinaunang Muslim ngunit ang Qur'an ay hindi pa umiiral sa anyong aklat sa panahon ng kamatayan ni Muhammad noong 632 CE.
 
Ayon sa skolar ng pag-aaral Islamiko na si Welch, ang mga pangingisay(seizures) ni Muhammad sa panahong ito ay maaring pinakahulugan ng mga nakapaligid sa kanya bilang isang katibayan na nagmula sa dios ang mga pahayag na ito. Ayon din kay Welch, hindi tiyak kung ang mga pangingisay ni Muhammad ay nangyari bago o pagkatapos ng unang pagkakataong inangkin ni Muhammad ang pagkapropeta. Ayon naman sa mga kritiko ni Muhammad, si Muhammad ay maaring nasasapian ng demonyo, o isang mahikero o manggagaway dahil ang kanyang karanasan ay katulad sa mga taong nag-aangking ng mga bagay ito sa sinaunang Arabia. Ayon din sa mga kritiko, si Muhammad ay nagpapanggap lang na nangingisay, <ref name="Freemon">Frank R. Freemon, A [[Differential diagnosis|Differential Diagnosis]] of the Inspirational Spells of Muhammad the Prophet of Islam, Journal of Epilepsia, 17 :4 23-427, 1976</ref> o may sakit na [[epilepsy]] na isang sakit na neurolohikal.<ref>{{Cite book| last=Margoliouth | first=David Samuel | title=Mohammed and the Rise of Islam | year=1905 | publisher=Putnam | page=46}}</ref>. Ang sakit na epilepsy ay itinuring noong sinaunang panahon na kaugnay ng mga karanasang espiritwal at para sa iba ay sa isang pagsapi ng demonyo. Sa panahon ni Hippocrates(na ama ng medisina) noong ikalimang siglo BCE, ang sakit na ito ay tinatawag na "Banal na Sakit".<ref name=history>{{cite web |url=http://allcountries.org/health/epilepsy_historical_overview.html |title=Epilepsy: historical overview |work=Health Topics A TO Z |accessdate=2011-03-20}}</ref>
 
=== Abu Bakr ===
Linya 14:
Ayon sa [[Islam na Shia]] gayundin sa ilang skolar ng [[Sunni]], si Ali ay nagtipon ng mushaf o kumpletong bersiyon ng Quran sa loob ng anim na buwan pagkatapos ng kamatayan ni Muhammad. Nang makumpleto ang bolyum nito, ito ay dinala sa Medina kung saan ito ipinakita. Ang pagkakaayos ng mga kabanata ng bolyum ni Ali ay itinatakwil ng ilan.
=== Kompilasyon ===
Sa panahon ng pamumuno ng kalipata ni Uthman ibn Affan, may pinaniniwala ng pangangailangan ng kompilasyon(o pagtitipon) ng Quran. Ang kalipata ay labis na lumago at nagdala sa relihiyong Islam ng mga bagong akay mula sa iba't ibang kultura. Ang mga akay na ito ay nagsalita ng iba ibang wika ngunit hindi maalam sa wikang Arabe(Arabic) kaya ang isang kumpletong isinulat na Quran ay kailangang matipon. Bukod dito karamihan sa mga Muslim na nagmemorya ng mga bahagi ng Quran ay unti unti nangamamatay lalo na sa digmaan. Si Uthman ay sinasabing nagsimula ng isang komite kabilang si Zayd at ilang mga kilalang miyembro ng Quraysh na lumikha ng pamantayang kopya(standard copy) ng Quran. Ang ilang salaysay ay nagsasabing ang kompilasyong ito ay batay sa tekstong itinago ni Hafsa. Ang iba ay nagsasabing ang kompilasyong ito ay independiyente. Hanggang sa panahong ni Uthman, meron lamang isang isinulat na teksto ng Quran. Ayon sa mga salaysay na Islamiko, ang tekstong ito ay tapat sa orihinal na bersiyon. Ang mga ibang hindi Muslim na skolar ay naniniwalang bagamang ito ay posible, maaaring may mga pagkakaibang lumitaw sa ilang mga korupsiyon.
 
Bagaman ang pagkaka-ayos(order) ng sinaunang skripto ay iba sa kodeks Utmaniko(Uthmanic Codex), tinanggap ito ni Ali bilang pamantayang bersiyon. Ang ibang skolar ay nagmungkahing ang sinaunang tekstong Utmaniko ng Quran ay iba sa punktwasyon(punctuation) sa bersiyong tradisyonal na binabasa sa kasalukuyang panahon. Pinaniniwalaang ang sinaunang bersiyon ng teksto ay hindi naglalaman ng mga diakritiko(diacritics), marka sa mga maiksing patinig(vowels) at tuldok na ginagamit upang ibukod ang magkakatulad na isinusulat na mga letrang Arabiko gaya ng r[ر] at z[ز] or t[ت] at ṭ[ث] o f[ف] at q[ق]. Ang isang paniniwala ay ang mga tuldok ay pinakilala sa sistemang pagsulat na mga kalahating siglo(o 500 taon) pagkatapos ng standardisasyon ng tekstrong Utmaniko noong mga 700 CE. Nang matapos ang kompilasyon sa pagitan ng 650 at 656, pinaniniwalaang ipinadala ni Uthman ang mga kopya sa iba't ibang sentro ng papalawak na imperyong Islamiko. Simula nito, ang ilang libong mga skribang Muslim ay nagsimulang kumopya ng Quran.
 
Isang pagtatalo sa mga Muslim ang paniniwalang ang buong Quran ay naingatan ni Uthman. Ang ilang [[hadith]] ay nagpapatotoong ang ilang mga talata ay hindi matagpuan,<ref>Ibn Abī Dāwūd, ''Kitab al-Masahif'', p. 23</ref><ref>[[Imam al-Suyuti]]. ''[[Dur al-Manthur]]''. Volume 1 page 104</ref> na ang hindi magkakaayon na kopya ay sinunog,<ref>[[Sahih al-Bukhari]] VI.61.510</ref> at ang kasabihan ni Muhammad ay hindi naalala bilang isang talata ng Quran.<ref>Sahih al-Bukhari VII.76.445, compare VII.76.446; Sahih Muslim V.2285</ref> Dahil dito ang mga kanlurang skolar ay naniniwalang si Uthman ay nagsagawa ng pagbabago(revision) sa Quran.<ref>[[Arthur Jeffery]], ''The Qur'ân As Scripture''. 1952, Russell F Moore Company Inc., New York, p.99.</ref><ref>A F L Beeston, T M Johnstone, R B Serjeant and G R Smith (eds.), ''Arabic Literature To The End Of The Ummayad Period'', 1983, Cambridge University Press, p.243.</ref>
Linya 24:
== Interpretasyon at mga kahulugan ==
=== Tafsir ===
Ang Qur'an ay nagdulot ng malaking bilang mga mga komentaryo o pagpapaliwanag na tinatawag na "tafsir" na ang layunin ay upang ipaliwanag ang "mga kahulugan ng mga bersikulo ng Qur'an, liwanagin ang mga pinahihiwatig nito at paghahanap ng kabuluhan sa mga ito.
 
Ang tafsir ang kauna unahang akademikong gawain ng mga muslim. Ayon sa Quran, si Muhammad ang unang taong naglarawan ng mga kahulugan ng mga talata para sa mga sinaunang Muslim. Ang mga sinaunang eksehete(exegete) o tagapagpaliwanag ay kinabibilangan ng ilang mga kasamahan ni Muhammad gaya nina Ali ibn Abi Talib, Abdullah ibn Abbas, Abdullah ibn Umar at Ubayy ibn Kab. Ang eksehesis(exegesis o pagpapaliwanag) sa mga panahong ito ay sumasakop lamang sa mga paliwanag ng mga literaryong aspeto ng isang talata, ang mga nakapalibot na sirkumstansiya ng pahayag, at minsan ay intepretasyon ng isang talata gamit ang isa pang talata. Dahil sa ang Qurann ay sinalita sa klasikong Arabiko, marami sa mga huling akay sa Islam na karamihan ay hindi mga Arabo ay hindi nauunawan ang Quran na Arabiko at nabahala sa mga magkakasalungat na tema sa Quran. Ang mga komentador namang mahusay sa arabiko ay nagpaliwanag kung ano ang mga talatang angkop sa mga sinaunang komunidad ng mga Muslim at mga talatang ipinahayag kalaunan na nagpapawalang bisa(abrogasyon o nasikh) sa mga unang teksto(mansukh). Gayunpaman, ang ibang skolar ay naniniwalang walang abrogasyon na nangyari sa Quran.
 
=== Ta'wil ===
Eto ang alegorikal o esoterikong interpretasyon ng Quran na kinabibilangan ng pagbibigay ng mga esoteriko(nauunawaaan lamang ng ilan) o mistikong(tagong) kahulugan sa mga teksto nito ng isang tagapagpaliwanag. Ang mga esoterikong paliwanag na ito ay matatagpuan sa [[Supismo]](Sufism) at sa mga kasabihan ([[hadith]]) ng parehong sektang [[Twelver]] at [[Ismaili]] na mga imam ng [[Islam na Shia]].
 
== Kritisismo sa Qur'an ==
{{main|Talaan ng mga pag-atake ng mga teroristang Muslim}}
Ayon sa mga kritiko ng Islam, ang Quran ay naglalaman ng mga kontradiksyonkontradiksiyon at mga salitang mahirap unawain. Bukod dito, ito ay rin ay pinaniniwalaang naglalaman ng maling paliwanag sa pinag mulan ng sansinukob. Ayon sa ibang salaysay ng kasaysayan ng Islam, mayroong 2 berso ng Quran na idinagdag ni Muhammad nang siya ay dayain ni Satanas(na tinawag na mga talatang Sataniko). Ayon pa sa mga kritiko, ang Quran ay walang ebidensiya na sinusuportahan ng arkeolohiya at ang aklat na ito ay hindi umaayon sa ibang mga literaturang isinulat.<ref>http://www.opendemocracy.net/faith-europe_islam/mohammed_3866.jsp</ref> Bukod sa kawalang ebidensiya para suportahan ang paniniwalang galing sa dios ang Quran, ang mga katuruan at moralidad sa Quran ay binabatikos din. Halimbawa, mababasa sa Surah 4:34 na pinapayagan ang mga lalakeng Muslim na disiplanahin ang kanilang asawang babae sa pamamagitan ng pananakit at paghataw sa kanila. Ilan din sa mga talata ay binabatikos ng mga kritiko dahil sa pagtuturo ng karahasan, [[jihad]], [[terorismo]] at poot sa mga tagasunod ng ibang relihiyon. Ang ilan sa mga halimbawa nito ay :<ref>http://www.thereligionofpeace.com/Quran/023-violence.htm</ref>
:Surah 3:151: "''We shall cast terror into the hearts of those who disbelieve.''"(Kami ay maghahasik ng takot sa puso ng mga hindi sumasampalataya).
:Surah 2:191-193: "''And slay them wherever ye find them, and drive them out of the places whence they drove you out, for persecution [of Muslims] is worse than slaughter [of non-believers]... but if they desist, then lo! Allah is forgiving and merciful. And fight them until persecution is no more, and religion is for Allah."''(At paslangin niyo sila saan niyo man sila matagpuan at palayasin niyo sila sa mga lugar na pinalayas kayo, dahil ang pag-uusig (ng mga Muslim) ay mas masahol pa sa pagkatay (ng mga hindi Muslim)... ngunit kung sila ay tumigil, pagmasdan! si Allah ay mapagpatawad at mahabagin. At labanan niyo sila hanggang sa ang pag-uusig ay wala na at ang relihiyon ay para kay Allah)
Linya 40:
:Surah 2:63:"''And remember, Children of Israel, when We made a covenant with you and raised Mount Sinai before you saying, "Hold tightly to what We have revealed to you and keep it in mind so that you may guard against evil." But then you turned away, and if it had not been for Allah's grace and mercy, you surely would have been among the lost. And you know those among who sinned on the Sabbath. We said to them, "You will be transformed into despised apes." So we used them as a warning to their people and to the following generations, as well as a lesson for the Allah-fearing.''"(At alalahanin niyo mga anak ng Israel, nang kami ay gumawa ng tipan sa inyo at itinaas ang Bundok Sinai sa harapan niyong nagsasabing, Panghawakan niyong maigi ang inihayag namin sa inyo at itatak niyo ito sa isipan upang kayo ay maprotektahan sa masama. Ngunit kayo ay tumalikod at kung hindi dahil sa biyaya at habag ni Allah, kayo ay siguardong kabilang sa mga napahamak. At kilala niyo ang mga nagkasala sa Sabbath. Sinabi namin sa kanilang, Kayo'y gagawing mga kinamumuhiang mga unggoy. Kaya ginamit namin sila bilang babala sa mga tao at sa mga susunod na heneresyon gayundin bilang aral sa mga may takot kay Allah)
 
Ang pang-aalipin(slavery) ng isang tao ay tinatanggap sa Quran at sa Madh'hab na isang skwela ng batas sa Islam. <ref name="Lewis">Lewis 1994, [http://www.fordham.edu/halsall/med/lewis1.html Ch.1]</ref> Si Muhammad at ang kanyang Sahabah(kasama) ay bumili, at nag-angkin ng mga alipin.<ref name="Lewis"/>
 
== Tignan din ==