Komplikadong bilang: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Legobot (usapan | ambag)
m Bot: Migrating 96 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q11567 (translate me)
m orthography using AWB
Linya 1:
[[Talaksan:Complex number illustration.svg|thumbnail|Paglalarawan ng bilang na masalimuot.]]
 
Ang '''masalimuot na bilang''' o '''numerong kompleks''' ([[Ingles]]:''complex number'') (ay isang [[bilang]], ngunit kaiba sa mga [[karaniwang bilang]] sa maraming paraan. Nabubuo ang '''bilang na masalimuot''' sa pamamagitan ng paggamit ng dalawang mga bilang na pinagsama, isang [[imahinaryong bilang]] na i, binibigyang kahulugan bilang <math>+\sqrt{-1}</math>, at ng isang [[totoong bilang]], na isang [[pangkaraniwang bilang]]. Sa paggamit ng [[aritmetiko]], magagamit ang [[adisyon]], [[subtraksyonsubtraksiyon]], [[multiplikasyon]], at [[dibisyon]]. Sinusunod din nila ang mga [[pag-aaring komutatibo]] at mga [[pag-aaring asosyatibo]], katulad ng mga [[ordinaryong bilang]]. Subalit ang mga sagot sa mga [[ekuwasyon]]g may [[eksponente]] sa loob nila ay nagsimulang magbigay ng tunay na mga suliranin para sa mga matematiko. Bilang paghahambing, kapag ginamit ang mga [[negatibong bilang]], maaaring mahanap ang ''x'' sa ekuwasyong <math>a + x = b</math> para sa lahat ng [[totoong bilang|totoong mga halaga]] ng ''a'' at ''b''.
 
Sa [[eksponensyasyon]], may isang problema.<ref name="wa">{{cite web|url=http://mathworld.wolfram.com/ComplexNumber.html|title=''Complex numbers''}}, mathworld.wolfram.com</ref> Walang [[tunay na bilang]] na nagbibigay ng -1 kapag kinukuwadrado ito, na dumaraan sa multiplikasyon sa sarili niya. Sa ibang mga pananalita, ang -1 (o ibang negatibong mga bilang) ay walang [[tunay na bilang|totoo]]ng [[square root|ugat na kuwadrado]]. Upang matugunan ang suliraning ito, ipinakilala ng mga matematiko ang [[numerong imahinaryo]]ng tinawag na ''i''. Ang imahinaryong bilang na iyan ang magbibigay ng -1 kapag kinuwadrado (nangangahulugan ang "kinuwadrado" na "pinadami sa pamamagitan ng sarili" o dumaan sa multiplikasyon sa pamamagitan ng sarili).
 
Ang unang mga matematiko nakaisip nito ay maaaring sina The first [[Gerolamo Cardano]] at [[Raffaele Bombelli]]. Namuhay sila noong [[ika-16 na daantaon]]. Maaaring si [[Leonhard Euler]] ang nagpakilala ng pagsulat ng <math>\mathrm i</math> para sa ganyang bilang.
 
Maaari nang maisulat ang bilang na masalimuot na <math>a + bi</math><ref name="wa" /> (o <math>a + b \cdot i</math> ), kung saan ang ''a'' ay tinatawag na ''tunay'' na bahagi ng bilang, at ang ''b'' ay tinatawag na bahaging kathang-isip o imahinaryo. Sa pangkaraniwan, isinusulat ang masalimuot na numero bilang [[teoriyang pampangkat]] na {{math|(''a'', ''b'')}}. Kapwa tunay na mga bilang ang ''a'' at ang ''b''.
 
Ang alin mang tunay na bilang ay maaaring payak na isulat bilang <math>a + 0 \cdot i</math> o bilang isang pangkat na {{math|(''a'', 0)}}.<ref name="wa" />
 
Maaari sa mga bilang na masasalimuot ang adisyon, subtraksyonsubtraksiyon, multiplikasyon, dibisyon ([[paghahati sa pamamagitan ng sero|basta't hindi sero ang dibisor o panghati]]), at eksponensiyasyon (pagtataas ng mga bilang sa eksponente). May ilang mga kalkulasyon na maaari ring magawa para sa mga bilang na masasalimuot.
 
Ang pangkat ng lahat ng mga bilang na masasalimuot ay karaniwang isinusulat na