Sakit sa pag-iisip: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m re-categorisation, replaced: :Karamdaman → :Sakit using AWB |
m orthography, replaced: {usbong → {stub, nsyon → nsiyon using AWB |
||
Linya 6:
|}}
Ang '''sakit sa pag-iisip''' o '''diperensiya sa pag-iisip''' (Ingles: ''mental illness'' o ''mental disorder'') ay isang [[karamdaman]] sa [[isipan]] na nagdudulot sa isang indibidwal na magkaroon ng pag-aasal, pakiramdam o personalidad na itinuturing na hindi bahagi ng normal na pag-unlad sa isipan ng isang normal na indibidwal. Ang kapansanan o ang hindi kakayahan na mamuhay ng normal sa lipunan ay depende sa uri ng sakit sa pag-iisip ng isang indibidwal at sa ginagawang paraan upang magamot ito. Ang isang sakit sa pag-iisip na napabayaan ay maaaring magdulot ng paglala nito o panganib sa isang indibidwal at sa lipunan. Halimbawa, ang [[depresyon]] at ang [[diperensiyang bipolar]] na pinabayaan at hindi natugunan ng pansing medikal ay maaaring magtulak sa isang indibidwal na [[pagpapatiwakal|magpatiwakal]].
Ang sakit sa pag-iisip ay maaaring mamana mula sa isang magulang o kamag-anak, lumitaw dahil sa hindi normal na paggana ng mga [[neurotransmitter]] sa [[utak]] ng isang indbidwal, maging resulta ng mga pangyayari sa pagbubuntis o kapanganakan ng isang indibidwal o lumitaw sa pamamagitan ng pagkakaroon ng mga karanasan na nagdudulot ng trauma sa isang indibidwal.
==Klasipikasyon ng mga sakit sa pag-iisip==
Linya 13:
===Sistemang multi-axial ng DSM-IV===
Ang DSM-IV ay nagpapangkat ng mga saykaytrikong dayagnosis sa limang
* Axis I: Mga diperensiyang klinikal kabilang ang karamihan ng mga sakit sa pag-iisip at diperensiya sa pagkatuto at diperensiya sa paggamit ng ipinagbabawal na gamot
* Axis II: Mga diperensiya sa personalidad at kapansanang intelektwal(bagama't ang mga diperensiya sa pag-unlad gaya ng [[Awtismo]] ay isinama sa axis II ngunit ito ay kasama na ngayon sa axis I)
Linya 42:
==Epidemyolohiya==
Ang mga sakit sa pag-iisip ay karaniwan. Sa buong mundo, ang isa sa tatlong mga tao sa karamihan ng mga bansa ay may ulat na mga kriteria sa isang sakit sa pag-iisip.<ref>WHO International Consortium in Psychiatric Epidemiology (2000) [http://www.scielosp.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0042-96862000000400003&lng=&nrm=iso Cross-national comparisons of the prevalences and correlates of mental disorders] ''Bulletin of the World Health Organization'' v.78 n.4</ref> Sa Estados Unidos, ang dami ng mga spesipikong sakit sa pag-iisip ay: [[diperensiya ng pagkabalisa]](anxiety disorder)(28.8%), [[bipolar disorder|diperesensiya ng damdamin]](mood disorder)(20.8%), impulse-control disorder (24.8%) at pagabuso ng droga(14.6%)<ref>{{Cite journal |author=Kessler RC, Berglund P, Demler O, Jin R, Merikangas KR, Walters EE |title=Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication |journal=Arch. Gen. Psychiatry |volume=62 |issue=6 |pages=593–602 |date=
===Sa Pilipinas===
Sa Pilipinas, mayroong 46 outpatient(hindi kailangan manatili sa hospital) na mga pasilidad para sa kaisipang pangkalusugan. Ang mga pasilidad na ito ay gumagamot ng 124.3 kada 100,000 ng populasyon. Sa mga ginagamot, ang kababaihan ay binubuo ng 43% at ang mga bata o tinedyer ay binubuo ng 8%. Ang mga pangunahing dayagnosis sa mga pasilidad na ito ay: [[Eskisoprenya]] at mga kaugnay na sakit(57%) at [[bipolar disorder|diperensiya ng damdamin]](mood disorder)(19%).<ref>[http://www.who.int/mental_health/evidence/philippines_who_aims_report.pdf Mental health in the Philippines, World Health Organization]</ref> Ang ''National Center for Mental Health'' sa Pilipinas ay matatagpuan sa Nueve de Febrero St., Mandaluyong City.
Linya 54:
==Mga kawing panlabas==
*[http://www.who.int/mental_health/evidence/philippines_who_aims_report.pdf Mental health in the Philippines, World Health Organization]
[[Kategorya:Sikolohiya]]
| |||