Katolisismo: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m orthography, replaced: ksyon → ksiyon using AWB
m orthography: -nsya- > -nsiya- using AWB
Linya 22:
== Maikling Kasaysayan ng Simbahang Katolika ==
 
Ang Simbahang Katolika ay orihinal na nasa ilalim ng pamamahala ng tatlong patriarka. Ito ay ang patriarka ng [[Roma]], [[Alexandria]] at ng [[Antiquia]]. Nang kalaunan ay naidagdag ang patriarka ng [[Constantinople]] at ng [[Jerusalem]]. Ang obispo ng Roma ang siyang pinakakilala noong mga panahong iyon. May kakataon na ang pagtatalo sa doktrina at pamamalakad ay isinasangguni sa Roma. Noong mailipat ang kabisera sa Constantinople, napadalas ang panghahamon (batikos at kwestiyon) sa mga impluwensyaimpluwensiya ng Roma. Bagamat, inaangkin ng Roma ang natatanging kapangyarihan at pagiging angkan ni San Pedro at San Pablo, na pinaniniwalaan ng lahat ng patriarka bilang isang martir at nailibing sa Roma, ang Constantinople naman ang siyang residensiya ng Emperador, at ang simbahan naman ng Antioch at ng Alexandria ay matanda pa sa Roma. Itinuturing din na unang namahala o tatag ng Sede si San Pedro sa Antioch bago ito pumaroon sa Roma.
 
Noong taong [[431]], ang [[Konseho ng Efeso]] ang [[Ikatlong Konsehong Ekumenikal]], ay siyang nagbigay pansin sa [[Nestorianismo]]. Ang Nestorianismo ay isang [[erehe]]ng paniniwala ng paghihiwalay ng katauhan at kabanalan ni Jesus. Ito rin ang paniniwalang nagsasabing ang Birheng Maria ay nagluwal lamang, hindi sa Diyos, kundi sa [[katauhan]] (o katawang tao) lamang ni Hesukristo. Tahasang itinakwil ng Konsehong ito ang paniniwalang ito, at kinatigan nila ang paniniwalang si [[Birheng Maria]] ay [[Theotokos]], o "Ina ng Diyos". Isa ito sa pinakamalaking kaguluhan sa kasaysayan ng Simbahan. Yaong mga hindi tumanggap ng desisyon ng Konseho ng [[Efeso]] ay karamihang [[Persiano]] at nagsipagtatag o kinakatawan ng mga Simbahang [[Assyria]]n ng Silangan at ng mga kaugnay na simbahan.
Linya 28:
Isa pa pangyayari ang lumikha ng alingusngos sa Simbahang Katolika. Ito ay ang matapos na ilabas ng [[Konseho ng Kalsedonya]] ang pananaw nila sa [[Eutychian Monophysitism]]. Ayon sa doktrinang ito, nakikiisa ang kabanalan sa katauhan ni Kristo. Dagdag pa ng konseho na ang iisang personang ito ay may dalawang kalikasan "walang pagkakalito, walang pagbabago, walang paghahati at walang paghihiwalay" o "hindi dapat ipagkalito, hindi maipagbabago, hindi mahahati at hindi mapaghihiwalay", at kukng magkagayon ay parehong buong Diyos at buong tao. Ang mga simbahang Alexandrino ay hindi sumang-ayon dito. Ang mga ito ay ang mga "[[Sinaunang Simbahang Oriental]]" o ang "[[Kumunyong Ortodoxong Oriental]]".
 
Nagsanga naman noong ikalabing daang taon (siglo 11) ng isa pang usapin ang Simbahang Katolika. Laman ng pangyayaring ito ang mga pagtatalo sa doktrina, di pagkakasundo sa pamamahala ng simbahan, ang ebolusyon ng paghihiwalay ng mga rito at mga kasanayan o tradisyon. Noong 1054 rin ay naganap ang isa pang paghahati ng Simbahan. Ang paghahati sa pagitan ng "Silangan at ng "Kanluran". Kabilang sa silangang grupo ay ang [[Grecia]], Rusya, lupaing Eslabiko (Slavic lands), Anatolia at mga Simbahan ng Sirya, Ehipto. Sila ang mga simbahang tumanggap sa Konseho ng Kalsedonya. Samantala ang [[Inglatera]], PransyaPransiya, Banal na Emperyo ng Roma,[[Escandinabya]] at ang kalakhang Kanlurang Europa ang sya namang nasa kanlurang grupo. Ang pagkakawatak watak nito ay tinawag na Malaking Hidwaan [[Great Schism]].
 
Ang pinahuling pagkakahati ay naganap noong ika labing anim na daang taon (siglo 16), noong panahon ng Repormasyon. Ang mga kanluraning simbahan ay tahakang nagtakwil sa mga turo ng Simbahang Romano Katolika at napangalanang "[[Protestante]]"
Linya 58:
Ang katolisismo ay isang relihiyon at pinag-aaralan sa konteksto kabilang sa teholohiya at pilosopiya
 
== ReperensyaReperensiya ==
* [http://www.newadvent.org/cathen/07644a.htm "St. Ignatius of Antioch", Catholic Encyclopedia (1910).]