Unyong Europeo: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m orthography: -nsya- > -nsiya- using AWB |
No edit summary |
||
Linya 1:
{{Infobox Unyong Europeo}}
Ang '''Unyong Europeo (UE)''', na kilala rin bilang '''Samahang Europeo''' o '''Kaisahang Europeo''' ([[wikang Ingles|Ingles]]: ''European Union'' o ''EU'') ay isang [[Supranasyonalismo|supranasyonal]] at [[Intergubernamentalismo|intergubernamental]] na [[Unyong pampolitika|unyon]] ng
Ang Unyon sa kasalukuyan ay may isang karaniwang [[nag-iisang kalakalan]] na binubuo ng isang [[unyong pang-adwana]], isang [[euro|nag-iisang salapi]] na pinamamahala ng [[Europeong Bangko Sentral]] (sa ngayon ay inaangkin ng 13 ng
Ang mga pinakamahalagang institusyon ng UE ay nagsasama ng [[Sangguniang Europeo]], ang [[Lupong Europeo]], ang [[Hukumang Europeo ng Katarungan]], ang [[Batasang Europeo]], ang [[Konsehong Europeo]], at ang [[Europeong Bangko Sentral]]. Ang mga pinanggalingan ng Parlamentong Europeo ay bumabalik sa dekadang 1950 at ng mga nagtatatag ng tratado, at mula sa 1979 ang mga miyembrong nito ay inihahalalal ng mga taong kanilang kinakatawan. Kada limang taon nagkakaroon ng halalan kung saan ang mga naka-rehistrong mamamayan ng UE ay maaaring bumoto.
Linya 33:
Sumanib ang mga bansang [[Austria|Awstrya]], [[Sweden|Suwesa]] at [[Finland]]ya noong 1995. Binago ng [[Kasunduan ng Amsterdam]] ang kasunduang Maastricht noong 1997 sa mga bahagi tulad ng demokrasya at patakarang panlabas. Ang Amsterdam ay nasundan ng [[Kasunduan ng Nice]] noong 2001, na may pagbabago sa mga kasunduang Roma at Maastricht na payagan ang UE na gampanan sa pagpapalawak mula sa silangan.
Noong 2002, ipinagtibay ng labindalawang bansang-kasapi ang [[euro]] bilang isang pananalapi. Mula't sapul, ang [[Eurosona]] ay lumawak upang mapalibot ang labinlimang bansa. Noong 2004, namasdan ang pagpapalawak ng UE nang sumanib ang mga sampung bagong bansa na nagmumula sa [[Hanay Pansilangan]].<ref name="Europa History 2000">{{cite web |title=A decade of further expansion |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |url=http://europa.eu/abc/history/2000_today/index_en.htm |accessdate=2007-06-25}}</ref> Pagkalipas ng talong taon, sumanib ang dalwang bansa, [[Bulgarya]] at [[Romania|Rumania]].<ref name="Europa History 2000"/> Sumanib ang bansang [[Croatia]] noong 2013.<ref>{{cite web|title=Croatia becomes the 28th member state of the European Union|url=http://europa.eu/newsroom/calendar/event/292084/croatia-joins-the-eu|publisher=[[Europa (web portal)|Europa]]|accessdate=2013-12-29}}</ref>
Ang isang kasunduan na nakapaglikha ng saligang-batas para sa UE ay nalagdaan sa [[Rome|Roma]] noong 2004, tangkaing palitan ang lahat ng mga dating kasunduan sa iisang dokumento. Subali't hindi natuloy ang pagpapatunay nang tumanggi ang mga botanteng Pranses at mga Olandes sa mga [[reperendum]]. Noong 2007, pinayagan na mapalitan ang panukalang-batas sa bagong [[Kasunduang Reporma]], na mas mabuting baguhin na lamang kaysa mapalitan ang mga umiiral na kasunduan. Nilagdaan ang kasunduang ito noong 13 Disyembre 2007 sa [[Lisbon]] at kinilala bilang [[Kasunduan ng Lisbon|Kasunduang Lisbon]] at mapapalaganap ito sa Enero 2009.
Linya 41:
Upang sumapi sa UE, kailangang makamtan ng bansa ang [[pamantayang Copenhagen]] na isinulat sa 1993 Sangguniang Europeo ng [[Copenhagen]]. Kailangan nilang magpanatili ng matatag na demokrasya na may paggalang sa [[karapatang pantao]] at ang [[tuntunin ng batas]]; isang masigasig na kalakalang ekonomiya na may kakayahang makipagpaligsahan sa loob ng UE; at ang pagtanggap ng mga obligasyon bilang kasapi, kasama ang batas ng UE. Tungkulin ng [[Sangguniang Europeo]] na magsuri ng mga katuparan sa pamantayan ng isang bansa.<ref name="Accession Criteria">{{cite web |title=Accession criteria (Copenhagen criteria) |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |url=http://europa.eu/scadplus/glossary/accession_criteria_copenhague_en.htm |accessdate=2007-06-26}}</ref>
Ang Unyong Europeo ay binubuo ng
Mayroong
Ang mga apat na bansa ng Kanlurang Europa na piniling huwag nang sumanib sa UE ay bahagyang may tungkulin sa ekonomiya at mga alituntunin ng UE: [[Iceland]], [[Liechtenstein]], at [[Noruwega]] na bahagi ng mga bansa ng [[isahang kalakalan]] sa pamamagitan ng [[Espasyong Ekonomikong Europeo]], at ang [[Suwisa]] na may magkatulad na ugnayan sa pamamagitan ng mga kasunduang [[Bilateralismo|bilateral]].<ref name="CH">{{cite web |title=The EU's relations with Switzerland |publisher=[[Europa (web portal)|Europa]] |url=http://ec.europa.eu/external_relations/switzerland/intro/index.htm |accessdate=2007-09-16}}</ref> Ang mga maliliit na bansa na may kaugnayan sa UE tulad ng [[Monaco]], [[San Marino]], at [[Lungsod ng Vatican|Lungsod ng Vatikan]] ay kabilang sa paggamit ng [[euro]] at iabng kooperasyon.
|