Paglilitis: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m istraktura -> estruktura
m orthography: -ksyon > -ksiyon, replaced: konbiksiyon → kumbiksiyon using AWB
Linya 7:
==Mga anyo==
*[[Sistemang adbersarial]]: Sa mga karaniwang sistema ng batas, ang adbersarial o paraang pag-aakusa ay ginagamit upang pagpasyahan ang [[guilt|pagkakasala]] o [[inosensiya]] ng isang isinasakdal. Ang asumpsiyon ay ang katotohanan ay mas malamang na lumabas sa pamamagitan ng isang bukas na paligsahan sa pagitan ng [[prosekusyon]] at ng [[depensa (batas)|depensa]] sa pagpapakita ng mga ebidensiya at pagsasalungat ng mga legal na argumento kung saan ang [[hukom]] ay nagsisilbing neutral na [[referee]] at tagapagpasya(arbiter) ng batas. Sa ilang mga [[hurisdiksiyon]] sa mga kasong mabigat, ang isang [[hurado]](jury) ang nagsisilbing tagatukoy ng mga katotohanan. Ang paraang ito ay nagpapasiklab ng mga isyu kung saan ang bawat katunggali ay umaasal sa sarili nitong interes kaya ang pagpapakita ng mga katotohanan(fact) at mga interpretasyon ng batas ay sadyang may kinikilingan(biased). Ang intensiyon ay sa pamamagitan ng [[argumento]] at [[kontra-argumento]], [[eksaminasyon-sa-pangunahin]] at [[eksaminasyong-krus]](cross examination), ang bawat panig ay susubok sa katotohanan, kahalagahan at kasapatan ng mga ebidensiya ng katunggali at ng mga argumento nito. Upang mapanatili ang pagiging patas, mayroong presumpsiyon(pagpapalagay) ng pagka-inosente ang isinasakdal at ang [[bigat ng pagpapatunay]](burden of proof) ay nakasalalay sa [[prosekusyon]]. Ang mga kritiko ng sistemang ito ay nangangatwirang ang pagnanais na manalo ay mas mahalaga para sa mga partido kesa sa paghahanap ng katotohanan. Sa karagdagan, ang mga resulta ay maaaring maapektuhan ng mga kawalan ng kapantayan ng mga estruktura. Ang mga [[nasasakdal]](defendant) na mas maraming mapagkukunan ay may kakayahang umupa ng pinakamagagaling na mga [[abogado]]. Ang ilang mga paglilitis ay o naging [[buod na hatol|buod]](summary o mas mabilis) dahil sa ang ilang pagtatanong ng ebidensiya ay nalutas na.
*Inkisitorial: Sa mga sistemang batas na sibil, ang responsibilidad sa pangangasiwa ng [[imbestigasyon]] ng [[pulis]] kung ang isang [[krimen]] ay nagawa ay mahuhulog sa pagsusuri ng mahistrado o hukom na magsasagawa ng paglilitis. Ang asumpsiyon ay ang katotohanan ay mas lilitaw mula sa imparsiyal(walang kinikilingan) at masusing imbestigasyon sa parehong bago pagsasagawa at habang isinasagawa ang paglilitis. Ang nagsusuring mahistrado o hukom ay umaasal bilang inkisitor(inquisitor) na nangangasiwa sa proseso ng pagtitipon ng katotohanan sa pamamagitan ng pagtatanong sa mga [[saksi (batas)|saksi]], pagtatanong sa [[suspek]] at pagtitipon ng iba pang mga ebidensiya. Ang mga abogado na kumakatawan sa interes ng estado at ang mga abogado ng akusado ay may limitadong tungkulin sa pagpapakita ng mga legal na agumento at alternatibong mga interpretasyon sa mga katotohanan(facts) habang isinasagawa ang paglilitis. Ang lahat ng mga interesadong mga partido ay inaasahang makikipagtulungan sa imbestigasyon sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong ng mahistrado o hukom at kung hihilingin ay pagsusuplay ng mga mahahalagang ebidensiya. Ang paglilitis ay magaganap lamang pagkatapos matipon ang lahat ng mga ebidensiya at ang imbestigasyon ay nakumpleto. Dahil dito, ang karamihan sa mga kawalang katiyakahan sa mga katotohan ay nalutas na at ang nagsusuring mahistrado o hukom ay makakapagpasya na may [[prima facie]] ng [[pagkakasala]](guilt) ang akusado. Ang mga kritiko ng sistemang ito ay nangangatwirang ang nagsusuring mahistrado o hukom ay may labis na kapangyarihan dahil sa kakayahan ng parehong pag-iimbestiga at pagpapasya sa mga merito(merits) ng kaso. Bagaman ang mga hindi propesyonal na tagasisyat ay umuupo bilang hurado(jury) upang magbigay ng payo sa mahistrado o hukom sa konklusyon(pagtatapos) ng paglilitis, ang kanilang tungkulin ay subordinato(nagpapasakop). Sa karagdagan, dahil ang isang propesyonal ay inatasan sa lahat ng mga aspeto ng [[kaso (batas)|kaso]] hanggang sa pagwawakas ng paglilitis, kaunti lamang ang mga oportunidad upang i-apela ang [[konbiksiyonkumbiksiyon]] sa pag-aakusa ng kamalian sa pamamaran.
 
==Maling paglilitis(Mistrial)==
Linya 15:
*Ang ebidensiya ay ipinapasok ng hindi angkop
*Hindi nararapat ng pag-aasal ng isang partido, hurado(juror) o panlabas na aktor kung pinipigilan nito ang [[angkop na proseso]](due process)
*Diskwalipikasyon ng isang hurado pagkatapos ng pagtatala ng mga hurado kung walang kahaliling hurado at ang mga partido sa [[demanda (batas)|demanda]] ay ayaw mapagtuloy sa mga natitirang mga hurado.
 
Ang pagdedeklara ng maling paglilitis ay nangangahulugang ang korte ay dapat magsagawa muli ng paglilitis sa parehong paksa. Ang isang mahalagang eksepsiyon ay nangyayari sa mga kriminal na kaso sa [[Estados Unidos]]. Kung ang korte ay maling nagdeklara ng maling paglilitis o kung ang maling pag-aasal ng [[prosekusyon]] ay pumwersa sa isang nasasakdal na humiling ng ''maling paglilitis'', ang [[konstitusyon]]al na proteksiyon ng [[Estados Unidos]] laban sa [[dobleng panganib]](double jeopardy) ay nagpipigil sa anumang muling paglilitis.
 
 
[[Kategorya:Batas]]