Puwersa: Pagkakaiba sa mga binago

[[Talaksan:Force.png|right|250px|thumb|Karaniwang inilalarawan ang mga lakas oisig (puwersa) bilang mga paghila at pagtulak. Maaaring dahil sila sa mga kababalaghan o likas na kaganapang tulad ng [[gravity|grabedad]], [[magnetismo]], o anumang iba pang nakapagsasanhi sa masa para bumilis o magkaroon ng akselerasyon.]]

Sa larangan ng [[pisika]], ang '''isig'''<ref> Maugnaying Talasalitaang Pang-agham Ingles-Pilipino, 1969. </ref>, '''puwersa''', o '''pwersa''' ([[wikang Ingles|Ingles]]: ''force''; [[wikang Kastila|Kastila]]: ''fuerza'') ay ang kung ano ang nagbabago o nakapagpapabago sa katayuan ng namamahinga (di-gumagalaw) o gumagalaw (kumikilos) sa isang bagay. Sanhi ang lakasisig ng pagbilis (akselerasyon), [[presyon|pagdaragdag ng kabuoang presyon sa bagay]], o [[pagliko|pagbabago ng patutunguhan]] (pagbabago ng direksiyon). Sinusukat ang lakasisig sa pamamagitan ng ''Newton'' [isahan] o ''Newtons'' [maramihan] ('''N''').

Ayon sa [[Newton's Second Law of Motion|Ikalawang Batas ng Pagkilos]] ni [[Isaac Newton]], ito ang pormula sa paghahanap ng halaga ng lakasisig:

kung saan ang <math>F</math> ang lakasisig o puwersa (''force''), <br />

Isang [[vector|bektor]] (''vector'') ang lakasisig, kaya't mayroon itong kalakihan<ref name=Bansa2>[http://www.bansa.org/dictionaries/tgl/?dict_lang=tgl&type=search&data=magnitude "Magnitude," laki, kalakihan], Tagalog English Dictionary, Bansa.org</ref> ([[Magnitude (mathematics)|magnitud]], ''magnitude'', sakop, saklaw o laki, laki o lawak ng sakop) at [[direction|patutunguhan]] (direksiyon). Ito ang mismong kahulugan ng bektor: isang bagay (sa [[heometriya]]) na may magnitud at direksiyon.

Sa halip na sabihin ng magkahiwalay ang ''pagtulak'' at ''paghila'', mas madaling gamitin ang mga salitang ''lakasisig'' o ''puwersa'' para sa dalawa (pagtulak + paghila = lakasisig o puwersa).<ref name=NBK>{{cite-NBK|''The Meaning of Force'', ang kahulugan ng LakasIsig o Puwersa}}</ref>

Halimbawa, sa [[pamimisikleta]] ng isang tao, gumagamit ang namimisikleta (nakasakay) ng lakasisig para sa mga [[pedal]] o [[padyakan]] ng [[bisikleta]] kapag paakyat ng pataas na daan o maging sa patag na daanan man. Sa katotohanan, itinutulak ng nagpapaandar na tao ang mga padyakan pababa, subalit binabago ng mga [[tanikala]] at mga [[engrenahe]] ang pagtulak na ito paayon sa anyo ng dinadaanang [[kalsada]]. Ngunit kung sakali lamang na tabunan ng may-ari ng bisikleta ng maraming mga kahoy, kung kaya't hindi na niya ito mahila o maitulak man lang, wala siyang nagagawang [[trabaho]] o [[gawain]]. Walang resultang gawa o walang nagawa ang may-ari ng bisikleta bagaman gumamit ng lakasisig na pahila o patulak. Ang resulta: mapapagod lamang ang may-ari ng bisikleta.<ref name=NBK/>