Unang Digmaang Pandaigdig: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m Inalis ang binago ni 124.106.41.57, ibinalik sa huling bersyon ni Kampfgruppe
Linya 116:
Sa pagtatapos ng 1914 ay tatlong pangunahing larangan (o ''front'' sa Ingles) ng digmaan ang nagbukas sa Europa: ito ay ang [[Larangang Kanluran (Unang Digmaang Pandaigdig)|Larangang Kanluran]] na matatagpuan sa timog Belhika at hilagang Pransiya; [[Larangang Silangan (Unang Digmaang Pandaigdig)|Larangang Silangan]] sa silangang Alemanya, hilagang-silangang Awstriya-Unggriya at kanlurang Rusya; at [[Kampanyang Serbiyo (Unang Digmaang Pandaigdig)|Larangang Serbiyo]] sa hilagang Serbiya.<ref>{{harvnb|Calairo|2006|p=292}}</ref>
 
|1984|pp=499–503}}</ref>
=== 1915: Ikalawang taon ng digmaan ===
Noong ika-31 ng Enero, 1915, sa kauna-unahang pagkakataon ay gumamit ng [[nakalalasong gas]], na nagtataglay ng kloro, ang sandatahang Aleman (bilang paglabag sa Mga Kumbensyong Haya nang 1899 at 1907) laban sa mga Ruso sa [[Labanan ng Bolimow]] sa [[Polonya]]. Muli itong ginamit ng mga Aleman sa [[Ikalawang Labanan ng Ypres]] pagsapit nang ika-22 ng Abril nang taon ding iyon. Ang epekto ng nakalalasong gas ay nakalulunos sapagkat nagdudulot ito ng masakit at mabagal na pagkamatay. Bilang unang pangontra, ang mga sundalo'y nagtatakip ng bulak o panyong binasa sa ihi o sa soda sa kani-kanilang mukha. Hindi nagtagal ay nilinang na ang paggamit ng higit na epektibong maskarang pang-''gas''.<ref>{{cite web |url=http://www.worldwar1.com/sf2ypres.htm|title= WorldWar1.Com: Ang Ikalawang Labanan ng Ypres, Abril 1915|accessdate=2012-05-25}}</ref>
 
[[Talaksan:Aerial view Loos-Hulluch trench system July 1917.jpg|thumb|right|<center>isang litrato ng mga bambang ng mga Aleman at Briton sa Pransiya mula himpapawid</center>]]
 
Samantala, noong ika-7 ng Mayo ay mahigit 1,000 katao ang nasawi nang palubugin ng isang submarinong Aleman (sa pamamagitan ng pagpapatama ng torpido) ang ''RMS Lusitania'', isang pampasaherong barko ng [[Nagkakaisang Kaharian]], sa katubigang malapit sa [[Irlanda]]. Nagprotesta ang [[Estados Unidos]] laban sa [[Imperyong Aleman]] sapagkat 128 sa mga pasaherong nasawi ay mga Amerikano. Bilang tugon, nangako naman ang imperyo na hindi na muling magsasagawa ng anumang pag-atake ang kaniyang mga submarino laban sa mga neutral at pampasaherong barko.<ref>{{harvnb|von der Porten|1969}}</ref>
 
Naglunsad naman ng sunod-sunod na opensiba ang sandatahang Aleman at Awstro-Unggriyo noong tagsibol at tag-init nang taong iyon papasok ng Rusya hanggang sa tuluyan nang maitaboy palabas ng Polonya at Galisya ang sandatahang Ruso kasabay ng pagbagsak ng kabisera nitong nauna, ang [[Varsovia|Barsobya]], noong ika-5 ng Agosto.<ref>{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/history/worldwars/wwone/eastern_front_01.shtml|title= BBC.Co.Uk: Digmaan at Himagsikan sa Rusya 1914-1921|accessdate=2012-05-25}}</ref>
 
Muling sumalakay ang [[Awstriya-Unggriya]], kasama ang Imperyong Aleman, sa [[Serbiya]] noong ika-7 ng Oktubre. Walong araw makalipas ay nagpahayag ng pakikidigma ang [[Bulgarya]] sa panig ng [[Puwersang Sentral]] at sinalakay man din ang Serbiya. Walang nagawa ang sandatahang Serbiyo sa sunod-sunod na pagsalakay ng Puwersang Sentral kaya't ipinag-utos ni Mariskal Radomir Putnik ang pag-atras ng sandatahan patungong [[Albanya]] at [[Montenegro]].<ref>{{harvnb|Tucker|Robertos|2005|pp=1075–1076}}</ref>
 
Ang [[Italya]] na noon pa ma'y kasapi na ng [[Tatluhang Alyansa]] ay tumangging makipaglaban nang magsimula ang digmaan subalit nang mapangakuan ng [[Alyadong Puwersa ng Unang Digmang Pandaigdig|Alyadong Puwersa]] ng ilang teritoryo sa Awstriya-Unggriya, nagpahayag ito ng pakikidigma laban sa huli noong ika-23 ng Mayo at sa Imperyong Aleman nang sumunod na taon. Nagbigay-daan ito upang tuluyan ng magwakas ang Tatluhang Alyansa at magbukas ang [[Kampanyang Italyano (Unang Digmaang Pandaigdig|Larangang Italyano]]. Nang sumunod na buwan ay naglunsad ng sunod-sunod na opensiba ang sandatahang Italyano sa kahabaan ng Ilog Isonso sa kanlurang Eslobenya patungong hilagang-silangang Italya.<ref>{{cite web |url=http://net.lib.byu.edu/estu/wwi/comment/Italy/Page04.htm|title=Net.Lib.Byu.Edu: Pahina ni Tomas Nelson: Italya at ang Digmaang Pandaigdig|accessdate=2012-05-25}}</ref><ref>{{harvnb|Calairo|2006|p=292}}</ref>
 
Naglunsad ng kampanya ang pinagsama-samang sandatahan ng [[Nagkakaisang Kaharian]], [[Pransiya]], [[Awstralya]], [[Bagong Selanda]], [[Kanada]] at [[Indiya]] laban sa [[Imperyong Otomano]] noong ika-25 ng Abril sa Tangway ng Galipoli sa layuning masakop ang [[Konstantinopla]] ([[Istanbul]] ngayon) at makakuha ng daanang pandagat patungong [[Imperyong Ruso]] subalit nabigo. Sa kabilang banda, matagumpay namang naitaboy ng sandatahang Ruso sa pangunguna ni Heneral Nikolai Yudenich ang sandatahang Otomano palabas ng [[Bulubundukin ng Caucasus|timog Kawkasus]].<ref>{{harvnb|Chisholm|1911}}</ref><ref>{{harvnb|Hinterhoff|1984|pp=499–503}}</ref>
 
=== 1916: Mga pangyayari ===