Eratostenes: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Legobot (usapan | ambag)
m Bot: Migrating 69 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q43182 (translate me)
m orthography, replaced: politikal → pampolitika, sirkumperensya → sirkumperensiya, added orphan tag using AWB
Linya 1:
{{Orphan|date=Pebrero 2014}}
 
:''Tungkol ito sa isang Griyegong iskolar noong ika-3 daang taon BK. Para sa sinaunang politiko ng sinaunang Atenas noong ika-5 daang taon BK, pumunta sa [[Eratostenes (politiko)]].''
 
Line 44 ⟶ 46:
}}
 
Si '''Eratostenes ng [[Cyrene, Libya|Sireno]]''' ([[wikang Griyego|Griyego]] {{polytonic|Ἐρατοσθένης}}, bandang 276 BK<ref>Ayon sa [[Suda]] ipinanganak siya sa ika-126 na [[Olimpiyada]], (276–272 BK). Pero ayon kay [[Strabo]] (''Heograpiya'', i.2.2), na isa siyang "mag-aaral" (γνωριμος) ni [[Zeno ng Citium]] (na namatay noong 262 BK), na nagpapahiwatig ng isang mas maagang taon ng kapanganakan (bandang 285 BK) dahil hindi siya maaaring nakapag-aral sa ilalim ni Zeno sa napakabatang gulang na 14. Subalit maaaring ring mangahulugan ang γνωριμος bilang "taong kakilala," at hindi masasabing tiyak ang petsa ng kamatayan ni Zeno. Nakapasok bilang ''Eratosthenes'' sa ''[[Dictionary of Scientific Biography]]'' (1971)</ref> &nbsp;– bandang 195 BK<ref>Sinasabi ng [[Suda]] na namatay siya sa gulang na 80, ayon kay [[Censorinus]] (''De die natali'', 15) sa gulang na 81, at ayon kay [[Pseudo-Lucian]] (''Makrobioi'', 27) sa gulang na 82.</ref>) ay isang [[Mga Griyego|Griyegong]] [[matematiko]], [[makata]] ng [[elehiya]] (malungkot na tula), [[atleta]], [[heograpo]], [[astronomo]], at teorista ng musika. Siya ang unang taong gumamit ng salitang "heograpiya" at umimbento ng disiplina ng [[heograpiya]] ayon sa ating pagkakaunawa sa kasalukuyan.<ref>[''Eratosthenes' Geography - Fragments collected and translated, with commentary and additional material'', ni Duane W. Roller, Princeton UP, Princeton (2010)</ref> Umimbento siya ng isang sistema ng [[latitud]] at [[longhitud]].
 
Siya ang unang taong unang kumalkula sa sirkumperensyasirkumperensiya ng mundo sa pamamagitan ng paggamit ng isang sistema ng pagsukat na ginagamitan ng mga
[[estadyo]], o haba ng mga [[istadyum]] noong panahong iyon (na may kahangahangang katumpakan). Siya ang unang kumalkula sa kiling ng aksis nng Daigdig (na may kahangahanga ring katumpakan). Maaari ring tumpak niyang nakalkula ang layo ng daigdig sa araw at nakaimbento ng [[araw ng bisyesto]].<ref>{{cite web |url=http://www.wired.com/science/discoveries/news/2008/06/dayintech_0619 |title=''JuneHunyo 19, 240 B.C.: The Earth Is Round, and It's This Big'' |first=Randy |last=Alfred |work=Wired |date=19 Hunyo 19, 2008}}</ref> Lumikha rin siya ng sinaunang mapa ng mundo batay sa makukuhang kaalamang pangheograpiya noong kapanahunang iyon. Bilang dagdag, si Eratostenes ang tagapagtatag ng kronolohiyang siyentipiko; nagpunyagi siyang ayusin ang mga petsa ng pangunahing mga kaganapang pampanitikan at politikalpampolitika mula sa pagsakop sa [[Troya]].
 
Ayon sa ipinasok sa [[Suda]] ({{polytonic|ε}} 2898) (isang sanggunian noong ika-10 daang taon), pinangalanan siya ng kanyang mga kasabayan bilang "beta", mula sa pangalawang titik ng alpabetong Griyego, dahil itinuturing na napatunayan niya ang kanyang sarili bilang ikalawang pinakamahusay sa mundo sa lahat ng anumang mga larangan.<ref>Tingnan din ang Asimov, Isaac. ''Asimov's Biographical Encyclopedia of Science and Technology'', bagong binagong edisyon. 1975. Pagpapasok #42, "Eratosthenes", Pahina 29. Pan Books Ltd, London. ISBN 0-330-24323-3. Pinanindigan din ito ni Carl Sagan, 31 mga minuto sa episodyo ng ''Cosmos'' na ''The Shores of the Cosmic Ocean'' [http://video.google.com/videoplay?docid=-2497938397749959211&ei=WQttSczrLZ7OqwKRzrjyCQ&q=shores+cosmic+ocean]</ref>
Line 54 ⟶ 56:
{{Reflist}}
 
[[KaurianKategorya:Mga sinaunang Griyego]]
[[KaurianKategorya:Mga matematiko]]
[[KaurianKategorya:Mga makata]]
[[KaurianKategorya:Mga astronomo]]
[[KaurianKategorya:Mga atleta]]
[[KaurianKategorya:Mga heograpo]]
 
{{Link FA|de}}