Cambodia: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m orthography: -nsya- > -nsiya- using AWB
m orthography, replaced: politikal → pampolitika, kurupsyon → kurupsiyon (3) using AWB
Linya 84:
Ang [[politika]] ng Cambodia ay pormal na naganap ayon sa [[konstitusyon]] ng bansa noong 1993, sa balangkas na parlyamento, representante ng demokratikong kaharian. Ang [[Punong ministro]] ng Cambodia ang pinuno ng gobyerno, at ang pinagsanib na "multi-party system" ay pinamumunuan ng hari bilang pinuno ng estado. Ang Punong Ministro ay iniluluklok ng [[Hari]] sa pamamagitan ng payo at pagsang-ayon ng Pambansang Lupon (National Assembly); ang Punong Ministro at ang kanyang piling mga ministro ang nagpapatupad ng kapangyarihan sa gobyerno. Ang kapangyarihan ng Sangay ng Panghukuman ay ipinagkakaloob sa "executive" at sa dalawang grupo ng parlyamento, ang Pambansang Lupon ng Cambodia (National Assembly of Cambodia) at ang [[Senado]].
 
Noong 14 Oktubre 2004, si Haring Norodom Sihamoni ay napili ng espesyal na [[Konseho]] ng 9 katao para sa [[trono]], kasama sa proseso ay ang mabilisang pagpapatupad pagkatapos ng surpresang pagbaba sa pwesto ni Haring [[Norodom Sihanouk]] (Ama ni Haring Sihamoni) isang linggo ang nakakalipas. Ang pagkapili kay Haring Sihamoni ay sinuportahan ni [[Punong ministro]] [[Hun Sen]] at ng Tagapagsalita ng Pambansang Lupon na si [[Prinsipe]] [[Norodom Ranariddh]] (kapatid ni Haring Sihamoni), na parehong miyembro ng konseho sa trono. Siya ay kinoronahan sa Phnom Penh noong [[ika-29 ng Oktubre]]. Ang monarkiya ay maka-simbulo lamang at hindi nakikihati sa politikalpampolitika na kapangyarihan. Isang batikang mananayaw si Haring Norodom Sihamoni, nag-aral siya ng sayaw na [[ballet]] sa [[Ruso]] at wala pa siyang asawa hanggang ngayon. Magaling din siya sa wikang [[wikang Czech|Czech]] dahil matagal siyang tumira sa [[Republika ng Czech]] (kilala sa tawag na [[Czechoslovakia]]).
 
Ayon sa mga balita ng [[BBC]], talamak ang kurupsyonkurupsiyon ng mga politiko sa Cambodia<ref name="BBC3">BBC Asia-Pacific News (19 Setyembre 2005). [http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4183606.stm ''Corruption dents Cambodia democracy''.] Accessed 24 Hulyo 2006.</ref>, kasama dito umano ay ang mga tulong pinansiyal mula sa iba't-ibang pandaigdigang bansa lalo na sa [[Estados Unidos]] kung saan ang [[pera]] ay inililipat sa mga pansarili o personal na mga "accounts"<ref name="REUT">Reuters AlertNet (29 Mayo 2006). [http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/BKK237403.htm ''World Bank threatens $64 mln Cambodia aid freeze'']. Accessed 24 Hulyo 2006.</ref>. KurupsyonKurupsiyon din ang dahilan ng pagkakaroon ng malaking agwad sa mga kinikita o sweldo ng mga mamamayan nito.<ref name="BBCBUIS">BBC News (29 Mayo 2006). [http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/5027168.stm 'Corruption' curbs Cambodia cash.] Accessed 24 Hulyo 2006.</ref>
 
== Mga rehiyon at lalawigan ==
Linya 149:
Ang nagsanga-sanga at dugtong-dugtong na mga ilog at lawa ng Cambodia ay isa ring importanteng bahagi sa makasaysayang kalakal ng bansa, kasama dito ang ilog ng [[Mekong]] at [[Tonle Sap]]. Ang Cambodia ay may dalawang malalaking daungan ng barko, isa sa Phnom Penh at isa sa Sihanoukville at merong ding lima pang di-kalakihan. Ang Phnom Penh na matatagpuan sa kung saan ang ilog ng [[Bassac]], [[Mekong]] at [[Tonle Sap]] ay nagtatagpo ay ang kaisa-isang ilog na pwedeng daungan ng may bigat na 8,000 toneladang barko kapag tag-ulan at mga 5,000 toneladang barko naman kapag tag-tuyot.
 
Kasabay ng unti-unting pag-unlad ng [[ekonomiya]] ng bansa ay ang pagdami ng mga sasakyang panlupa lalong-lalo na ang mga motorsiklo ngunit mas marami pa rin ang gumagamit ng bisikleta. Karaniwan na sa mga papaunlad pa lang na bansa, nakikitaan din ang Cambodia ng pag-dami ng mga aksidenteng pangtrapiko.<ref>"Picking Up Speed: As Cambodia's Traffic Levels Increase, So Too Does the Road ''Death Toll''," ''The Cambodia Daily'', Sabado, Marso 9-109–10, 2002."</ref>
 
Ang bansa ay mayroon labing-anim na paliparan: Phnom Penh International Airport sa Phnom Penh bilang pinakamalaki at ang pangunahing paliparan ng Cambodia. Pumapangalawa dito ang Siem Reap-Angkor International Airport na nagsisilbing internasyonal na paliparan. Mayroon ding di-kalakihang mga paliparan sa Sihanoukville, Ratanakiri, Battambang, Stung Treng, Koh Kong, Kampot, Kampong Thom, Kampong Chhnang, Pursat, Kratié, Pailin, Svay Rieng, Preah Vihear at Mondulkiri.
Linya 169:
|-
| [[w:Transparency International|Transparency International]]
| [[w:Corruption Perceptions Index|Indeks ng Pananaw sa KurupsyonKurupsiyon]]
| Ika-151 sa kabuohang 163
|-