Poncio Pilato: Pagkakaiba sa mga binago

</ref>), ang ika-limang [[prepekto]] ng probinsiya ng [[Imperyo Romano]] na [[Iudaea Province|Judaea]] mula 26–36 CE.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/460341/Pontius-Pilate |title=Britannica Online: Pontius Pilate |publisher=Britannica.com |accessdate=21 MarchMarso 2012}}</ref><ref>{{cite web|author=Jona Lendering |url=http://www.livius.org/jo-jz/judaea/judaea.htm |title=Judaea |publisher=Livius.org |accessdate=21 MarchMarso 2012}}</ref> Siya ay kilala bilang hukom sa paglilitis ni [[Hesus]] at ang taong nagbigay ng autorisasyon upang ipako si Hesus sa krus. Bilang prepekto, siya ay nagsilbi sa ilalim ni Emperador [[Tiberius]].

Ang mga pinagkunan para sa buhay ni Pilato ay mula sa apat na [[kanon]]ikal na mga [[ebanghelyo]], [[Philo ng Alexandria]], [[Josephus]], at isang [[Great_Fire_of_RomeGreat Fire of Rome#Rumors_of_arson_and_the_persecution_of_ChristiansRumors of arson and the persecution of Christians|maikling pagbanggit]] ni [[Tacitus]] at isang inskripsiyon na tinatawag na [[bato ni Pilato]]. Batay sa mga sangguniang ito, lumalabas na si Pilato ay isang [[Equestrian order|equestrian]] ng pamilyang Pontii at humalili kay [[Valerius Gratus]] bilang prepekto ng Judaea noong &nbsp;26 CE. Sa kanyang pamumuno, kanyang nasiphayo ang mga sensibilidad pang relihiyoso ng kanyang mga nasasakupan na nagdulot ng malupit na pagbatikos mula kay [[Philo]] at [[Josephus]]. Ayon kay Josephus,<ref>Flavius Josephus, ''Jewish Antiquities'' [http://lexundria.com/go?q=J.+AJ+18.89&v=wst 18.89.]</ref> si Pilato ay pinatawag pabalik sa Roma pagkatapos na malupit na supilin ang paghihimagsik na [[Samaritano]] at dumating pagkatapos ng kamatayan ni Tiberius na naganap noong 16&nbsp;March in 37&nbsp;AD. Siya ay pinalitan ni [[Marcellus, prefect of Judea|Marcellus]].

Matagal na pinagtatalunan ng mga skolar kung paanong papakahulugan ang paglalarawan kay Pilato sa mga sanggunian ito. Ang ilang mga skolar ng [[Bibliya]] ay nangatwirang ang mga salaysay tungkol kay Pilato at sa paglilitis ng [[Sanhedrin]] kay Hesus sa apat na ebanghelyo ay hindi tumpak at hindi tama sa historikal na mga paglalarawan nito.<ref>The Origin of Satan, Elaine Pagels</ref> Ang kahalagahan ng [[bato ni Pilato]] na artipaktong natuklasan noong 1961 na nagpangalan kay Poncio Pilato ay pinagdedebatihan pa rin ng ilang mga skolar. <ref>Jerry Vardaman, ''A New Inscription Which Mentions Pilate as 'Prefect' '', ''[[Journal of Biblical Literature]]'' Vol. 81, 1962. pp 70–71.</ref><ref>Craig A. Evans, ''Jesus and the ossuaries'', Volume 44, Baylor University Press, 2003. pp 45–47</ref>

Sa lahat ng apat na kanonikal na ebanghelyo, naiwasan ni Pilato ang responsibilidad sa kamatayan ni [[Hesus]]. Sa [[Ebanghelyo ni Marcos]], naghugas ng mga kamay si Pilato upang ipakita na hindi siya responsable sa eksekusyon ni Hesus at may pag-aatubili itong ipinadala si Hesus sa kamatayan nito.<ref name="Harris"/> Ang [[Ebanghelyo ni Marcos]] na naglalarawan kay Hesus na inosente sa pagpaplano ng paghihimagsik laban sa [[imperyo Romano]] at naglalarawan kay Pilato bilang may pag-aatubili na ipapatay si Hesus.<ref name="Harris">[[Stephen L Harris|Harris, Stephen L.]], Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985.</ref> Sa [[Ebanghelyo ni Lucas]], hindi lamang umayon si Pilato na si Hesus ay hindi nagplano ng paghihimagsik laban sa imperyo Romano ngunit sina [[Herod Antipas]], na [[tetrarchy|Tetrarch]] ng [[Galilea]] ay wala ring nakitang pagtataksil sa mga aksiyon ni Hesus.<ref name="Harris"/> Ayon sa [[Ebanghelyo ni Juan]], sinaad ni Pilato na "Wala akong nakikitang kasalanan sa kanya" at kanyang tinanong ang mga Hudyo kung si Hesus ay dapat palayain sa kustodiya nito. <ref>{{cite web|url=http://www.biblegateway.com/passage/?search=John%2018:33-40&version=ESV |title=John 18:38-39 ESV &nbsp;– My Kingdom is Not of This World |publisher=Bible Gateway |accessdate=9 JuneHunyo 2012}}</ref>

Ayon sa mga [[ebanghelyo]], si [[Hesus]] ay dinala kay Pilato ng [[Sanhedrin]] na nagpahuli kay Hesus at mismong kumwestiyon sa kanya. Isinaad na ang [[Sanhedrin]] ay binigyan lamang ni Hesus ng mga sagot na kanilang itinuring na [[pamumusong|mapamusong]](Marcos 14:61-64) ayon sa [[batas ni Moises]] na hindi malamang na ituturing ni Pilato na isang [[parusang kapital]] na nagpakahulugan ng batas Romano.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=ElINAAAAYAAJ&pg=PA92&lpg=PA92&dq=classical+roman+law+blasphemy&source=bl&ots=CyKy2iZbQN&sig=kD9puUh_WZSXd5mBEUYJYoG8c_s&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=7&ct=result#PPA111,M1 |title=The trial of Jesus: illustrated from Talmud and Roman law &nbsp;– Septimus Buss |publisher=Google Books |accessdate=21 MarchMarso 2012}}</ref> Ayon sa [[Ebanghelyo ni Lucas]]<ref>{{cite web|url=http://www.biblegateway.com/passage/?search=luke%2023:1-2&version=31 |title=Luke 23:1–2 NIV &nbsp;– Then the whole assembly rose and led |publisher=Bible Gateway |accessdate=21 MarchMarso 2012}}</ref>, dinala ng mga kasapi ng [[Sanhedrin]] sa harapan ni Pilate kung saan nila siya inakusahan ng [[sedisyon]] laban sa Roma sa pamamagitan ng pagtutol sa pagbabayad ng mga buwis kay Caesar at tumatawag sa kanyang sarili na hari.<ref>{{cite web|url=http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/SMIGRA*/Majestas.html |title=LacusCurtius • Roman Law &nbsp;– Majestas and Perduellio (Smith's Dictionary, 1875) |publisher=Penelope.uchicago.edu |accessdate=21 MarchMarso 2012}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.biblegateway.com/passage/?search=Luke%2019:1-9%20;&version=31; |title=Luke 19:1–9 ; NIV; &nbsp;– Zacchaeus the Tax Collector &nbsp;– Jesus |publisher=Bible Gateway |accessdate=21 MarchMarso 2012}}</ref> May ilang mga kahirapan at problema sa paglalarawan ng [[Ebanghelyo ni Marcos]] sa mga kustombre ng [[Sanhedrin]] na hindi umaayon sa ibang mga sanggunian sa panahong ito.<ref>Craveri, Life of Jesus, p. 380</ref><ref>Maccoby, Revolution in Judea: p. 202</ref> Halimbawa, inlalarawang nagpulong ang Sanhedrin sa bahay ng Dakilang Saserdote, agad na nagtipon pagkatapos na mahuli si Hesus, nagpulong sa paskuwa at agad na naghayag ng sentensiya ng kamatayan kay Hesus. Sa salaysay ng [[Ebanghelyo ni Lucas]], ang paglilitis ng Sanhedrin sa Marcos ay tinanggal ngunit naglalarawan din ng mga kahirapan gaya ng pagsasagawa ng paglilitis sa paskuwa.

Ang pangunahing tanong ni Pilato kay Hesus ay kung itinuturing niya ang kanyang sarili na hari ng mga [[Hudyo]] bilang pagtatangkang na matukoy kung siya ay isang potensiyal na bantang politikalpampolitika. Ayon sa saling [[New International Version|NIV]] Marcos 15:2, Mat 26:64: "Ikaw ba ang hari ng mga Hudyo"? "Yes, It is as you say"(oo, gaya ng sinasabi mo).<ref>http://bible.cc/matthew/26-64.htm</ref><ref name="bible.cc">http://bible.cc/mark/15-2.htm</ref> Sa ilang mga salin gaya ng [[KJV]], ang sagot ni Hesus ay: "Thou sayest it."([[King James Version]], Mark&nbsp;15:2, Sinasabi mo);<ref>http:// name="bible.cc"/mark/15-2.htm</ref> Ang anumang digri ng kompirmasyon ang nahango ng mga tagasalin ng [[bibliya]] mula sa sagot ni Hesus, ayon sa Bagong tipan ay hindi sapat upang makita si Hesus bilang isang tunay na bantang politikalpampolitika. Ayon sa [[Ebanghelyo ni Mateo]], may pag-aatubili si Pilato na payagan ang pagpapako kay Hesus na walang nakitang kasalanan siya. Ayon sa Mateo, kustombre ng gobernador ng Roma na magpalaya ng isang bilanggo sa [[Paskuwa]]. Ang mga salaysay sa bagong tipan ay nagsasaad na inilabas ni Pilato si [[Barabbas]] at sa Mateo ay tinukoy siyang masamang bilanggo ngunit sa [[Ebanghelyo ni Marcos]] ay isang mamatay tao. Isinaad ni Pilato sa mga Hudyo na pumili sa pagitan ng pagpalaya kay Barabbas o Hesus na umaasang kanilang hihilinging palayain si Hesus. Gayunpaman, pinili ng mga tao si Barabbas at sinabi tungkol kay Hesus na "Ipako siya!". Sa Mateo, tumugon si Pilato, "Bakit? anong kasamaan ang nagawa niya". Ang mga tao ay nagpatuloy na nagsasabing "Ipako siya!". Walang kustombreng alam na pagpapalaya ng mga bilanggo sa Herusalem maliban sa mga salaysay na ito sa ebanghelyo. Ang salaysay na ito ay sinasabi ng ilan na elemento ng literaryong paglikha ng Ebanghelyo ni Marcos na nangailangang salungatin ang tunay na anak ng ama upang ilagay ang nagtuturong paligsahan sa anyo ng isang talinghaga. Ang kwento ni Barabbas ay historikal na ginamit upang ilagay ang pagsisi ng pagpapako kay Hesus sa mga Hudyo at upang pangatwiranan ang [[antisemitismo]] na isang interpretasyong kilala bilang [[deisidyong Hudyo]] na itinakwil ni Papa [[Benedict XVI]] sa kanyang aklat noong 2011 na ''Jesus of Nazareth'' kung saan kanya ring kinuwestiyon ang historisidad ng talata sa Mateo. <ref name=JRPB16>

|date=March 2, Marso 2011 |accessdate=2012-09-28}}

Sina [[Josephus]] at [[Philo]] ay naglalarawan ng ilang mga pangyayari na nagyari sa panahon ng panahon ng panunungkulan ni Pilato. Ang parehong mga panitikan ay naglalarawan ng mas malupit na karakter kesa sa inilalarawan sa mga ebanghelyo at paulit ulit na pagsasanhi ni Pilato ng halos paghihimagsik sa mga Hudyo dahil sa kanyang kawalang sensitibidad sa mga kustombre ng Hudyo. Ayon kay Josephus, bagaman ang mga nauna kay Pilato ay rumispeto sa mga kustombre ng Hudyo sa pamamagitan ng mga larawan at wangis ng kanilang mga simbolo kapag pumapasok sa Herusalem, pinayagan ni Pilato ang kanyang mga sundalong dalhin ang mga ito sa Herusalem sa gabi. Nang matuklasan ng mga Hudyo ito ng sumunod na araw, sila ay sumamo kay Pilato na alisin ang mga simbolo ni Caesar sa siyudad. Pagkatapos na limang araw ng deliberasyon, pinag-utos ni Pilato sa kanyang mga sundalo na palibutan ang mga nagpoprotesta na nagbabanta sa mga ito ng kamatayan na handang tanggapin ng mga Hudyo kesa sa paglalapastangan sa batas ni [[Moises]].<ref>Josephus, ''Jewish War'' 2.9.2–4</ref><ref>[http://jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=312&letter=P&search=Pilate Jewish Encyclopedia] article on Pilate, retrieved 5 MayMayo 2009</ref> Kalaunang inilarawan ni Philo ang isang katulad na insidente kung saan si Pilato ay kinastigo ni emperador [[Tiberius]] pagkatapos galitin ang mga Hudyo sa pamamagitan ng paglalagay ng mga may gintong kalasag sa palasyo ni Herodes sa Herusalem. Ang mga ito ay bilang parangal kay Tiberius at sa pagkakataong ito ay hindi naglalaman ng mga inukit na larawan. Ang mga Hudyo ay nagprotesta sa paglalagay ng mga kalasag una kay Pilato at nang ito ay tumanggi ay kay Tiberius. Sa pagbasa ni Tiberius ng mga liham ay sumulat si Tiberius kay Pilato na may mga pagsuway at batikos sa kanyang mapangahas na paglabag at inutusan siyang tanggalin ang mga kalasag at ilipat ang mga ito mula sa Herusalem tungo sa Caesarea. <ref name="ReferenceB">Philo, ''On The Embassy of Gauis'' Book XXXVIII 299–305</ref>

Isinalaysay din Josephus ang isang insidente nang gugulin ni Pilato ang salapi mula sa templo upang magtayo ng [[aqueduct]]. Muling nagprotesta ang mga Hudyo. Pinatago ni Pilato ang kanyang mga sundalo mula sa mga tao habang tinutugunan ang mga ito. Pagkatapos magbigay ng hudyat, ang mga sundalo ay umatake sa mga Hudyo at binugbog at pinatay ang mga ito upang patahimikin ang mga pagsusumamo nito. <ref>Josephus, ''Antiquities of the Jews'' 18.3.2</ref>

Ang personalidad ni Pilato ayon kay Philo ay mapaghiganti at magagalitin at natural na hindi mababago na isang halo ng katigasan ng ulo at pagiging hindi matitinag. Ayon din kay Philo, si Pilato ay hindi gumawa ng anumang bagay na ikinalugod ng kanyang mga nasasakupan. Isinaad ni Philo na natakot si Pilato sa isang delagasyong maaaring ipadala ng mga Hudyo kay Tiberius na nagpoprotesta sa mga kalasag dahil "kung aktuwal silang magpapadala ng embahada, kanila ring ilalantad ang iba pa niyang mga pag-aasal bilang gobernador na buong nagsasaad ng mga [[suhol|panunuhol]], mga insulto, mga pagnanakaw, mga kalupitan at walang habas na mga pamiminsala, patuloy na inuulit na mga pagpatay ng walang paglilitis, ang walang tigil at ang nakasisiphayong kalupitan.<ref name="ReferenceB"/> Ang termino ni Pilato sa Judaea ay nagwakas pagkatapos ng isang insidenteng isinalaysay ni Josephus. Ang isang malaking pangkat ng mga [[Samaritano]] ay nahikayat ng isang hindi kilalang lalake na tumungo sa [[Bundok Gerizim]] upang makita ang mga sagradong artipaktong sinasabing inilibing ni [[Moises]]. Ngunit sa isang bayan na Tirathana, bago makaakyat sa bundok ang mga tao, nagpadala si Pilato ng kabalyero at nasasandatahang impantriya na sa isang enkwentro sa mga unang dumating sa bayan ay pumaslang ng ilan sa isang labanan at nagpatakas sa iba. Ang maraming mga bilango ay binihag kung saan ipinapatay ni Pilato ang mga pangunahing pinuno at ang mga pinakamaimpluwensiyal.<ref>Josephus, ''Antiquities of the Jews'' 18.4.1</ref> Ang mga [[Samaritano]] ay nagreklamo naman kay [[Vitellius]] na gobernador Romano ng Syria na nagpadala kay Pilato sa Roma upang ipaliwanag ang insidente kay Tiberius. Gayunpaman, sa pagdating ni Pilato sa Roma, si Tiberius ay namatay. <ref>Josephus, ''Antiquities of the Jews'' 18.4.2</ref>

Ang isang katawan ng alamat ay lumago sa pigurang si Pilato. Si Eusebius (Historia Ecclesiae ii: 7) ay sumipi ng isang maagang mga salaysay [[apocrypha]]l na nagsasalaysay na si Pilato ay nahulog sa mga kasawian sa ilalim ni [[Caligula]] at ipinatapon sa Gaul at kalaunang [[nagpatiwakal]] sa Vienne. May isang salaysay na ang katawan ni Pilato ay unang itinapon sa [[Tiber]] ngunit ang mga katubigan ay nagulo ng mga masamamang espirito na ang kanyang katawan ay dinala sa Vienna at pinalubog sa Rhône. Ang isang monumento sa Vienne na tinatawag na libingan ni Pilato ay makikita pa rin dito. Dahil sa itinakwil rin ng Rhone ang bangkay ni Pilato, ito ay muling inilipat at inilubog sa Ilog sa [[Lausanne]]. Ang sekwensiya ay isang simpleng paraan upang iayon ang mga magkakasalungat na tradisyong lokal. May ilang mga alamat tungkol kay Pilato sa Alemanya partikular na tungkol sa kanyang kapanganakan. Ayon dito, siya ay ipinanganak sa siyudad na Franconian na Forchheim o isang maliit na bayan ng Hausen mga 5 &nbsp;km lamang ang layo mula rito.

Ang [[Etiopianong Ortodoksong Simbahang Tewahedo]] ay kumikilala kay Pilato bilang isang santo batay sa salaysay sa ''[[Mga Gawa ni Pilato]]''. <ref>{{CathEncy|wstitle=Pontius Pilate}}</ref> Ang asawa ni Pilato na si [[Claudia Procula]] ay kinikilala ring santo sa [[Etiopianong Ortodoksong Simbahang Tewahedo]] at [[Silangang Ortodokso]].

[[KaurianKategorya:Mga sinaunang Romanogobernador]]

[[KaurianKategorya:Mga Romanong gobernador ng Hudea]]