Papa Juan Pablo II: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Chitetskoy (usapan | ambag) mNo edit summary |
Chitetskoy (usapan | ambag) Pagsasalin: ika-2 bahagi |
||
Linya 45:
}}
Si '''Papa San Juan Pablo II''' ({{lang-la|Ioannes Paulus II}}), ipinanganak bilang '''Karol Józef Wojtyła''' ({{IPA-pl|'kar?l 'juz?f v?j't?wa|lang}}; 18 Mayo 1920 - 2 Abril 2005), kilala din bilang '''San Juan Pablo Ang Dakila'''m ang ika-264 na Papa ng [[Simbahang
Kinilala ang panunungkulan ni Papa San Juan Pablo II sa pagtulong sa pagtatapos ng rehimeng komunismo sa kaniyang tinubuang Polonya at maging sa kabuuan ng Europa. <ref>Lenczowski, John. "Public Diplomacy and the Lessons of the Soviet Collapse", 2002</ref> Ipinagbuti ni Juan Pablo II ang pakikipag-ugnayan ng Simbahang Katoliko sa mga Hudyo, Muslim, sa Silangang Simbahang Ortodoksia, at sa Simbahang Anglikano. Ipinagtibay niya ang katuruan ng Simbahan laban sa artipisyal na kontrasepsyon at sa pag-oordina sa mga kababaihan, sa pagsuporta sa Pangalawang Konseho ng Vatican at sa mga reporma nito.
Linya 76:
Noong Marso 1949, nilipat si Wojtyła sa parokya ng San Florian sa Krakow. Nagturo siya ng etika sa Unibersidad ng Jagiellonian at sa Katolikong Unibersidad ng Lublin. Habang nagtuturo, tinipon niya ang 20 kabataan, at tinawag ang kanilang sarili bilang ''Rodzinka'' o "maliit na pamilya". Nagtitipon sila para sa panalangin, diskusyong pang-pilosopiya, at para tulungan ang mga bulag at mga may-sakit. Unti-unting lumago ang samahang ito hanggang sa umabot ng mahigit kumulang 200 kasapi, at ang mga gawain ay dumami pa, kasama na dito ang ''skiing'' at pagsakay sa kayak.<ref name="USCCB_Bio"/>
Noong 1953, tinanggap ng Pakultad ng Teolohiya ang tesis ni Wojtyła ukol sa habilitasyon sa Unibersidad ng Jagiellonian. Noong 1954, nakamit niya ang Doktorado ng Sagradong Teolohiya, {{sfn|Stourton|2006|p=97}} ang pagtasa sa pisibilidad ng etikang Katoliko base sa sistemang etika ng penomentologong si Max Sheler na may disertasyong pinamagatang "Muling Paghuhusga ng Posibilidad ng Pagtatatag ng Etikang Katoliko base sa sistemang etika ni Max Scheler".<ref>{{cite web|url=http://www.vatican.va/news_services/press/documentazione/documents/santopadre_biografie/giovanni_paolo_ii_biografia_prepontificato_en.html#1948 |title=Highlights on the life of Karol Wojtiła |publisher=Vatican.va |date= |accessdate=23 June 2013}}</ref> (Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera).<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=2QunKUmsM4kC&pg=PA153&lpg=PA153&dq=Ocena+#v=onepage&q=Ocena&f=false |title=Destined for Liberty: The Human Person in the Philosophy of Karol Wojtyła/John Paul II |publisher=Books.google.com |date= |accessdate=23 June 2013|isbn=9780813209852|year=2000}}</ref> Si Scheler ay isang pilosopong Aleman na nagtatag ng kilusang pilosopiya na nagdidiin sa karanasang may kamalayan. Ngunit binuwag ng
Sa kapanahunan ding ito, nagsulat si Wojtyła ng mga artikulo sa pahayagang Katoliko sa Krakow, ang ''Tygodnik Powszechny'' (Panglinggong Unibersal), na tumatalakay sa napapanahong isyu ng simbahan.<ref name="Zenit5"/> Tinutukan niya ang paggawa ng orihinal na gawa ng literatura sa loob ng 12 taon niya bilang pari. Naging laman ng kaniyang tula at dula ang patungkol sa digmaan, buhay sa ilalim ng Komunismo, at ang kaniyang responsibilidad bilang pastor. Ginamit ni Wojtyła ang dalawang alyas, ''Andrzej Jawień'' at ''Stanisław Andrzej Gruda''<ref name="Kuhiwczak"/><ref name="Zenit5"/>, para mabukod ang kaniyang mga gawang pangliteratura mula sa kaniyang mga lathalaing pangrelihiyon kung saan ginagamit niya ang tunay niyang pangalan.<ref name="Kuhiwczak"/><ref name="Zenit5"/> Noong 1960, nilathala ni Wojtyła ang isang maimpluwensiyang aklat pangtelolohiya, ang ''Pagmamahalan at Responsibilidad'', na siyang depensa sa tradisyunal na katuruan ng Simbahan ukol sa matrimoniya mula sa makabagong pananaw pangpilosopiya.<ref name="Kuhiwczak"/>{{sfn|Wojtyła|1981}}
Linya 102:
<!-- part 1 -->
== Pastoral na Paglalakbay ==
Sa kaniyang paninilbihan bilang Papa, nakapagbiyahe si Papa Juan Pablo II sa 129 na mga bansa,{{sfn|Maxwell-Stuart|2006|p=234}} at mahigit 1,100,000 km ang kaniyang kabuuang inilakbay. Madalas siyang dinudumog ng maraming tao; at ang ilan sa mga ito ay dinagsa ng pinakamaraming tao sa kasaysayan ng sangkatauhan. Ang isa sa mga ito, ang [[Pandaigdigang Araw ng Kabataan 1995|Pandaigdigang Araw ng Kabataan (World Youth Day) sa Maynila]], ay naitala bilang pinakamalaking pagtitipong pang-papa <!-- papal gathering --> sa kasaysayan, ayon sa Vatican, kung saan humigit-kumulang apat na milyong katao ang dumagsa.<ref name=BaltimoreSun>{{cite web |url=http://articles.baltimoresun.com/1995-01-16/news/1995016078_1_pope-philippines-papal |title=Biggest Papal Gathering | Millions Flock to Papal Mass in Manila, Gathering is Called the Largest the Pope Has Seen at a Service — Baltimore Sun |last=New York Times News Service|work=articles.baltimoresun.com |year=2012 |accessdate=29 January 2012}}</ref><ref name="AsiaNews"/> Sa panimula ng kaniyang pagiging Papa, bumisita si Juan Pablo II sa Republikang Dominikano at sa Mexico noong Enero 1979.<ref name="CBN2"/> Si Juan Pablo II ang naging kauna-unahang Papa na bumisita sa [[White House]] noong Enero 1979, kung saan malugod siyang binati ni Pangulong [[Jimmy Carter]]. Kauna-unahan din siyang Papa na bumisita sa iilang bansa sa isang taon, na nagsimula sa Mexico<ref name="Mexico"/> at Irlanda<ref name="Ireland"/> noong 1979. Kauna-unahan din siyang papa na bumisita sa Gran Britanya noong 1982, kung saan nakipagkita siya kay Reyna Elizabeth II, na Kataas-taasang Gobernador ng Simbahan ng Inglatera. Habang nasa Inglatera, bumisita rin siya sa Katedral ng Canterbury at lumuhod sa panalangin kasama si [[Robert Runcie]], Arsobispo ng Canterbury, kung saan napatay si Thomas a Becket.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/29/newsid_4171000/4171657.stm |title=BBC ON THIS DAY | 29 | 1982: Pope makes historic visit to Canterbury |publisher=''BBC News'' |date= 29 May 1982|accessdate=23 June 2013}}</ref>
Naglakbay din siya sa Haiti noong 1983, kung saan nagsalita siya sa wikang Creole sa libu-libong mga dukhang Katoliko na nagtipon upang batiin siya sa paliparan. Ang kaniyang mensahe, na "ang mga bagay sa Haiti ay kailangang magbago", na pumapatungkol sa hindi pagkakapantay-pantay ng mga mahihirap at ng mga mayayaman, ay binati ng malakas na palakpakan.<ref name="Haiti: The Duvalier Years"/> Kauna-unahan din siyang papa sa makabagong panahon na bumisita sa Ehipto,<ref name="PopeEgypt"/> kung saan nakipagkita siya sa papa ng Simbahang Koptiko, si Papa Shenouda III<ref name="PopeEgypt"/> at ang Patriyarkang Ortodoksiyang Griyego ng Alexandria.<!-- Gk Orthodox Patriarch --><ref name="PopeEgypt"/> Kauna-unahan din siyang Katolikong papa na bumisita at manalangin sa isang moskeng Islam, sa [[Damascus]], Syria, noong 2001. Bumisita siya sa Moske ng Umayyad, na isang dating simbahang Cristiano, kung saan pinaniniwalaang piniit si Juan Bautista,<ref name="Mosque"/> kung saan nanawagan siya na magkaisa at sabay na mamuhay ang mga Muslim, Cristiano at Hudyo.<ref name="Mosque"/>
Noong 15 Enero, 1995, sa kasagsagan ng Ika-10 Pandaigdigang Araw ng Kabataan, nagdaos siya ng [[Misang Katoliko|Misa]] sa tinatayang lima hanggang pitong milyong katao nagtipon-tipon sa Luneta, Maynila, Pilipinas. Ito ay sinasabing pinakamalaking pagtitipon na naganap sa kasaysayan ng Kristyanismo.<ref name="AsiaNews"/> Noong Marso 2000, habang bumibisita sa [[Jerusalem]], naging kauna-unahan si Juan Pablo II na bumisita at manalangin sa [[Kanlurang Pader]].<ref name="BBCIsrael"/><ref name="ADL2006"/> Noong Setyembre 2001, dahil sa mga suliraning dulot ng Setyembre 11, bumisita siya sa Kazakhstan, kung saan humarap siya sa mga taong karamihan ay mga Muslim, at sa Armenia, para gunitain ang ika-1,700 taon ng Kristyaniso sa Armenia.<ref name="NewYorkTimes3"/>
===Unang Pagbisita sa Polonya===
Noong Hunyo 1979, naglakbay si Papa Juan Pablo II sa Polonya kung saan malugod siyang dinumog ng mga tao.<ref name="OnThisDay"/> Ang una niyang paglalakbay sa Polonya ang pumukaw sa espirito ng bansa at lumunsad sa pagkakabuo ng kilusang ''Solidarity'' noong 1980, kung saan kinalaunan ay nakapagdala ng kalayaan at karapatang pantao sa kaniyang tinubuang lupa.<ref name="Memory"/> Gustong gamitin ng rehimeng Komunista sa Polonya ang pagbisita ng Papa, na bagaman Polako ang papa ay hindi pa rin magbabago ang kanilang kapasidad na mamuno, maniil, at mamahagi ng kabutihan ng lipunan. Umasa din sila na tatalimahin ng Papa ang mga patakarang tinakda nila, na makikita ng mga Polako ang kaniyang halimbawa at kanila itong susundin. Kung bakasakaling magdulot ng kaguluhan ang pagbisita ng Papa, handa ang rehimeng Komunista na supilin ang rebelyon at isisi ang insidenteng ito sa Papa.<ref name="Angelo M. Codevilla 2008">Angelo M. Codevilla, "Political Warfare: A Set of Means for Achieving Political Ends", in Waller, ed., ''Strategic Influence: Public Diplomacy, Counterpropaganda and Political Warfare'' (IWP Press, 2008.)</ref>
{{quote|"Nagtagumpay ang Papa sa pakikibakang ito sa pamamagitan ng pangingibabaw sa pulitika. Siya ay ang tinatawag ni Joseph Nye na 'malambot na kapangyarihan' -- ang kapangyarihan ng pag-aakit at pagtataboy. Nagsimula siya ng may malaking kapakinabangan, at sinamantala niya itong lubos: Namuno siya sa isang insitusyong salungat sa Komunismong paraan ng pamumuhay na kinasusuklaman ng lipunang Polako. Siya ay isang Polako, ngunit hindi marating ng rehimen. Sa pamamagitan ng pagkilala kasama siya, nagkaroon ng pagkakataon ang mga Polako na linisin ang kanilang sarili mula sa mga kompromisong kailangan nilang gawin para mamuhay sa ilalim ng rehimen. At dumating sila ng milyon. At nakinig sila. Nakiusap siya sa kanila na maging mabuti, huwag ikompromiso ang sarili, na magsama-sama, na maging matapang, at ang Dios ang kaisa-isang pinagmumulan ng kabutihan, ang kaisa-isang pamantayan ng asal. 'Huwag kayong matakot', sabi niya. Milyon ang pasigaw na tumugon, 'Gusto namin ang Dios! Gusto namin ang Dios! Gusto namin ang Dios!' Naduwag ang rehimen. Kung hindi pinili ng Papa na patigasin ang kaniyang malambot na kapangyarihan, baka malunod sa dugo ang rehimen. Sa halip, pinamunuan lamang ng Papa ang lipunang Polako na tumanan mula sa mga namumuno sa kanila sa pamamgitan ng matibay na pagkakaisa. Nanatili pa rin sa panunungkulan ang mga Komunista ng isa pang dekada bilang mga despota. Ngunit bilang pampulitikal na pinuno, tapos na sila. Sa kaniyang pagbisita sa kaniyang tinubuang Polonya noong 1979, natamaan ni Juan Pablo II ang tinatawag na masidhing suntok sa rehimeng Komunismo, sa Imperyong Sobyet, at kinalaunan, sa Komunismo."
''("The Pope won that struggle by transcending politics. His was what [[Joseph Nye]] calls '[[soft power]]' — the power of attraction and repulsion. He began with an enormous advantage, and exploited it to the utmost: He headed the one institution that stood for the polar opposite of the Communist way of life that the Polish people hated. He was a Pole, but beyond the regime's reach. By identifying with him, Poles would have the chance to cleanse themselves of the compromises they had to make to live under the regime. And so they came to him by the millions. They listened. He told them to be good, not to compromise themselves, to stick by one another, to be fearless, and that God is the only source of goodness, the only standard of conduct. 'Be not afraid,' he said. Millions shouted in response, 'We want God! We want God! We want God!' The regime cowered. Had the Pope chosen to turn his soft power into the hard variety, the regime might have been drowned in blood. Instead, the Pope simply led the Polish people to desert their rulers by affirming solidarity with one another. The Communists managed to hold on as despots a decade longer. But as political leaders, they were finished. Visiting his native Poland in 1979, Pope John Paul II struck what turned out to be a mortal blow to its Communist regime, to the Soviet Empire, [and] ultimately to Communism.")''
<ref name="Angelo M. Codevilla 2008"/>
}}
Ayon kay John Lewis Gaddis, isa sa mga pinaka-impluwensyal na historyador ng [[Malamig na Digmaan]], ang lakbaying ito ang naglunsad sa pagbuo ng ''Solidarity'' at ng pagsisimula ng pagbagsak ng Komunismo sa Silangang Europa:
<blockquote> Noong paghalik ni Papa Juan Pablo II sa lapag ng Paliparang Warsaw pinasimulan niya ang proseso kung saan ang komunismo sa Polonya -- at kinalaunan sa kabuuan ng Europa -- ay hahantng sa katapusan.<ref>[[John Lewis Gaddis]], ''The Cold War: A New History', p. 193, Penguin Books (2006), ISBN 978-0-143-03827-6</ref></blockquote>
Sa kanyang muling mga pagbisita sa Polonya, nagbigay siya ng suporta sa organisasyong ''Solidarity''.<ref name="Memory"/> Ang kaniyang mga pagbisitang ito ang nagpatibay sa mensaheng ito at nag-ambag sa pagbagsak ng Komunismo sa Silangang Europa na naganap sa mga taong 1989-1990 sa pamamagitan ng pagsisimula muli ng demokrasya sa Polonya, na siyang lumaganap sa Silangang Europa at Timog-Silangang Europa.<ref name="Bottum"/>{{sfn|Maxwell-Stuart|2006|p=234}}<ref name="OnThisDay"/><ref name="CBCNews"/><ref name="Gorbachev"/>
==Mga Tangkang Pagpaslang At Mga Plano==
Habang papasok siya sa Plaza San Pedro para magsalita sa mga tagapakinig noong 13 Mayo, 1981,<ref>{{cite news |title=1981 Year in Review: Pope John Paul II Assassination (sic) Attempt |url=http://www.upi.com/Audio/Year_in_Review/Events-of-1981/Pope-John-Paul-II-Assasination-Attempt/12311754163167-6/ |publisher=United Press International (UPI) |year=1981}}</ref> binaril at lubhang nasugatan si Papa Juan Pablo II ni Mehmet Al Ağca, isang Turko na kasapi ng militanteng groupong pasismo na tinatawag na ''Grey Wolves''.<ref name="SanFrancisco"/> Gumamit ang tagapagbaril ng isang semi-awtomatikong pistolang Browning. Tinamaan ang papa sa tiyan at tumagos sa kaniyang mga bituka ng ilang beses.<ref name="Bottum"/> Sinugod si Juan Pablo II sa loob ng mga gusali ng Vatican at sa Ospital ng Gemelli. Habang sinusugod siya sa ospital ay nawalan siya ng malay. Bagaman hindi tinamaan ang kaniyang arterya, halos tatlong-kapat ng kaniyang dugo ang nawala. Inoperahan siya ng limang oras para magamot ang kaniyang mga sugat.{{sfn|Time Magazine 1982-01-25|p=1}} Sa kaniyang dagliang pagbabalik ng malay habang siya'y inooperahan, pinakiusapan niya sa mga duktor na huwag tanggalin ang kaniyang ''Kayumangging Skapular''.<ref name="scapolare"/> Binanggit ng papa na tumulong sa kaniya ang Ina ng Fatima upang mabuhay sa pagsubok na ito.{{sfn|Maxwell-Stuart|2006|p=234}}{{sfn|Dziwisz|2001}}{{sfn|Bertone|2000–2009}}
Nahuli si Ağca at pinigilan siya ng isang madre at ng ibang mga tao hanggang sa dumating ang mga pulis. Sinentensiyahan siya ng habangbuhay na pagkakakulong. Dalawang araw matapos ang Kapaskuhan noong 1983, bumisita si Juan Pablo II kay Ağca sa kulungan. Pribadong nakipag-usap si Juan Pablo II at si Agca ng dalawampung minuto.{{sfn|Maxwell-Stuart|2006|p=234}}{{sfn|Dziwisz|2001}} Binanggit ng Papa, "Kung anuman ang napag-usapan namin ay mananatiling lihim sa pagitan niya at ako. Nakipag-usap ako sa kaniya bilang isang kapatid, na siyang pinatawad ko at may lubos kong pagtitiwala."
Noong 2 Marso 2006, binanggit ng Komisyong Mitrokhin ng Parlamento ng Italya, na binuo ni Silvio Berlusconi at pinamunuan ng senador ng Forza Italia na si Paolo Guzzanti, na ang Unyong Sobyet ang may kinalaman sa pagtatangka sa buhay ni Juan Pablo II,<ref name="SanFrancisco"/><ref name="ItalianPanel"/> bilang ganti sa suporta ng papa sa ''Solidarity'', na isang kilusan ng mga manggagawa na Katoliko at maka-demokratiko. Matagal na din itong sinasang-ayunan ng ''Central Intelligence Agency'' ng Estados Unidos sa mga panahong iyon.
Ang pangalawang pagtatangka sa buhay ng Papa ay naganap noong 12 Mayo, 1982, isang araw lamang matapos ang anibersaryo ng tangkang pagpatay sa kaniya, sa Fatima, Portugal, kung saan tinangka ng isang lalaki na saksakin si Juan Pablo II gamit ang bayoneta.<ref name="Krohn"/><ref name="CBC2"/><ref name="Reuters3"/> Napigilan siya ng mga guwardya, ngunit kinalaunan sinalaysay ni Stanisław Dziwisz na nasugatan si Juan Pablo II sa nasabing pagtatangka ngunit nagawa niyang itago ang hindi-gaanong kalubhang sugat.<ref name="Krohn"/><ref name="CBC2"/><ref name="Reuters3"/> Ang nagtangka sa kaniyang buhay ay isang Paring Kastila na si Juan Maria Fernandez y Krohn,<ref name="Krohn"/> na isang maka-tradisyunal na Katolikong pari, at inordena bilang pari ni Arsobispo Marcel Lefebvre ng [[Kalipunan ni San Pio X]] at tumututol sa mga reporma ng Ikalawang Konseho Ng Vatican, at gumigiit na ang papa ay isang kasabwat ng Komunistang Moscow at Marxismong Silangang Europa.{{sfn|Hebblethwaite|1995|p=95}} Umalis din sa pagkapari si Fernandez at ikinulong din. <ref name="CBC2"/><ref name="Reuters3"/>{{sfn|Hebblethwaite|1995|p=95}} Kinalaunan, ginamot ang dating pari dahil sa sakit sa pag-iisip at pinalayas mula sa Portugal para maging solisitor sa Belhika.{{sfn|Hebblethwaite|1995|p=95}}
Naging target din si Papa Juan Pablo II ng [[sabwatang Bojinka]], na pinondohan ng [[Al-Qaeda]], sa kaniyang pagbisita sa Pilipinas noong 1995. Ang unang plano ay ang pagpatay sa kaniya sa Pilipinas sa kasagsagan ng pagdiriwang ng Pandaigdigang Araw ng Kabataan. Ayon sa plano, sa 15 Enero 1995, isang ''suicide bomber'' ang magdadamit bilang hari habang dumadaan ang ''motorcade'' ni Juan Pablo II patungo sa Seminaryo ng San Carlos sa [[Lungsod ng Makati]]. Lalapit ang ''assassin'' sa papa at pasasabugin ang bomba. Ang balak dito, ang gagawing pagpaslang ay upang malihis ang atensyon mula sa susunod na gawain ng operasyon. Subalit natuklasan ang planong ito, noong nagkaroon ng sunog kemikal sa pinagtataguan ng mga terorista. Dahil dito naalerto ang mga pulis, at nadakip ang lahat ng mga kasabwat dito isang linggo bago ang pagbisita ng papa. Umamin ang mga kasabwat sa planong ito.<ref name="ThePlot"/>
Noong 2009, nilathala ni John Koehler, isang mamamahayag at dating opisyal ng intelihensya ng hukbo, ang ''Spies of the Vatican: The Soviet Union's Cold War Against The Catholic Church'' (Mga Espiya ng Vatican: Ang Malamig na Digmaan ng Unyong Sobyet Laban Sa Simabahng Katoliko). Sa Sa kaniyang pagsasaliksik sa mga papeles ng mga lihim na pulisya ng Polonya at Silangang Alemanya, pinahayag ni Koehler na ang mga tangkang pagpaslang ay "may suporta ng KGB" at nagbigay siya ng mga detalye.<ref>''Publishers Weekly'', review of 'Spies in the Vatican', 11 May 2009</ref> Sa panunungkulan ni Juan Pablo II, maraming mga klerigo na nasa loob ng Vatican at may nominasyon ay tumangging magpa-orden, at kinalaunan ay mahiwagang umalis ng simbahan. Maraming mga naghaka-haka na sila talaga ay mga ahente ng KGB.
== Paglalakbay ==
Line 288 ⟶ 322:
* [[Zambia]] (Abril 1989)
* [[Zimbabwe]] (Septyembre 1988)
<table width = 75% border = 2 align="center"><tr><td width = 35% align="center">
| |||