Maria: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m orthography, replaced: kwento → kuwento using AWB
Xqbot (usapan | ambag)
m Robot: Tampok na artikulo ang ar:مريم العذراء; Kosmetiko pagbabago
Linya 1:
{{About2|Marya na ina ni [[Hesus]]|Marya|Marya (paglilinaw)|Maria|Maria (paglilinaw)|Mary|Mary (paglilinaw)}}
[[FileTalaksan:Vladimirskaya.jpg|thumb|right|upright|[[Ang Thetokos ng Vladimir]] na isa sa pinakapipitaganang ikono ni Marya sa Simbahang [[Silangang Ortodokso]], ca. 1131]]
Si '''Marya''' o '''Maria''' (Hebreo: מִרְיָם, Miriam; Aramaiko: Maryām; Arabiko: مريم, Maryam) at tinatawag ring '''Santa Marya''', '''Inang Marya''', ang '''Theotokos''', '''Mapalad na Birheng Marya''', '''Ina ng Diyos''',''' Maryam na ina ni Isa'''(sa Islam) ayon sa tradisyong Kristiyano at Muslim ang ina ni [[Hesus]]. Ayon sa [[bibliya]] partikular na sa apat na [[kanon]]ikal na ebanghelyo ang ina ni [[Hesus]] na nagmula sa Nazareth, Galilea. Siya ay itinuturing ng maraming mga Kristiyano na unang akay sa [[Kristiyanismo]]. Siya ay isinasaad sa Bagong Tipan sa Mateo 1:16,18-25 at Lucas 1:26-56, 2:1-7 at sa [[Quran]] bilang ina ni [[Hesus]] sa pamamagitan ng interbensiyon ng [[diyos]]. Ang kanyang anak na si Hesus ay pinaniniwalaan ng maraming mga Kristiyano na ang [[mesiyas]] at ang [[diyos]] na nagkatawang tao. Si Hesus ay itinuturing sa Islam na mesiyas at ang ikalawang pinakamahalagang propeta sa lahat ng mga propeta sa Islam at mas mababa sa huling propetang si [[Muhammad]]. Siya ay inilalarawan sa [[Ebanghelyo ni Mateo]] at [[Ebanghelyo ni Lucas]] bilang isang [[birhen]] (parthenos sa Griyego) na [[mga milagrosong kapanganakan|naglihi ng milagroso]] kay Hesus sa pamamagitan ng ahensiya ng banal na espirito. Ang mga Muslim ay naniniwala na siya ay naglihi sa pamamagitan ng utos ng [[diyos]].
== Buhay ni Marya ==
=== Bagong Tipan ===
Ang paglilihing birhen ni Marya kay Hesus ay isinasaad sa bibliya na nangyari nang siya ay ikakasal na kay Jose at naghihintay ng isang rito ng [[kasal]]. Kanyang pinakasalan si Jose at ayon sa Lucas sumama kay Jose sa [[Bethlehem]], Hudea mula sa Nazareth, Galilea upang magpatala sa [[censo ni Quirinius]] na nagaatas sa mga indibidwal na bumalik sa lugar ng kanilang mga ninuno. Gayunpaman, ayon sa mga arkeolohgo, walang ebidensiyang arkeolohikal na nagpapakita na ang Bethlehem sa Hudea ay tinirhan ng mga tao noong unang siglo BCE o unang siglo CE.<ref>http://ngm.nationalgeographic.com/geopedia/Bethlehem</ref>
 
Linya 18:
Ayon as Juan 19:25-27, Nakatayo sa malapit sa krus ni Hesus ang kaniyang ina. Naroon din ang kapatid na babae ng kaniyang ina, si Maria na asawa ni Cleofas at si Maria Magdalena. Nakita ni Jesus ang kaniyang ina at ang [[alagad na kaniyang iniibig]] na nakatayo sa malapit, sinabi niya sa kaniyang ina: ''Babae, tingnan mo ang iyong anak''. Pagkatapos ay sinabi niya sa alagad: ''Narito ang iyong ina''. At mula sa oras na iyon ay dinala siya ng alagad sa kaniyang sariling tahanan.
 
=== Apokripa ===
Ayon sa [[Ebanghelyo ni Santiago]], si Marya ang anak ni Joachim at Ana. Bago ipaglihi si Marya, si Anna ay baog. Si Marya ibinigay sa serbisyon bilang isang konsagradong birhen sa templo ng Herusalem nang siya ay 3 taon. Ang ilang mga apokripa ay nagsasaad na sa panahon na ipagkasundo siyang ikasal kay Jose, si Marya ay 12 hanggang 14 taong gulang samantalang si Jose ay may edad na 90. Ayon sa tradisyon, si Marya ay namatay na napapalibutan ng mga apostol sa Herusalem o Efeso sa pagitan ng 3 at 24 taon pagkatapos ng pagakyat ni [[Hesus]] sa langit. Ayon kay Hyppolitius ng Thebes, si Marya ay nabuhay ng 11 taon pagkatapos ng kamatayan ng kanyang anak at namatay noong 41 CE.
=== Mga pananaw ===
Ang [[Hudaismo]] ay tumatakwil na si Hesus ang [[mesiyas]] at tumatakwil sa mga salaysay ng Bagong Tipan ng [[Kristiyanismo]]. Hindi sila naniniwala na salita ng diyos ang Bagong Tipan.
 
Linya 29:
Ayon kay Epiphanius, si Birheng Marya ay sinasamba bilang [[diyosang Ina]] sa sektang Krisityano na Collyridianism na matatagpuan sa buong Arabya noong mga 300 CE. Ang mga ito ay naghahandog ng mga tinapay kay Birheng Marya kasama ng iba pang mga kasanayan. Ang pangkat na ito ay kinondena ng [[Simbahang Katoliko Romano]] at binatikos ni Epiphanius sa kanyang kasulatang Panarion.
 
=== Iba pa ===
Noong ikalawang siglo CE, si [[Celsus]] ay nagmungkahi na si Hesus ang ilehitimong anak ng sundalong Romano na si Panthera. Ang kuwento tungkol kay Panthera ay matatagpuan rin sa [[Toledot Yeshu]].
 
== Mga doktrina tungkol kay Marya ==
May iba't ibang mga doktrina ang iba't ibang mga sekta ng [[Kristiyanismo]] o mga indibidwal na Kristiyano tungkol kay Marya. Ang mga doktrinang ito ay kinabibilangan ng:
* [[Ina ng Diyos]] na nagsasaad na si Marya bilang ina ni Hesus ay ang [[Theotokos]] (tagadala ng diyos) o Ina ng Diyos
* [[Birheng kapanganakan ni Hesus]] na nagsasaad na milagrosong ipinaglihi ni Marya si Hesus sa pamamagitan ng aksiyon ng banal na espirito habang nananatiling birhen
* [[Dormisyon ng Theotokos]] na umaalala sa pagtulog o natural na kamatayan sa sandaling bago ang kanyang pag-akyat sa langit
* [[Pag-akyat sa langit ni Marya]] na nagsasaad na si Marya ay kinuha sa katawan sa langit sa o bago ang kanyang kamatayan
* [[Kalinis-linisang paglilihi]] na nagsasaad na si Marya ay ipinaglihi ng walang [[orihinal na kasalanan]]
* [[Perpetwal na pagkabirhen]] na nagsasaad na si Marya ay nanatiling birhen sa kanyang buong buhay kahit pagkatapos ipanganak si Hesus
{|class="wikitable"
|-
!| Doktrina
!| Lumikha ng doktrinang ito<br />at petsa ng pagkakalikha
!| Mga sektang tumatanggap nito
|-
| [[Ina ng Diyos]] (Theotokos)|| [[Unang Konseho ng Efeso]], 431 CE|| Romano Katoliko, [[Silangang Ortodokso]], Anglikano, Lutherano, Methodista <br />
|-
| [[Kapanganakang birhen ni Hesus]] || [[Unang Konseho ng Nicaea]], 325 CE || Romano Katoliko, [[Silangang Ortodokso]], Anglikano, Lutherano, Methodista <br />[[Protestantismo]], [[Mormon]]
|-
| [[Pag-akyat sa langit ni Marya]] || ensiklikal na ''[[Munificentissimus Deus]]'' <br />[[Papa Pius XII]], 1950 || Romano Katoliko, [[Silangang Ortodokso]], Anglikano, ilang Lutherano
|-
|[[Kalinis-linisang paglilhi]] || ensiklikal na ''[[Ineffabilis Deus]]''<br />[[Papa Pius IX]], 1854 || Romano Katoliko, ilang Anglikano, ilang Lutherano, simulang [[Martin Luther]]
|-
| [[Perpetwal na pagkabirhen]] || [[Ikalawang Konseho ng Constantinople|Konseho ng Constantinople]], 533<br />[[Mga artikulong Smalcald]], 1537 || Romano Katoliko, [[Silangang Ortodokso]], Anglikano, ilang Lutherano<br />[[Martin Luther]], [[John Wesley]]
|}
 
== Mga sanggunian ==
{{reflist}}
 
[[Kategorya:Hesus]]
[[Kategorya:Bagong Tipan]]
 
{{Link FA|ar}}