Pagkakatumbas ng masa at enerhiya: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Legobot (usapan | ambag)
m Bot: Migrating 56 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q35875 (translate me)
Xqbot (usapan | ambag)
m Robot: Tampok na artikulo ang eu:E=mc²; Kosmetiko pagbabago
Linya 16:
 
Sa paggamit ng pormulang E=mc², maaaring matuklasan na ang munting halaga ng [[materya]] ay katumbas ng isang malaking halaga ng [[enerhiya]]. Kung ang isang gramo ng materya ay babaguhin(convert) ng buo sa enehiya, ito ay sasapat upang buhatin ang 15 milyong mga katao sa tuktok ng [[Bundok Everest]] o magpakaulo ng 55 milyong mga galon ng tubig o magsuplay sa isang bario na mayroong 15,000 mga katao ng [[elektrisidad]] sa buong taon.
== Konserbasyon ng enerhiya ==
Ang konsepto ng pagkakatumbas na masa-enerhiya ay naguugnay sa mga konsepto ng konserbasyon ng masa at enerhiya na patuloy na totoo ng magkahiwalay. Ang [[espesyal na teoriya ng relatibidad]] na pumapayag sa mga partikulo na may nagpapapahingang [[masa]](rest mass) na makunberte(convert) sa ibang mga anyo na nangangailan ng [[mosyon]] gaya ng [[kinetikong enerhiya]], [[init]](heat) o [[liwanag]]. Gayunpaman, ang masa ay nananatili. Ang kinetikong enerhiya o liwanag ay maaari ring ikonberte sa mga bagong partikulo na may nagpapahingang masa ngunit ang enerhiya ay nananatili. Ang parehong masa at ang total na enerhiya sa loob ng isang saradong sistema ay nananatiling [[konstante]] sa paglipas ng panahon gaya ng nakikita ng isang nagmamasid sa isang ibinigay na [[inersiyal na balangkas]](inertial frame). Sa ibang salita, ang isang enerhiya ay hindi maaaring likhain o wasakin at sa lahat ng mga anyo nito ay may [[masa]]. Ayon sa [[espesyal na teoriya ng relatibidad]], ang masa at enerhiya ay dalawang pangalan para sa isang bagay at wala sa dalawang ito ang pwedeng baguhin sa isa. Imbis na ang masa ay mababago sa enerhiya, ang pananaw ng [[espesyal na teoriya ng relatibidad]] ay ang nagpapahingang masa ay mababago sa isang mas mababagong masa ngunit ito ay nananatili pa ring masa. Sa proseso, ang halaga ng masa o ang halaga ng enerhiya ay hindi nagbabago. Samakatuwid, kung ang enerhiya ay nagbabago ng uri at umaalis sa isang sistem, kasama nitong dinadala ang masa nito. Kung ang isang masa o isang enerhiya ay maglaho sa isang sistem, palaging matatagpuan na ang parehong ito ay lumipat lamang sa ibang lugar.
== Mabilis na gumagalaw na mga obhekto(bagay) ==
Kung ang isang obhekto ay itinulak sa direksiyon ng isang mosyon(motion), ito ay magtataglay ng [[momentum]] at [[enerhiya]]. Ngunit kung ito ay naglalakbay malapit sa [[bilis ng liwanag]], ito ay hindi na maaaring gumalaw ng mas mabilis sa bilis ng liwanag kahit gaano pa kadaming enerhiya ang tinataglay nito. Ang momentum at enerhiya nito ay patuloy na tumataas ng walang hanggan ngunit ang [[bilis]](speed) ay papalapit sa isang [[konstante|konstanteng]]ng halaga na [[bilis ng liwanag]]. Ito ay nagpapahiwatig na sa [[relatibidad]], ang momentum ng isang obhekto(bagay) ay hindi maaaring maging isang konstante na pinarami ng [[belosidad]] o ang kinetikong enerhiya ay maging isang konstante na pinarami ng [[kwadrado]] ng belosidad.
 
Ang relatibistikong masa ay inilalarawan na [[rasyo]] ng momentum ng isang obhekto sa belosidad nito. Ito ay nakasalalay sa mosyon ng obhekto. Kung ang obhekto ay gumagalaw na mabagal, ang relatibistikong masa nito ay halos katumbas ng nagpapahingang masa(rest mass) at ang parehong ito ay halos katumbas ng isang karaniwang masang Newtoniano. Kung ang isang obhekto ay gumagalaw ng mabilis, ang relatibistikong masa nito ay mas mablis sa nagpapahingang masa sa isang halaga na katumbas ng isang masang nauugnay sa kinetikong enerhiya ng isang obhekto. Habang ang obhekto ay papalapit sa bilis ng liwanag, ang relatibitikong masa ay tumataas ng walang hanggan dahil ang kinetikong enerhiya ay tumataas ng walang hanggan at ang enerhiyang ito ay kaugnay ng masa.
Linya 49:
Ang ''(pc)<sup>2</sup>'' ay kumakatawan sa kwadrado ng [[normang Euclidiano]](total na haba ng bektor) ng iba`t ibang mga [[bektor]] na momentum sa sistema na nagpapaliit sa kwadrado ng simpleng [[magnitudo]] ng momentum kung isang partikulo lamang ang tinuturing. Ang ekwasyon ay lumiliit sa ''E''&nbsp;=&nbsp;''mc''² kung ang terminong momentum ay sero. Para sa mga [[poton]] kung saan ang '''m<sub>0</sub> = 0''', ang ekwasyon ay lumiliit sa '''E<sub>r</sub> = pc'''.
 
== Sanggunian ==
{{reflist}}
 
[[Kategorya:Pisika]]
 
{{Link FA|eu}}