Pompeyo: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
KLBot2 (usapan | ambag)
m Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by d:Wikidata on d:Q125414
m orthography, replaced: pulitika → politika (2) using AWB
Linya 1:
{{distinguish|Pompeya}}
[[Talaksan:Pompejus modified.png|thumb|right|Si Pompey ang Dakila noong kalagitnaan ng panahon ng kaniyang buhay.]]
Si '''Gnaeus Pompeius Magnus''', na nakikilala rin bilang '''Pompey''' ({{IPAc-en|icon|ˈ|p|ɒ|m|p|iː}}), '''Pompeyo''', '''Pompey ang Dakila''' o '''Pompeyo ang Dakila'''<ref>William Smith, ''A New Classical Dictionary of Greek and Roman Biography, Mythology and Geography'', 1851. (Sa ilalim ng pangsampung lahok ng ''Pompeius'').</ref> (nomenklatura o kapangalanang opisyal:<small>CN·POMPEIVS·CN·F·SEX·N·MAGNVS</small>;<ref>''Gnaeus Pompeius Magnus, son of Gnaeus, grandson of Sextus'' (Gnaeus Pompeius Magnus, anak na lalaki ni Gnaeus, lalaking apo ni Sextus)</ref> 29 Setyembre 106 BK&nbsp;– 28 Setyembre 48&nbsp;BK), ay isang pinunong pangmilitar at pampulitikapampolitika ng panghuling bahagi ng [[Republikang Romano]]. Ang pinagmulan niya ay isang mayamang [[Picenum|lalawigan ng Italya]], at ang kaniyang ama ang unang naglunsad ng mag-anak sa piling ng [[nobiles|nobilidad o maharlikang Romano]]. Ang malaking katagumpayan ni Pompey bilang isang heneral habang napakabata pa ay nakapagpagawa sa kaniya na hindi umabot sa normal o karaniwang [[cursus honorum|mga kailangan para sa tungkulin]]. Ang tagumpay na pangmilitar ng [[Ikalawang Digmaang Sibil ni Sulla]] ang nagpahantong sa kaniya upang akuin ang [[cognomen|palayaw]] na ''[[Tala ng Romanong cognomina#M|Magnus]]'', "ang Dakila". Naging ''konsul'' siya nang tatlong ulit, at nagdiwang ng tatlong [[Roman thriump|mga tagumpay]].
 
Noong kalagitnaan ng 60 BK, sumali si Pompey kina [[Marcus Licinius Crassus]] at [[Julius Caesar|Gaius Julius Caesar]] sa hindi opisyal na pagsasanib o alyansang pangmilitar at pampulitikapampolitika na nakikilala bilang [[First Triumvirate|Unang Triumbirado]] (pulutong na may tatlong kasapi), na pinatibay ng pagkakakasal ni Pompey sa anak na babae ni Caesar na si [[Julia (anak na babae ni Julius Caesar)|Julia]]. Pagkaraan ng mga kamatayan nina Julia at Crassus, kumampi si Pompey sa mga ''[[optimate|optimado]]'', ang pangkat na konserbatibo ng [[Senadong Romano]]. Pagdaka, naglaban sina Pompey at Caesar para sa pagkapinuno ng estadong Romano, na humantong sa [[Digmaang sibil ni Caesar|isang digmaang sibil]]. Nang matalo si Pompey sa [[Labanan ng Pharsalus]], naghanap siya ng kanlungan sa Ehipto, kung saan siya ay namatay dahil sa asasinasyon. Ang kaniyang karera at pagkapagapi ay mahalaga sa sumunod na pagbabagong anyo mula sa pagiging isang [[Republikang Romano|Republika]] upang maging isang [[Principate|Prinsipado]] at sa paglaon bilang isang [[Imperyong Romano|Imperyo]].
 
== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}
 
{{usbong|Tao|Kasaysayan|Roma}}
 
[[Kategorya:Mga sinaunang Romano]]
 
 
{{usbongstub|Tao|Kasaysayan|Roma}}