Indonesia: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Rotlink (usapan | ambag)
m fixing dead links
Namayan (usapan | ambag)
Linya 93:
May magkakaibang mga pangkat na etniko, wika at diyalekto, at pananampalataya ang mga iba't-ibang pulo at kapuluan ng Indonesia, ngunit ang [[lahing Habanes|Habanes]] ang pinakamalaki – at pinakadominanteng – pangkat etniko. Bilang isang bansang [[estadong unitaryo|unitaryo]], bumuo ang Indonesia ng isang pagkakakilanlan gamit ang [[Wikang Indones|isang pambansang wika]], dibersidad ng mga pangkat etniko, pagpapakilala sa mga ibang relihiyon kahit kung nakararami ang mga Muslim, at isang kasaysayan ng kolonyalismo at rebelyon laban dito. Ang pambansang kasabihan ng Indonesia, ang ''"[[Bhinneka Tunggal Ika|Bhinneka tunggal ika]]"'' ("Pagkakakaisa sa Pagkakaiba", na literal na "marami, subalit isa"), na nagsasabi na ang pagkakaiba ang bumuo sa bansa. Subalit ang mga tensiyon sektarya at separatismo ay nagdulot ng marahas na paghaharap na gumimbal sa katatagan ng politika at ekonomiya. Sa kabila ng laki ng populasyon at dami ng tao sa rehiyon, malaki ang teritoryo ng Indonesia: kilala ang bansa bilang pangalawa sa mga bansang may pinakamataas na saribuhay sapagkat kay lawak ng mga parang nito. Biniyayaan ang bansa ng likas na yama, subalit nilalarawan din ng kahirapan ang Indonesia sa kasalukuyan.
 
== PalaugatanEtimolohiya ==
Ang pangalang ''Indonesia'' ay mula sa salitang [[wikang Latin|Latin]] na ''Indus'', na nangangahulugang "IndiyaIndia", at salitang Griyego na ''nesos'', na nangangahululgang "pulo".<ref name="EcoSeas1">{{cite book |last=Tomascik |first=T |coauthors=Mah, J.A., Nontji, A., Moosa, M.K. |title=The Ecology of the Indonesian Seas - Part One |publisher=Periplus Editions Ltd. |year=1996 |location=Hong Kong |isbn=962-593-078-7}}</ref> Ang pangalan ay halaw pa noong ika-18 dantaon, malayo pang taon bago pa naging malaya ang Indonesia.<ref name="indoety">{{id icon}} {{cite news |last=Anshory |first=Irfan |title=Asal Usul Nama Indonesia |publisher=Pikiran Rakyat |date=2004-08-16 |url=http://www.pikiran-rakyat.com/cetak/0804/16/0802.htm |accessdate=2006-10-05}}</ref> Noong 1850, Si George Earl, isang Ingles na [[Etnolohiya|etnologo]], ay iminungkahi ang salitang ''Indunesians'' — dahil sa paggamit ng ''Malayunesians'' — para sa mga taong nakatira sa "Kapuluang Indiyan" o "Kapuluang Malay".<ref name="JIAEA_1">{{cite journal |last=Earl |first=George S. W. |title=On The Leading Characteristics of the Papuan, Australian and Malay-Polynesian Nations |journal=Journal of the Indian Archipelago and Eastern Asia (JIAEA) |year=1850 |page=119}}</ref> sa publikasyong ding iyon, ang isang estudyante ni Earl, si James Richardson Logan, ay ginamit ang ''Indonesia'' bilang kasingkahulugan ng ''Kapuluan ng Indiya''.<ref name="JIAEA_3">{{cite journal |last=Logan |first=James Richardson |title=The Ethnology of the Indian Archipelago: Embracing Enquiries into the Continental Relations of the Indo-Pacific Islanders |journal=Journal of the Indian Archipelago and Eastern Asia (JIAEA) |year=1850 |pages=4:252–347}}; {{cite journal |last=Earl |first=George S. W. |title=On The Leading Characteristics of the Papuan, Australian and Malay-Polynesian Nations |journal=Journal of the Indian Archipelago and Eastern Asia (JIAEA) |year=1850 |pages=254, 277–278}}</ref> Subalit ang mga sulat akademiko ng mga Olandes sa mga nilimbag sa [[Silangang Indies ng Olanda|Silangang Indies]] ay iwas sa paggamit ng ''Indonesia''. Imbis ay ginamit nila ang salitang "Kapuluang Malay" (''Maleische Archipel''); ang ''Netherlands East Indies'' (''Nederlandsch Oost Indië''), ang tanyag ''Indië''; ''ang silangang'' (''de Oost''); at pati na ang ''Insulinde''.<ref>(This term was introduced in 1860 in the influential novel [[Max Havelaar]] (1859), written by [[Multatuli]], critical of Dutch colonialism). {{cite journal |title=The Term Indonesia: Its Origin and Usage |journal=Journal of the American Oriental Society |author=Justus M. van der Kroef |volume=71 |issue=3 |pages=166–171 |year=1951 |url=http://links.jstor.org/sici?sici=0003-0279%28195107%2F09%2971%3A3%3C166%3ATTIIOA%3E2.0.CO%3B2-5 |doi=10.2307/595186}}</ref> na
 
Simula noong 1900, naging karaniwan ang paggamit ng "Indonesia" bilang pantukoy sa bansa ng akademya sa labas ng Olanda, at ginamit rin ito ng mga nasyonalistang Indones para sa kanilang mga pampolitikang pamamahayag.<ref>{{cite journal |title=The Term Indonesia: Its Origin and Usage |journal=Journal of the American Oriental Society |author=Jusuf M. van der Kroef |volume=71 |issue=3 |pages=166–171 |year=1951 |url=http://links.jstor.org/sici?sici=0003-0279%28195107%2F09%2971%3A3%3C166%3ATTIIOA%3E2.0.CO%3B2-5 |doi=10.2307/595186}}</ref> Pinatanyag ni [[Adolf Bastian]], ng [[Pamantasang Humboldt ng Berlin]], ang termino sa kanyang aklat na ''Indonesien oder die Inseln des Malayischen Archipels, 1884–1894''. Ang unang iskolar na Indones na gumamit ng termino ay si [[Ki Hajar Dewantara|Suwardi Suryaningrat]] (Ki Hajar Dewantara), nang siya ay magtayo ng isang ''press bureau'' sa Olanda na may pangalang ''Indonesisch Pers-bureau'' noong 1913.<ref name="indoety"/>