Kasaysayang pansining: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Namayan (usapan | ambag)
m Inilipat ni Namayan ang pahinang Kasaysayang pangsining papunta sa Kasaysayang pansining: pan+D, L, R, S, T
Namayan (usapan | ambag)
Pangsining → pansining (pan+D,L,R,S,T)
Linya 1:
{{dablink|Ang artikulong ito ay patungkol sa pang-akademiyang disiplina ng kasaysayang pangsiningpansining. Para sa isang malawakang pagtalakay ng kasaysayan ng sining na pangbuong mundo, tingnan ang [[Kasaysayan ng sining]].}}
[[Talaksan:Aphrodite of Milos.jpg|thumb|right|Ang ''[[Venus de Milo]]'' na nakatanghal sa [[Louvre]].]]
{{Art history}}
{{Western art history}}
Ang '''kasaysayang pangsiningpansining''' o '''kasaysayang makasining''' (Ingles: '''''art history''''') ay ang pang-akademiyang pag-aaral ng mga bagay na pangsiningpansining o makasining ''na'' at ''ayon sa'' kaunlarang pangkasaysayan at mga kontekstong pang-estilo ng mga ito, halimbawa na ang [[henero]], [[disenyo]], [[pormato]] (anyo), at [[estilo (mapagmamasdang sining)|estilo]].<ref>"[http://wordnet.princeton.edu/perl/webwn?s=art%20history Art History]". WordNet Search - 3.0, princeton.edu</ref> Kabilang dito ang "pangunahing" mga sining ng pagpipinta, paglililok, at arkitektura; pati na ang mga "hindi pangunahing" sining ng seramiks, muwebles, at iba pang mga bagay na pampalamuti.
 
Bilang isang kataga, ang kasaysayang pangsiningpansining (gayun din ang [[kasaysayan ng sining]]) ay sumasaklaw sa ilang mga kaparaanan ng pag-aaral ng mga [[sining na napagmamasdan]]; na sa karaniwang paggamit ay tumutukoy sa mga gawa o akda ng sining at arkitektura. Nagkakapatung-patong ang mga aspeto ng disiplinang ito. Ayon sa pagmamasid ng manunulat ng kasaysayang pangsiningpansining na si [[Ernst Gombrich]], ang larangan ng kasaysayang pangsiningpansining ay katulad ng [[Gaul]] ni [[Julius Caesar|Caesar]], na nahahati sa tatlong mga bahagi na pinaninirahan ng tatlong magkakaiba, bagaman hindi talagang mapandigmang mga tribo: (i) ang mga ''[[connoisseurship|connoisseur]]'' o dalubhasa, (ii) ang mga [[kritisismo ng sining|kritiko]] o mga manunuri, at (iii) ang pang-akademiyang mga manunulat na pangsiningpansining.<ref>Ernst Gombrich (1996). ''The Essential Gombrich'', p. 7. London: Phaidon Press</ref>
 
Bilang isang disiplina, ang kasaysayang pangsiningpansining ay ipinagkakaiba mula sa kritisismo ng sining, na nakatuon sa pagtatatag ng isang kaukol na halagang pangsiningpansining sa mga akdang indibiduwal ayon sa ibang estilong mapaghahambingan, o nagtatakda ng isang buong estilo o pagkilos; at ang [[teoriya ng sining]] o ang "[[pilosopiya ng sining]]", na nakatuon sa pundamental na kalikasan ng sining. Ang isang sangay ng pook na ito ng pag-aaral ay ang [[estetika]], na kinabibilangan ng pag-iimbestiga ng [[enigma]] (palaisipan o talinghaga) ng [[Sublime (philosophy)|karilagan]] at pagtitiyak sa kahalagahan o kaibuturan ng [[kagandahan]]. Sa teknikal na kaisipan, hindi ang mga bagay na ito ang kasaysayang pangsiningpansining , dahil gumagamit ang mga manunulat ng kasaysayang pangsiningpansining ng [[kaparaanang pangkasaysayan]] upang sagutin ang mga katanungang "Paano ba nalikha ng alagad ng sining ang akda?", "Sino ba ang mga tagapag-adya?" ("Sino ba ang mga tagapagtangkilik o tagapagtaguyod?"), "Sinu-sino ba ang kaniyang mga guro?", "Sino ba ang kaniyang mga tagapanood (o tagapakinig)?", "Sino ba ang kaniyang mga alagad?", Anu-ano bang mga puwersang pangkasaysayan ang humubog sa ''[[oeuvre]]'' (obra) ng alagad ng sining?", at "Paano naapektuhan ng alagad ng sining at ng kaniyang likha ang kurso ng mga kaganapang pangsiningpansining, pampolitika, at panlipunan?" Gayunpaman, walang katiyakan kung maaaring masagot na kasiya-siya ang ganitong maraming mga uri ng katanungan na hindi isinasaalang-alang din ang batayang mga tanong na patungkol sa kalikasan ng sining. Sa kasamaang palad, ang pangkasalukuyang puwang na nasa pagitan ng kasaysayang pangsiningpansining at ng pilosopiya ng sining (estetika) ay kadalasang sumasagabal dito.<ref>''Cf'': 'Art History versus Aesthetics', James Elkins (pamamatnugot) (New York: Routledge, 2006).</ref>
 
Ang kasaysayang pangsiningpansining ay hindi lamang isang pagsusumikap na [[pangtalambuhay]]. Kadalasang pinag-uugat ng mga manunulat ng kasaysayang pangsiningpansining ang kanilang mga pag-aaral sa masusing pagsisiyasat ng bawat isang bagay. Kung gayon, tinatangka nilang sagutin sa pamamagitan ng mga pamamaraang pangkasaysayan ang mga katanungang katulad ng "Ano ba ang mga susing tampok ng estilong ito?", "Ano bang kahulugan ang ipinararating ng bagay na ito?" ("Ano ba ang ipinakakahulugan ng bagay na ito?"), "Paano ba ito nakakaganap kapag pinagmamasdan?", "Mainam ba ang pagkakaabot ng alagad ng sining sa kaniyang mga layunin?", "Ano bang mga sagisag ang kasangkot?", at "Maligoy (masalimuot) ba ang pagganap nito?"
 
Ang pinakamahahalagang mga bahagi na pangkasaysayan ng disiplina ay ang ganap na [[kronolohiya]] ng magagandang mga likhang kinumisyon ng madla o ng mga katawang panrelihiyon o mayayamang mga indibiduwal sa kanlurang Europa. Ang ganiyang "[[Pangkanlurang kanon|kanon]]" ay nananatiling tanyag, na ipinahihiwatig ng pagpili ng mga bagay na matatagpuan sa mga [[aklat-pampaaralan]] (aklat-aralin) na pangkasaysayan ng sining. Gayunman, magmula noong ika-20 daantaon ay nagkaroon na ng pagpupunyagi upang muling bigyan ng kahulugan ang disiplina upang masaklawan din ang mga sining na hindi Kanluranin, mga sining na ginawa ng kababaihan, at pagkamalikhaing [[bernakular]] (katutubo sa isang pook).