Mona Lisa: Pagkakaiba sa mga binago

Ang laman ng larawan ay kalahati ang laki na nagpapakita ng isang babaeng nilalang na may kabighabighani o enigmatikong pamamahayag ng mukha.<ref name="paris1">{{cite web|accessdate=2008-04-27|url=http://www.ibiblio.org/wm/paint/auth/vinci/joconde/|title=Image La Joconde|publisher=[[ibiblio]]}}</ref><ref name="ns1">{{cite web|accessdate=2008-04-27|url=http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6056|title=Noisy secret of Mona Lisa's |publisher=[[New Scientist]]|date=2004-06-23|author=Cohen, Philip}}</ref> Ang pagaalangan sa itsura ng ipinintang babae o ambigwidad, ang kalahating komposisyon ng isang pigura, at ang payak na paghuhulma sa mga hugis at ang mga ilusyong pangkapaligiran o atmosperiko nito ay isang katangi-tanging mga katangian na nakatulong sa patuloy na pagiging kahikahikayat nitong dibuho.<ref name="Louvre.fr" /> May iilang mga akdang-sining ang naging paksa ng pagsusuri, pagaaral, mitohilisasyon nito, at iba't-ibang mga parodiya ang inialay at inihambing sa katulad ng dibuhong ''Mona Lisa''.<ref>{{cite web|accessdate=2008-04-27|url=http://www.artchive.com/artchive/L/leonardo/monalisa_text.jpg.html|title=The Story of Art|publisher=Artchive|author=Gombrich, E.H.}}</ref>

 

Ang Mona Lisa ay Ingles na tawag sa isang sikat na larawang ipininta ng isang kilalang pintor na si Leonardo Da Vinci, ang ibig-sabihin nito ay Ma'am, Madam, o My lady Lisa. Ang Mona ay pinaikling salitang ''Madonna'' na salitang panggalang sa isang babae, habang ang Lisa ay marahil ayon sa mga eksperto ay pangalan ng asawa ni Francesco del Giocondo na si Lisa del Giocondo.<ref>Italian: Prese Lionardo a fare per Francesco del Giocondo il ritratto di mona Lisa sua moglie(Vasari 1879, p. 39)</ref> Sa [[Italian Language|Wikang Italyano]] una itong tinawag na ''La Gioconda'' na ibig-sabihin ay natutuwa, masaya,o "syang nagagalak" sa literal na salin, ganun rin ang ibig-sabihin nito sa Pranses na tinatawag naman na ''La Jaconde''.<ref>(Kemp 2006, pp. 261–262)</ref>

 

Bukod sa Modelong si Lisa del Giocondo maaaring may iba pang mga modelo na ginamit si Leonardo sa Mona Lisa.<ref>Stites, Raymond S. (January 1936). "Mona Lisa—Monna Bella". Parnassus (vol 8 ed.) (College Art Association) 8 (1): 7–10, 22–23. doi:10.2307/771197. JSTOR 771197</ref><ref>Littlefield 1914, p. 525</ref> Ilan sa mga pinag-iisipang modelo ng Mona Lisa ay sina Isabella of Aragon,<ref>Debelle, Penelope (25 June 2004). "Behind that secret smile". The Age (Melbourne). Retrieved 6 October 2007.</ref> Cecilia Gallerani,<ref>Johnston, Bruce (8 January 2004). "Riddle of Mona Lisa is finally solved: she was the mother of five". The Daily Telegraph (UK). Archived from the original on 11 October 2007. Retrieved 6 October 2007. Johnston, Bruce (8 January 2004). "Riddle of Mona Lisa is finally solved: she was the mother of five". The Daily Telegraph (UK). Archived from the original on 11 October 2007. Retrieved 6 October 2007.</ref> Costanza d'Avalos Duchess of Francavilla,<ref>(Wilson 2000, pp. 364–366)</ref> Isabella d'Este, Pacifica Brandano o Brandino, Isabela Gualanda, Caterina Sforza, pati na mismo sina Salai na kanyang katulong, at si Leonardo ay pinag-iisipan na maaaring naging modelo nito.<ref>Chaundy, Bob (29 September 2006). "Faces of the Week". BBC. Retrieved 5 October 2007.</ref> Gayon pa man, mas marami pa ring nagsasabi na si Lisa del Giocondo nga ang modelo ng larawang ipininta ni Leonardo Da Vinci na tinatawag na Mona Lisa.<ref>"Mona Lisa – Heidelberg discovery confirms identity". University of Heidelberg. Retrieved 4 July 2010.</ref>

 

Sinimulang ipinta ni Leonardo Da Vinci ang ''Mona Lisa'' noong 1503 o 1504 sa [[Florence|Florence]], [[Italy|Italya]].<ref>Wiesner-Hanks, Merry E. (2005). An Age of Voyages, 1350–1600. New York: Oxford University Press. p. 26. ISBN 0-19-517672-3.</ref> Bagamat pinagdidiinan ng Museyo ng Louvre na "walang dudang ginawa ni Leonardo ang larawan sa taong 1503 hanggang 1506.<ref>"Mona Lisa – Portrait of Lisa Gherardini, wife of Francesco del Giocondo". Musée du Louvre. Retrieved 11 March 2012.</ref> Ang art historian na si Martin Kemp ay naniniwalang may mga kahirapan kung paano matukoy ang saktong panahon kung kailan ginawa ang Mona Lisa.<ref>(Kemp 2006, pp. 261–262)</ref> Ayon rin kay Giorgio Vasari, "matapos ang apat na taon iniwanang hindi tapos ni Leonardo ang kanyang gawa".<ref>Clark, Kenneth (March 1973). "Mona Lisa". The Burlington Magazine (vol 115 ed.) 115 (840): 144–151. ISSN 0007-6287. JSTOR 877242</ref> May mga nagsabi rin na, bago mamatay si Leonardo sinabi nitong pinagsisihan nya na wala man lamang syang natapos na gawang maayos.<ref>Henry Thomas and Dana Lee Thomas, Living biographies of great painters, Garden City Publishing Co., Inc., 1940, p.49.</ref>

 

Samantalang nagaganap ang [[Franco-Prussian War|Digmaang Prangko-Pruso]] (1870-1871), ito ay muling inilipat sa Museyo ng Louvre sa bandang Brest Arsenal.<ref> Bohm-Duchen, Monica (2001). The private life of a masterpiece. University of California Press. p. 53. ISBN 978-0-520-23378-2. Retrieved 10 October 2010.</ref> Ganun rin habang nagaganap ang [[World War II|kalawang Digmaang Pandaigdig]], ang larawang ipininta ay inilipat at inalis mula sa Louvre at matiwasay na inilipat sa Chateau d'Amboise, at nilipat muli sa Loc Dieu Abbey at Chateau de Chambord naman, at sa huli ito ay inilipat sa Museyo Ingres sa Montauban.

 

Napansin lamang ng mundo ang larawan ng Mona Lisa ng ito ay manakaw noong Agosto 21, 1911.<ref> "Theft of the Mona Lisa". Stoner Productions via Public Broadcasting Service (PBS). Retrieved 24 October 2009.</ref> Kinabukasan si Louis Béroud isang pintor, ay naglalakad sa Museyo ng Louvre ng mapansin nya ang lugar na pinaglalagyan ng Mona Lisa ay walang nakalagay na anumang larawan kundi apat na sabitang bakal lamang ang nasa pader. Tinawag ni Beroud ang mga kinauukulan upang sabihin ang kanyang nakita bagamat ang pagkakaalam ng mga bantay ng museyo na ang Mona Lisa ay pansamantalang kinuwa upang kuwanan ng litrato para sa paglalathala dito, ngunit sila'y nagkamali ng akala. Isinira ang Louvre sa loob ng isang linggo upang imbestigahan ang kaso ng pagnanakaw sa larawan.