Lee Kuan Yew: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
Ultratomio (usapan | ambag) mNo edit summary |
m clean up, rm {{Link FA}}, {{Link GA}} using AWB |
||
Linya 41:
{{Chinese name|[[Lǐ (李) (surname)|李 (Li)]]}}
Si '''Lee Kuan Yew''', GCMG, CH ({{zh-cp|c={{linktext|李|光|耀}}|p=Lǐ Guāngyào}}; [[POJ]]: Lí Kng-iāu; ipinanganak [[Setyembre 16]], [[1923]]; binabaybay din bilang '''Lee Kwan-Yew''' - [[Marso 23]], [[2015]]) ay ang unang Punong Ministro ng Republika ng [[Singapore]] simula 1959 hanggang 1990.
Siya ang kapwa tagapagtatag at Unang Kalihim Heneral ng [[People's Action Party]] (PAP). Kanyang pinamunuan ang kanyang partido sa walong pagkapanalo sa halalan mula 1959 hanggang 1990. Pinamahalaan niya ang paghihiwalay ng Singapore sa [[Pederasyon ng Malaysia]] noong 1965. Siya ang nagbago sa isang hindi maunlad na Singapore tungo sa isang mayaman at "Unang Daigdig" na [[Tigre ng Asya]].
Nanatili siya bilang pinaka-maimpluwensiyang pigurang pampolitika sa rehiyon ng [[Timog-Silangang Asya]]. Sa ilalim ng pamamahala ng pangalawang punong ministro ng Singapore na si [[Goh Chok Tong]], nagsilbi si Lee Kuan Yew bilang Nakakatandang Ministro. Hinahawakan niya sa kasalukuyan ang puwestong Ministrong Tagapagpayo na nilikha ng kanyang anak na si [[Lee Hsien Loong]], na naging pangatlong punong ministro ng Singapura noong Agosto 12, 2004.
Linya 47:
Ayon sa kanyang sariling talambuhay, si Lee ay isang ikaapat na henerasyong Singaporeano. Ang kanyang lolo sa tuhod na Hakka na si Lee Bok Boon na ipinanganak noong 1846 ay lumipat mula sa Dapu County, probinsiyang Guangdong sa Tsina tungo sa Singapore noong 1863. Pinakasalan nito ang anak ng tindero na si Seow Huan Nio ngunit bumalik sa Tsina noong 1882 na nag-iwan sa kanyang asawa at tatlong anak. Itinayo ni Lee Bok Boon ang isang munting manor sa kanyang bayan at bumili ng manadarinate ngunit namatay pagkatapos ng 2 taon ng kanyang pagbabalik. Ang ama ni Lee Kuan Yew ay si Lee Hoon Leong na ipinanganak sa Singapore noong 1871 at nasa ilalim ng pananakop ng British. Siya ay nag-aral ng Ingles sa Raffles Institution hanggang standard V na katumbas ngayon ng mababang paaralang segundaryo sa Singapore ngayon. Si Lee Hoon Leong ay nagtrabaho bilang dispenser, isang hindi kwalipikadong parmasista at kalaunang isang purser sa steamship ng Heap Eng Moh Shipping Line na pag-aari ng negosyanteng si Oei Tiong Ham. Habang nagtatrabaho bilang isang purser, pinakasalan ng 26 taong gulang na si Lee Hoon Leong ang 16 taong gulang na si Ko Liem Nio sa [[Semarang]], [[Java]], [[Indonesia]]. Ito ay isang iisinaayos na kasal na kustombre noon.
Ang kayamanan ng mga ninuno ni Lee Kuan Yew ay labis na bumagsak noong [[Dakilang Depresyon]] at ang kanyang amang si Lee Chin Koon ay naging isang mahirap na tindero. Tulad ni Lee, ang kanyang kapatid na si Dennis ay nagbasa ng batas sa University of Cambridge, at nagtayo ng isang law firm, Lee & Lee at kalaunang pumasok sa politika. Ang kapatid ni Lee na si Freddy ay naging iasng stockbroker at ang isa pang kapatid na si Suan Yew ay nagbasa ng medisina sa University of Cambridge.
Si Lee ang kanyang asawang si Kwa Geok Choo ay ikinasal noong 30 Setyembre 1950. Nag-aral si Lee ng Wikang Tsino noong 1955 gayundin ng [[wikang Hapones]] at naging tagapagsalin noong pananakop ng Hapon sa Singapore. Sila ay nagkaroon ng dalawang anak na lalake at isang anak na babae. Si Kwa Geok Choo ay namatay noong Oktubre 2, 2010. Ang panganay na anak ni Lee na si [[Lee Hsien Loong]] na isang dating Brigadier-General ay naging [[Punong Ministro ng Singapore]] noong 2004. Si Lee Hsien Loong ay nag-aral sa University of Cambridge ng matematika at computer science.
Linya 56:
Ang pagiging marupok ng Singapore ay malalim na nadama na may mga banta kabilang ang mga komunista at Indonesia sa pananaw na komprontatsyon nito. Sa pagpasok ng Singapore sa [[United Nations]], mabilis na hinangad ni Lee ang internasyonal na pagkilala sa kalayaan ng Singapore. Kanyang idinekalra ang isang patakaran ng neutralidad at hindi-paglinya na sumusunod sa modelong Switzerland. Sa parehong panahon, hiniling ni Lee kay Goh Keng Swee na palakihin ang Singapore Armed Forces (SAF) at humiling ng tulong mula sa ibang mga bansa gaya ng Israel para sa payo, pageensayo at mga pasilidad. Ipinakilala ni Lee ang konskripsiyon kung saan ang lahat ng mga may kakayahang lalakeng mamamayang Singaporean na 18 taong gulang pataas ay kailangang maglingkod sa National Service (NS) sa Singapore Armed Forces, Singapore Police Force o Singapore Civil Defence Force. Ang Singapore ay palaging nirarangguhan sa itaas na limang posisyon sa Global Competitiveness Report sa pagiging maasahan ng serbisyong kapulisan. Ang Singapore ay palaging nirarangguhan bilang ang pinakaligtas na bansa sa buong mundo.
=== Mga patakaran ===
Tulad ng maraming mga bansa, ang Singapore ay may problema sa korupsiyon. Ipinakilala ni Lee ang isang batas na nagbibigay sa [[Corrupt Practices Investigation Bureau]] (CPIB) ng mas malaking kapangyarihan upang dakpin, hanapin, tumawag ng mga saksi at imbestigahan ang mga bank account at mga income-tax return ng mga pinaghihinalaang tiwali at kanilang mga pamilya.<ref>{{cite book|last=Lee|first=Kuan Yew|title=From Third World to First|year=2000|publisher=HarperCollins Publishers, Inc.|isbn=0-06-019776-5|pages=159–163, 647}}</ref>
Naniwala si Lee na ang mga ministro ng pamahalaan ay dapat mahusay na nasasahuran upang mapanatili ang malinis at tapat na pamahalaan.
Noong mga huling 1960, nabahala si Lee na ang lumalaking populasyon ng Singapore ay maaaring magpabigat sa umuunlad na ekonomiya at sinimulan ang isang kampanyang pagpaplano ng pamilya na ''[[Stop at Two]]''. Ang mga mag-asawa ay hinikayat na magpakapon pagkatapos ng kanilang ikalawang anak. Ang ikatlo o ikaapat na mga anak ay binigyan ng mas mababang mga prioridad sa edukasyon at ang gayong pamilya na higit sa dalawa ang anak ay nakatanggap ng mas kaunting mga ekonomikong [[tax rebate]].
=== Ekonomiya ===
Nakilala ni Lee na ang Singapore ay nangailangan ng isang malakas na ekonomiya upang makapagpatuloy bilang isang malayang bansa. Kanyang inilunsad ang isang programa na gawing industriyalisado ang Singapore upang baguhin ito sa isang pangunahing tagapagluwas ng natapos na kalakal. Kanyang hinikayat ang pamumuhunan ng dayuhan at nakuha ang mga kasunduan sa pagitan ng mga unyon ng manggagawa at pangangasiwang pangnegosyo upang masiguro ang kapayapaan sa paggawa at tumaaas ang antas ng pamumuhay ng mga manggagawa. Kanyang pinabuti ang mga serbisyong pangkalusugan at [[welfare]] at binigyang diin niya ang pangangailangan ng pakikipagtulungan, disiplina, at paghihigpit sa paggastos at pagtitipid sa bahagi ng mga aberaheng mamamayang Singaporean.
== Mga sanggunian ==
{{reflist}}
[[Kategorya:Mga Punong Ministro ng Singapore]]▼
{{BD|1923|2015|Lee, Kuan Yew}}
▲[[Kategorya:Mga Punong Ministro ng Singapore]]
| |||