Kīlauea: Pagkakaiba sa mga binago
Content deleted Content added
m Bot: Migrating 39 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q188698 (translate me) |
m clean up, rm {{Link FA}}, {{Link GA}} using AWB |
||
Linya 17:
Ang '''Kīlauea''' ay isang [[aktibong bulkan]] sa [[Kapuluan ng Haway]], isa sa limang [[shield volcano]] na bumubuo para mabuo ang [[Haway (pulo)|Pulo ng Haway]]. Sa [[Wikang Haway]], ang salitang ''kīlauea'' ay nangangahulugang "sumusuka" o "malakihang pagkalat", isang panangguni sa madalas na paglabas ng bundok ng [[lava]]. Patuloy na nilalabasan ng lava ang [[Puʻu ʻŌʻō]] simula Enero 1983. noong 1988 ang Kīlauea ay kinilala bilang ang pinaka-aktibong bulkan sa buong mundo,<ref>Juvik, Sonia P. (1998) ''Atlas of Hawaii'', University of Hawaii Press, ISBN 978-0-8248-2125-8, p. 45.</ref> isang napakahalagang kayamanan para sa mga bulkanologo at masasabing ang bulkan na pinakamadalas puntahan sa buong mundo. Ang bolyum na nailabas ng bulkan ay maaaring makagagawa ng isang daan na makaiikot sa mundo ng 3 beses. Ang lava na kumulang sa 1000 taon ay sumasakop sa 90% ng Kīlauea.<ref name="OracleEdu-Facts">{{cite web|url=http://library.thinkquest.org/J003007/Disasters2/volcano/interesting/interesting.htm|title=Interesting Facts|work=Edu|publisher=Oracle Foundation|accessdate=2009-03-28}}</ref>
Ang Kīlauea ay ang pinakasariwang bulkan sa isang serye ng mga bulkan na gumawa ng [[kapuluan]] ng Hawayi. Habang ang [[Pacific Plate]] ay gumalaw at gumagalaw sa ibabaw ng [[hotspot ng Haway]] (tingnan ang [[Lōʻihi Seamount]]), nabuo ang kapuluan. Isang pagputok mula 1983 ay nagpapatuloy hanggang ngayon. Ito ay nangyari sa bunganga ng Puʻu ʻŌʻō. Libintatlong pagputok ang naganap mula 1952 na hindi binibilang ang kasalukuyang episodyo ng bulkan.
Isang lokal na paniniwala na ang bulkan ay tirahan ng diyosa ng mga bulkan ng Haway na si [[Pele (mitolohiya)|Pele]]. Sinasabi sa mga alamat na ang mga pagputok ay nagaganap kapag galit ang diyosa. ang mga konseptong ito ay isinasama sa mga pangtribong awit na kinakanta nga mga nakatira sa rehiyon.
Linya 25:
[[Kategorya:Bulkan]]
| |||