Estados Unidos: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
m Ibinalik ang mga pagbabago ni Yehoshua Wika (Usapan) patungo sa huling rebisyon ni Maskbot
mNo edit summary
Linya 2:
 
{{Infobox_Country|
native_name = United States of America<ref>Maaring isalin sa Tagalog na "Mga Nagkakaisang Estado ng Amerika".</ref><br />Estados Unidos ng Amerika|
common_name = Estados Unidos |
image_flag = Flag of the United States.svg |
Linya 8:
national_motto = <br />''[[E pluribus unum]]'' ([[Wikang Latin|Latin]]) (1789–kasalukuyan)<br />([[Tagalog]]: “Mula sa marami, isa”)<br />''[[In God we trust]]'' (1956–kasalukuyan) <br />([[Tagalog]]:"Sa Diyos kami ay nagtitiwala")|
image_map = United_States_(orthographic_projection).svg |
national_anthem = [[The Star-Spangled Banner]]<br />(Ang Bandilang Tadtad ng mga Tala) |
official_languages = [[Mga wika sa Estados Unidos|Wala sa antas-pederal]];<br /> ''[[de facto]]'' [[Wikang Ingles|Ingles]] |
capital = [[Washington, DC]] |latd=38|latm=53|latNS=N|longd=77|longm=02|longEW=W
Linya 20:
| leader_title4 = [[:en:Chief Justice of the United States|Punong Hukom]]
| leader_name4 = [[:en:John Roberts|John Roberts]]
| largest_city = [[Lungsod ng BagongNew York]]
| area_km2 = 9826630
| area_sq_mi = 3793079
Linya 55:
}}
 
Isang [[republika]]ng [[pederasyon|pederal]] ang '''Estados Unidos ng Amerika''' o '''Mga Nagkakaisang Estado ng Amerika''' (Ingles: ''United States of America'') na may limampung [[Estado ng Estados Unidos|estado]] at isang [[distritong pederal]]. Matatagpuan sa kalagitnaan ng [[Hilagang Amerika]] ang karamihan sa mga estado nito kung saan mayroong sariling pamahalaan ang bawat isa na naaayon sa sistemang [[pederalismo]]. Mayroong tatlong lupang [[hangganan]] ang Estados Unidos kung saan sa [[Mehiko]] matatagpuan ang isa habang sa [[KanadaCanada]] naman ang natitira. Pinaliligiran din ito ng iba't ibang anyo ng tubig tulad ng [[Karagatang Pasipiko]], [[Dagat Bering]], [[Karagatang Artiko]], at [[Karagatang Atlantiko]]. Hindi karatig ng dalawang estado ([[Alaska]] at [[Hawaii|Haway]]) ang natitirang apatnapu’t walo. Pareho din nilang hindi karatig ang isa't isa. Mayroong koleksiyon ng mga distrito, teritoryo at iba pang pagmamay-aring panlabas ang Estados Unidos sa iba't ibang bahagi ng mundo. Karaniwang tinatawag na "Amerikano" ang mga mamamayan nito.
 
Sa sukat na 3.79&nbsp;milyong milya parisukat (9.83&nbsp;milyon km<sup>2</sup>) at may populasyon na 315 milyon, ang Estados Unidos ay ang ikatatlo at ika-apat na pinakamalaking bansa ayon sa kabuuang sukat ng lupa, at ang ikatlong pinakamalaki sa parehonng sukat ng lupa at populasyon. Isa ang Estados Unidos sa pinakamaraming etnisidad at isa sa mga bansang maraming kultura, na bunga ng maraming imigrasyon ng mga tao mula sa iba't ibang bansa.<ref name="DD">Adams, J.Q.; Strother-Adams, Pearlie (2001). ''Dealing with Diversity''. Chicago: Kendall/Hunt. ISBN 0-7872-8145-X.</ref>
Linya 67:
Ang mga katutubo ng pangunanglupa ng Estados Unidos, kasama ang mga katutubong taga-Alaska, ay pinaniniwalaang lumipat galing sa Asya, simula noong 12,000 hanggang 40,000 nakaraang taon. Ilan, tulad ng bago-Columbyanong kulturang Misisipyo, ay bumuo ng nangungunang agrikultura, magarbong arkitektura, at mga hanay-estadong lipunan. Pagkatapos magsimulang manirahan ang mga Europeo sa mga Amerika, madaming milyon na katutubong Amerikano ay nangamatay mula sa mga epidemikong dala ng mga dayuhan tulad ng smallpox.
 
Noong 1492, ang taga-Genoang manlalakbay na si Christopher Columbus, sa ilalim ng isang kontrata ng koronang Espanyol, ay nakarating sa ilan-ilang pulong Caribbean, unang nakagawa ng pakikipag-ugnay sa mga katutubo. Noong 2 Abril 1513, ang conkistadorengkongkistadoreng Espanyol na si Juan Ponce de Leon ay dumaong sa kanyang binansagang "La Florida"—ang unang naulat na pagdating ng Europeo sa kung ano ang magiging pangunanglupa ng Estados Unidos. Ang mga paninirahang Espanyol sa rehiyon ay nasundan ng mga paninirahan sa ngayo'y timog-kanlurang Estados Unidos na naghikayat sa libu-libo patungong Mehiko. Ang mga mangangalakal balahibong Pranses ay nagtatag ng mga tigilan ng BagongNew PransiyaFrance sa paligid ng mga DakilangGreat LawaLakes; kinalaunan, inangkin ng Pransiya ang malaking bahagi ng kaloobang Hilagang Amerika; pababa hanggang sa Golpo ng Mehiko. Ang unang matagumpay na panirahang Ingles ay ang Kolonya Virginia sa Jamestown noong 1607 at ang Pilgrimong Kolonya Plymouth noong 1620. Ang pagtatala noong 1628&nbsp;ng Kolonya ng Look ng Massachusetts ay nagbungta ng isang malaking paglilipat; noong 1634, ang BagongNew InglateraEngland ay tinirhan na ng 10,000 na mga Puritan. Sa pagitan ng huling bahagi ng mga 1610 at Himagsikang Amerikano, mga 50,000 na hinatulan ang dinaong patungo sa mga kolonyang Amerikano ng Britanya. Simula 1614, ang mga Olandes ay nanatili sa baybayin ng babang Ilog Hudson, kasama ang BagongNew Amsterdam sa pulo ng Manhattan.
 
Noong 1674,
 
== Politika ==
Line 148 ⟶ 146:
== Heograpiya ==
{{main|Heograpiya ng Estados Unidos}}
Bilang pangatlong pinakamalaking bansa sa buong mundo (sa kabuuang sukat), ang paysahe at mga tanawin sa Estados Unidos ay magkakaiba: lupang kakahuyang katamtaman (temperate forest) sa Silangang baybayin, [[bakawan]] sa [[Florida]], ang [[Malaking Kapatagan]] sa gitang bahagi ng bansa, ang sistemang [[Ilog Mississippi]]-[[Ilog Missouri|Missouri]], ang mga [[DakilangGreat LawaLakes]] na parte rin ng sa [[KanadaCanada]], mga [[Mababatong BundokRockies]] (Rockies) na nasa kanluran ng kapatagan, ilang disyerto at sonang katamtaman sa baybaying kanluran ng Rockies, at mga kagubatang katamtaman (temperate rainforest) sa bahaging Pasipiko ng Hilagang-Kanluran. Dagdag paysahe din ang [[Alaska]] at mga [[bulkan|mabulkang]] pulo ng [[Hawaii]].
 
Ang klima ay iba-iba rin: tropikal sa [[Hawaii]] at timog [[Florida]], at [[tundra]] naman sa [[Alaska]] at sa mga tuktok ng matataas na bundok (pati ng Hawaii). Karamihan sa mga bahaging Hilaga at Silangan ay dumaranas ng klimang kontinental-katamtaman, may mainit na tag-araw at malamig na taglamig. Ang timog bahagi ng bansa naman ay dumaranas ng subtropikal na klimang umedo na may katamtamang taglamig at mahahaba at umedong tag-araw.