Alpabetong Filipino: Pagkakaiba sa mga binago

Content deleted Content added
Cunalum (usapan | ambag)
Cunalum (usapan | ambag)
Dinagdagan ng maraming kaalaman
Linya 3:
Noóng taong 2014, ang [[Komisyon sa Wikang Filipino]] ay naglabás ng bágong patnubay para sa ortograpíya na sasagot sa mga dáting suliranin ukol sa kung papaano ikakatawán ang mga tunóg sa mga pilíng wikà at dayalekto sa Pilipinas.
 
==Títik==
==Ang Ortograpiya ng Wikang Pambansa==
{{main|Palabaybayan ng Filipino}}
Noong Agosto 2007, ang [[Komisyon sa Wikang Filipino]] ay nagpalabas ng dokumento tungkol sa palabaybayan ng wikang Filipino, na maaring bigyan ng komento.<ref>{{cite web |url = http://wika.pbworks.com/f/ORTOPDF.pdf |title = Ang Ortograpiya ng Wikang Pambansa |accessdate = 2008-01-28 |author = Komisyon sa Wikang Filipino |year = 2007 |publisher = Komisyon sa Wikang Filipino}}</ref> Ito ay hango sa paggamit ng mga titik ng alpabetong Filipino, at ang mga radikal na rebisyon na isinagwa noong taong 2001.
Linya 9:
Noong Mayo 2008, inilabas ang KWF ang pinal na burador ng ''[[:Talaksan:2008 Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Pambansa.pdf|Gabay sa Ortograpiya ng Wikang Filipino]]''. Itinakwil nito ang mga radikal na rebisyon ng 2001 at mas binigyang-halaga ang ''status quo'', bagaman kinokodipika o ginagawa nang opisyal ang ilang mga aspeto nito.
 
TheAng letters are calledmga títik oray létrakumakatawan thatsa representsisang atunóg spokenna soundpasalità. ItItó isay madebinubuo upng ofmga patínig oro bokáblo andat mga katínig oro konsonánte. whichAng isalpabetong vowelsFilipino anday consonantsbinubuo inng English28 respectively.na Thetítik Alpabetongna Filipino is made up of 28may letterskatawagán pronouncedsa thetúlad samesa withwikang EnglishInglés, exceptmaliban forsa ÑÑñ /enje/.
 
{| class="wikitable"
!Títik
!Letters
!Katawagán
!Name
!Tunóg sa IPA
!Phonemic Values
!Talâ
!Notes
|-
|Aa
Line 24 ⟶ 25:
|bi
|/b/
|kadalasang maihahantúlad sa v
|sometimes indistinguishable with v
|-
|Cc
|si
|/k/, /s/
|gamit sa mga hirám na salita mula Kastilà
|used in loan words from Castilian
|-
|Dd
Line 39 ⟶ 40:
|i
|/e/, /i/
|pronouncedbinibigkas as anang tunóg-schwa whenkung lalagyan ng usedpatuldok with(ë) antulad umlaut,ng likesa Mëranaw
|-
|Ff
|ef
|/f/, /p/
|kadalasang maihahantúlad sa p
|sometimes indistinguishable with p
|-
|Gg
Line 64 ⟶ 65:
|dyey
|/dʒ/, /h/
|usedgamit insa loanmga wordshirám fromna Castiliansalita mula Kastilà, ArabicArabe tulad likeng ''masjid''
|-
|Kk
Line 104 ⟶ 105:
|pi
|/p/
|kadalasang maihahantúlad sa f
|sometimes indistinguishable with f
|-
|QQ
|kyu
|/k/
|gamit sa mga hirám na salita mula Kastilà
|used in loan words from Castilian
|-
|Rr
Line 119 ⟶ 120:
|es
|/s/
|kadalasang maihahantúlad sa z
|sometimes indistinguishable with z
|-
|Tt
Line 134 ⟶ 135:
|vi
|/v/, /b/
|kadalasang maihahantúlad sa b
|sometimes indistinguishable with b
|-
|Ww
Line 154 ⟶ 155:
|zi
|/z/, /s/
|kadalasang maihahantúlad sa s
|sometimes indistinguishable with s
|}
 
=== ConsonantsKatínig ===
TheAng AbakadaABAKADA oro theang previouslumang alphabetalpabeto inng themga earlyunang 20thbahagi centuryng hasika-20 fewersiglo consonants.ay Inmay themas middlekunting ofkatínig. theSa centurykalagitnaan theng letterssiglo whereitó addeday andnadagdagan laterat onkalayunang reducednabawasan. BySa thepaglabas release of theng Ortograpiyang Pambansa innoong 2014, theang dating 8 previouslytitik notna addedhindi letterspa arenaidagdag officiallyay named,sa ngayong pinangalanang opisyal. Ito ay ang mga C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z. ThisIto isay aisang radicalmalaking changehakbang tona addidagdag theseang lettersmga totitik modernisena theito writingupang systemgawing andmodernisado toang preservesistemang thepanulat soundsna thatito wereat foundupang inmapangalagaan theang nativemga languageskatutubong ofwikà thesa PhilippinesPilipinas. TheAng lettersmga títik na F, J, V, andat Z areay napakaimportante dahil veryang importantmga totunóg givena respectito theay soundsmatatagpuan foundsa inmga somewika languagestulad includingng Ifugaw andat Ivatan.
 
Ito ang mga halimbawa ng mga bagong titik:
Here are some examples of the added letters:
{| class="wikitable sortable"
!Salità
!Words
!Wikà
!Language
!Ibig-sabihin
!Meaning
|-
|alifuffug
|Itawes
|ipuipu
|whirlwind
|-
|safot
|Ibaloy
|sapot ng gagamba
|spider's web
|-
|falendag
|Tinuray
|plawtang pambibig na may nakaipit na dahon sa ihipan
|a kind of flute that is covered with a leaf when played through the mouth
|-
|feyu
|Kalinga
|pipa na yari sa bukawe o sa tambo
|a pipe made from reeds
|-
|jambangán
|Tausug
|halaman
|plants
|-
|masjid
|Tausug, Mëranaw from Arabic
|tawag sa gusaling sambahan ng mga Muslim
|mosque
|-
|julúp
|Tausug
|masamáng ugalì
|bad behaviour
|-
|avid
|Ivatan
|kagandahan
|beauty
|-
|vakul
|Ivatan
|pantakip sa ulo na yari sa damo na ginagamit bílang pananggalang sa ulan at init ng araw.
|a kind of a head covering made from a certain kind of grass
|-
|kuvat
|Ibaloy
|digma
|war
|-
|vuyu
|Ibanag
|bulalakaw
|meteor
|-
|vulan
|Ibanag
|buwán
|moon
|-
|kazzing
|Itawes
|kambíng
|goat
|-
|zigattu
|Ibanag
|silangan
|east
|}
 
=== VowelsPatínig ===
BeforeBago conquestang ofpanahon Spainng inpananakop theng Philippinesmga Kastilà sa Pilipinas, mostkaramihan languagessa inmga thewika Philippinessa hasPilipinas threeay vowels,tatlong patínig /a/ /i/, andat /u/. SpainMaraming introducenaidagdag manynga wordsmga andsalita addedang mga Kastilà at naidagdag ang /e/ andat /o/ insa the long runkalayunan. HoweverBagaman, evenkahit upsa tokasalukuyan the modern times,ang /i/ andat /e/, andat ang /u/ andat /o/ are stillay interchangeablenaiipagpalit-palit.
 
==== DiacriticsTudlíng ====
Mula sa paggawa ng ABAKADA, ipinakilala na ni Lope K. Santos ang mga tudlíng. Ito ay ang mga Palihis (´), Paiwà (`), at Pakupyâ (^) na nilalagay sa ibabaw ng mga patinig. Ang tuldik na pahilis (´) na sumisimbolo sa diin at/o habà, ang tuldik na paiwa (`), ay sumisimbolo sa impit na tunog at ang tuldik na pakupya (^) na sumisimbolo sa impit na tunog at diin.
Since the conception of the Abakada, Lope K. Santos introduced the diacritics, namely Palihis (´), acute, Paiwà (`), grave, and Pakupyâ (^), circumflex which is added above the vowels. Pahilís, symbolises stress or prolong. Paiwà, symbolises a glottal stop. Pakupyâ, symbolises a stress and glottal stop.
 
InNoong 2014,2015 ang KWF introduceday thenagpakila sa Patuldók na E, Ëë or umlaut e. ThisIto symbolisesay thesumisimbolo sa tunog-schwa soundna inmatatagpuan manysa nativemaraming languageskatutubong inwika thesa PhilippinesPilipinas. OneAng ofisa whichsa ismga ito ay ang Mëranaw, previouslyna dating speltbinabaybay asnang Maranao orat Meranao.
 
==Mga sanggunian==